Του Γιώργου Ραουνά, Πρoέδρου ΔΣ ΣΕΣΜΑ
Η σημαντικότερη εξέλιξη σε σχέση με την προηγούμενη σχετική επικοινωνία μας είναι η κατάθεση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» από την ελληνική κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 28 Απριλίου 2021. Στο ογκώδες αυτό κείμενο (πάνω από 4.000 σελίδες) περιγράφονται 106 επενδυτικά προγράμματα (που περιλαμβάνουν επιμέρους έργα) και 67 μεταρρυθμίσεις.
Σε προηγούμενο άρθρο μας, καταθέσαμε την άποψη των Συμβούλων για τις πιθανές δυσκολίες και τους τρόπους αντιμετώπισής τους κατά το πρώτο στάδιο εκτέλεσης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ) που αφορά την προετοιμασία και τον σχεδιασμό των έργων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι πάγια θέση μας ότι, χωρίς προσεκτικό και λεπτομερή σχεδιασμό, η ορθή υλοποίηση των έργων τίθεται σε κίνδυνο, αλλά ακόμα και αν έχει προηγηθεί επαρκής σχεδιασμός τα πάντα θα κριθούν κατά την υλοποίηση.
Βασικό στοιχείο που οριοθετεί την πολυπλοκότητα της υλοποίησης είναι το αυξημένο πλήθος των ενδιαφερομένων μερών (stakeholders). Κατά τον σχεδιασμό κυρίως ενεπλάκησαν: το Υπουργείο Οικονομικών (και ειδικότερα τα στελέχη που είχαν την ευθύνη για τη σύνταξη και υποβολή του ΕΣΑΑ), κάποια Υπουργεία και φορείς που επεξεργάστηκαν και απέστειλαν υλικό για έργα προς χρηματοδότηση και οι συμβουλευτικές εταιρείες που υποστήριξαν τους ανωτέρω. Προφανώς υπήρξαν ζυμώσεις με κάποιους ενδιαφερόμενους φορείς και θεσμούς της αγοράς, αλλά αυτό ήταν σε παρασκηνιακό επίπεδο (lobbying).
Κατά το στάδιο της υλοποίησης οι ενδιαφερόμενοι είναι πολλοί περισσότεροι. Εκτός από τους ανωτέρω, είναι δεδομένο ότι θα εμπλακούν και θα έχουν κρίσιμο ρόλο οντότητες που είτε θα αναλάβουν την υλοποίηση έργων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο ή θα είναι διαχειριστές και αποδέκτες των πόρων του. Στην πρώτη κατηγορία εμπίπτουν: εταιρείες πληροφορικής, κατασκευαστικές και μελετητικές τεχνικές εταιρείες, σύμβουλοι περιβάλλοντος και ενέργειας, εκπαιδευτικοί μηχανισμοί, το σύνολο των εταιρειών του ΣΕΣΜΑ, κ.α. Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται εταιρείες από το σύνολο των κλάδων της οικονομίας που δικαιούνται να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις τους από το Ταμείο, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, κ.α.
Όπως έχουμε ήδη σημειώσει, ο χρόνος ολοκλήρωσης είναι εξαιρετικά κρίσιμος παράγων. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, σε μια πρόσφατη έρευνα μεταξύ των μελών των ΣΕΣΜΑ προέκυψε ότι τα κατωτέρω θέματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά.
- Κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων.
- Πλαίσιο ανάθεσης και επίλυσης ενστάσεων.
- Δομές παρακολούθησης και διαχείρισης έργων.
Οι συμβουλευτικές εταιρείες μπορεί να έχουν κάποια συμμετοχή και υποστήριξη για τα δύο πρώτα θέματα αλλά όσον αφορά το τρίτο, η υποστήριξη που μπορούν να προσφέρουν είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Για κάθε σημαντικό έργο που θα δημοπρατηθεί και τελικά ανατεθεί, η ύπαρξη ενός Συμβούλου Υλοποίησης Έργου που θα υποστηρίξει τον φορέα του δημοσίου, αποτελεί διασφάλιση της αποτελεσματικής ολοκλήρωσής του. Τα κύρια θέματα που θα καλύψει είναι η διατύπωση προτάσεων για την αντιμετώπιση προβλημάτων και καθυστερήσεων, η διασφάλιση αξιοποίησης των αποτελεσμάτων του έργου, καθώς και η έγκαιρη υποβολή των απαραίτητων δεδομένων προόδου εργασιών στην Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού.
Υποστήριξη όμως δεν θα απαιτηθεί μόνο σε επίπεδο φορέα έργου αλλά και σε επίπεδο Άξονα (το ΕΣΑΑ προβλέπει συνολικά 18) με αντίστοιχους Συμβούλους Διαχείρισης. Τα κύρια θέματα που θα καλύψουν είναι η παρακολούθηση της τήρησης των χρονοδιαγραμμάτων και του προϋπολογισμού, η διαθεσιμότητα και υποβολή συγκεντρωτικών στοιχείων για τα έργα του Άξονα, η σύνταξη εκθέσεων και αξιολογήσεων, καθώς και η καθοδήγηση των συμβούλων υλοποίησης.