Ο ρόλος του Οικονομικού Διευθυντή στη δημιουργία κοινωνικού και οικονομικού αντίκτυπου και η συμβολή του στη βιώσιμη διακυβέρνηση. Είναι τα κριτήρια ESG η μεγάλη ευκαιρία για τις επιχειρήσεις στη χρηματοδότηση και την προσέλκυση νέων επενδύσεων;
Ηευκαιρία χορεύει μ’ αυτούς που είναι ήδη στην πίστα είχε πει κάποτε ο Αμερικανός συγγραφέας αυτοβοήθειας Η. Jackson Brown, Jr. και στη σύγχρονη εποχή τα ESG κριτήρια ισοδυναμούν πράγματι με μια μοναδική ευκαιρία ανάπτυξης για όσες επιχειρήσεις τα ενσωματώνουν στην εταιρική στρατηγική τους. Σημειώνοντας καλύτερες επιδόσεις από τα παραδοσιακά, τα sustainable funds αποδεικνύονται πόλος έλξης για τους νέους επενδυτές καθώς σύμφωνα και με τη φετινή μελέτη ESG Global Study 2022 από το The Harvard Law School Forum on Corporate Governance, περισσότεροι από το ένα τέταρτο των παγκόσμιων επενδυτών θέτουν την αειφορία στο κέντρο της επενδυτικής τους προσέγγισης (26% έναντι 28% το 2021). Πόσο καθοριστικός αποδεικνύεται όμως ο ρόλος του ίδιου του Οικονομικού Διευθυντή στη δημιουργία κοινωνικού και οικονομικού αντίκτυπου και ποια είναι η συμβολή του στη βιώσιμη διακυβέρνηση;
«Οι σημερινοί CFOs βρίσκονται στο κέντρο της αλλαγής που συμβαίνει αυτή τη στιγμή και καλούνται να αποτελέσουν ενεργό μέλος της μετάβασης και της διακυβέρνησής της, εξελίσσοντας τον ρόλο τους»
Ο επιχειρηματικός κόσμος στην εποχή του ραγδαίου μετασχηματισμού
Η παγκόσμια ευημερία οφείλει να είναι προτεραιότητα για όλους, δηλώνει στο Finance Pro o Στάθης Λιακόπουλος, CEO & FOUNDER στην BSS, υπογραμμίζοντας πως σε μια εποχή όπως η σημερινή, που η ευημερία των κρατών, των πολιτών και των επιχειρήσεων αλληλοεξαρτώνται απαιτείται μία ολιστική προσέγγιση για την επίτευξη του κοινού βιώσιμου αναπτυξιακού σκοπού. Ζούμε στην περίοδο του ραγδαίου μετασχηματισμού σε κάθε επίπεδο: κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό και αξιακό, τονίζει ο Αλέξανδρος Γιωτάκης, CFO στην APAX CONSTRUCTIONS SA, αναδεικνύοντας τον νέο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι επιχειρήσεις, έναν ρόλο ταυτόσημο με το δυναμικά εξελισσόμενο γύρω τους περιβάλλον. Η βιώσιμη διακυβέρνηση και η συμβατότητα με κριτήρια κοινωνικά και περιβαλλοντικά συνιστούν επιτακτική ανάγκη, τόσο για την πρόοδο των ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων όσο και για την ανάπτυξη της χώρας μας, συμπληρώνει.
«Με το ESG, οι επιχειρήσεις έχουν ένα επιπλέον εργαλείο για να μετρήσουν την απόδοσή τους αλλά και να αποκτήσουν υπεραξία, την οποία μπορούν να εκμεταλλευτούν οι μέτοχοι με ευκολότερη και φθηνότερη πρόσβαση σε κεφάλαια»
Ο όρος ESG έχει εισαχθεί πλέον για τα καλά στο περιβάλλον των επιχειρήσεων και των επενδυτών, παρατηρεί ο Σταύρος Δεληγιαννίδης, Chief Financial Officer στην Alterra SA, επισημαίνοντας ότι οι επιχειρήσεις έχουν ένα επιπλέον εργαλείο για να μετρήσουν την απόδοσή τους αλλά και να αποκτήσουν υπεραξία, την οποία μπορούν να εκμεταλλευτούν οι μέτοχοι με ευκολότερη και φθηνότερη πρόσβαση σε κεφάλαια. H σημερινή εποχή και οι συστηματικές εξελίξεις στο χώρο της βιώσιμης ανάπτυξης δημιουργούν την ανάγκη συστηματικής διαχείρισης των αλλαγών που συμβαίνουν, γρήγορης ανταπόκρισης και ενσωμάτωσής τους στις τρέχουσες επιχειρησιακές λειτουργίες, όπως και στην οικονομική διεύθυνση, αναφέρει η Κατερίνα Ρόγκα, Principal Risk Advisory, Sustainability & Climate Lead στην Deloitte, τονίζοντας ότι οι σημερινοί CFOs καλούνται να συμπεριλάβουν τη συστηματική παρακολούθηση της μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης στην υπάρχουσα στρατηγική τους. Ο ρόλος του CFO εξελίσσεται σημαντικά με νέες περιοχές ευθύνης μέσα από το πρίσμα της συνεχούς βελτίωσης των λειτουργιών της επιχείρησης, της βιώσιμης ανάπτυξης και της δημιουργίας υπεραξίας για όλους τους stakeholdres, δηλώνει στο Finance Pro o Dr. Στυλιανός-Νικόλαος Βουζούκας, CFO στην Μπάρμπα Στάθης ΜΑΒΕΕ.
«Σύμφωνα και με την ετήσια έρευνα της KPMG CEO Outlook 2022, τα ενδιαφερόμενα μέρη των επιχειρήσεων -όπως πελάτες, επενδυτές κλπ.- ζητούν αυξημένη διαφάνεια σε θέματα ESG»
Σύμφωνα και με την ετήσια έρευνα της KPMG CEO Outlook 2022, τα ενδιαφερόμενα μέρη των επιχειρήσεων -όπως πελάτες, επενδυτές κλπ.- ζητούν αυξημένη διαφάνεια σε θέματα ESG, μας ενημερώνει ο Βασίλης Καμινάρης, Partner, Head of Audit στην KPMG Ελλάδας, υπογραμμίζοντας πως για το 45% των CEOs τα προγράμματα ESG συνεισφέρουν στη βελτίωση της οικονομικής επίδοσης -ποσοστό αυξανόμενο κατά 37 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά- ενώ στην ερώτηση για το πού οι CEOs βλέπουν ο εταιρικός σκοπός να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο τα επόμενα τρία χρόνια, η οικονομική επίδοση και απόδοση των εταιρειών βρίσκεται στην κορυφή των απαντήσεων, με ποσοστό 73%.
«Ο Οικονομικός Διευθυντής «επενδύει» πλέον στρατηγικά σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, που οδηγούν στην ανάπτυξη των οικονομικών αποτελεσμάτων της επιχείρησης και εν τέλει φέρουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην εταιρεία»
Το ESG στην καρδιά των επενδυτικών χαρτοφυλακίων
Τα κριτήρια ESG αφορούν μια ολιστική αλλά και κατηγοριοποιημένη μέτρηση των αποδόσεων της εταιρείας, οδηγώντας σε μια καλύτερη εικόνα των επιδόσεών της, η οποία συμβάλλει τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική αξιολόγησή της, μας λέει ο Αναστάσιος Φωτάκης, CFO στην Affidea Ελλάδος. Ο ρόλος των CFOs πλέον μετασχηματίζεται και καλείται να συμπεριλάβει την κατανόηση, διαχείριση & ενσωμάτωση θεμάτων που άπτονται στο πλαίσιο της βιωσιμότητας, όπως είναι η αναγνώριση των κλιματικών κινδύνων και ο υπολογισμός της επίπτωσης του κλιματικού κινδύνου στις οικονομικές καταστάσεις, η ποσοτικοποίηση του κοινωνικού και οικονομικού αντικτύπου των δράσεων της εταιρείας, η εφαρμογή Προτύπων Βιώσιμης Χρηματοδότησης κ.λπ. επισημαίνει η Κατερίνα Ρόγκα. Οι εταιρείες θα πρέπει να απαντήσουν σε ζητήματα που αφορούν στη στήριξη κοινωνικών και περιβαλλοντικών αναγκών κατά την χάραξη της επενδυτικής στρατηγικής τους, δηλώνει στο Finance Pro ο Στάθης Λιακόπουλος. Ακόμα, απαιτείται να εστιάσουν στη διαφάνεια και τη δημοσιοποίηση των επιδόσεών τους σε αυτά τα θέματα, μέσω των Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης, επιδιώκοντας έτσι την αποτελεσματικότερη επικοινωνία με τους επενδυτές τους, τονίζει υπογραμμίζοντας πως όλα τα παραπάνω θα αποτελέσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη μετάβαση και τη συμμετοχή τους στο νέο παραγωγικό μοντέλο.
Μέσω των κριτηρίων ESG δίνεται η δυνατότητα στους μετόχους να διαμορφώσουν τη στρατηγική τους με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και να την αποτυπώσουν ξεκάθαρα προς το επενδυτικό κοινό, μας εξηγεί ο Σταύρος Δεληγιαννίδης προσθέτοντας πως από την πλευρά τους οι επενδυτές έχουν την δυνατότητα να αξιολογήσουν τις επιδόσεις της εκάστοτε εταιρείας σε θέματα ESG, ακόμη και χωρίς να διαθέτουν τις απαραίτητες οικονομικές γνώσεις για την ερμηνεία των οικονομικών καταστάσεων. Οι συγκεκριμένοι παράγοντες αποτελούν πυλώνες στην ικανότητα να παράγει υπεραξία η κάθε εταιρεία σε βάθος χρόνου και είναι εύκολα διακριτοί και κατανοητοί από το σύνολο των επενδυτών, σημειώνει χαρακτηριστικά εξηγώντας μας πως μέσω της έμφασης στα ESG δημιουργείται η απαραίτητη διαφάνεια στην έμπρακτη συνεισφορά της επιχείρησης προς το περιβάλλον της, που βελτιώνει τόσο τις λειτουργικές όσο και μη λειτουργικές της επιδόσεις. Τα ενδιαφερόμενα μέρη παρακολουθούν στενά την πρόοδο των στόχων βιωσιμότητας των εταιρειών, υπογραμμίζει ο Nicholas Pettis, Senior Financial Controller στην Aroundtown SA, σημειώνοντας την ανάγκη ενεργής συμμετοχής του Οικονομικού Διευθυντή στην ανάπτυξη των πρωτοβουλιών του οργανισμού, με στόχο την προσέλκυση επενδυτών και την παροχή διασφάλισης σε βασικά ενδιαφερόμενα μέρη που παρέχουν επιχειρηματική ανάπτυξη.
«Η στόχευση στο ESG δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη της εταιρείας και για τη συμβολή της σε ένα δυναμικά ανερχόμενο περιβάλλον ανθρώπων, ομάδων και οργανισμών που συνεργάζονται μεταξύ τους»
Στροφή προς νέες βιώσιμες επενδύσεις
Καθώς όλο και πιο περίπλοκα συστήματα ασκούν επιρροή στην οικονομία, ο Οικονομικός Διευθυντής αποδεικνύεται ένας καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία των στόχων των εταιρειών, αναφέρει ο Nicholas Pettis. Πράγματι διαδραματίζει ξεκάθαρα τον κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, σημειώνει ο Αλέξανδρος Γιωτάκης. Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο, όμως η εφαρμογή των ESG κριτηρίων από τις εταιρείες συνιστά ισχυρό ζητούμενο, τονίζει ο Στέλιος Λιακόπουλος.
«Τα εξειδικευμένα στελέχη της BSS στα θέματα ESG και Sustainability μπορούν να υποστηρίξουν άριστα τις επιχειρήσεις και να διαμορφώσουν αποτελεσματικές στρατηγικές με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, μέσω δεικτών, επιδόσεων σε θέματα περιβάλλοντος κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνηση»
Η υιοθέτηση ESG κριτηρίων και η στροφή προς νέες βιώσιμες επενδύσεις έρχονται και ως αποτέλεσμα της υφιστάμενης ενεργειακής κρίσης και της ευμετάβλητης ενεργειακής αγοράς, που καθιστούν επιτακτική τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα προς πράσινες επενδύσεις, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την ενεργειακή μας ανεξαρτησία, μας λέει Ιωάννης Στεφάνου, Head of Energy Sector στη Grant Thornton Greece. Εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, οι επενδυτές και οι χρηματοπιστωτικές αγορές φαίνεται να προτιμούν εταιρείες που σέβονται τον άνθρωπο και το περιβάλλον, δηλώνει στο Finance Pro ο Αναστάσιος Φωτάκης. Οι σημερινοί CFOs βρίσκονται στο κέντρο της αλλαγής που συμβαίνει αυτή τη στιγμή και καλούνται να αποτελέσουν ενεργό μέλος της μετάβασης και της διακυβέρνησής της εξελίσσοντας και το δικό τους ρόλο, αναφέρει η Κατερίνα Ρόγκα. H ΕΕ έχει καταστήσει σαφές πως πλέον υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός βιώσιμων επενδύσεων, εξασφαλίζοντας την πιο εύκολη χρηματοδότηση σε τέτοιες επενδύσεις, επισημαίνει ο Ιωάννης Στεφάνου, διευκρινίζοντας πως οι επιχειρήσεις έχουν πια και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, με προεξάρχον το Ταμείο Ανάκαμψης που χρηματοδοτεί € 6,2 δις πράσινων επενδύσεων και παρέχει τη δυνατότητα χαμηλότοκου δανεισμού με € 4,9 δις έως το 2026, στα οποία θα προστεθούν και οι πόροι του RePower .
Στρατηγικός ο ρόλος του σύγχρονου CFO στη βιώσιμη ανάπτυξη
Σύμφωνα με τον Ιωάννη Στεφάνου, τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ταξινομίας για το τι σημαίνει βιώσιμη επένδυση, σε συνέχεια των υφιστάμενων κριτηρίων ESG, ορίζουν ένα σαφές πλαίσιο βάσει του οποίου οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να αναβαθμίσουν τις πρακτικές τους σε θέματα σχετιζόμενα με το κλίμα/ περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση.
«Χάρη στο δίκτυο πληροφόρησης που κατέχουν καθώς και στην ενδελεχή ανάλυση των πληροφοριών και των διαδικασιών που χειρίζονται, οι οικονομικοί διευθυντές εξελίσσονται σε πρωτοστάτες των ΕSG»
Ο Οικονομικός Διευθυντής εξελίσσει τον ρόλο του από διαχειριστικό σε στρατηγικό, με έναν εκ των κύριων στόχων του την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών αλλά και τη συμμόρφωση της εταιρείας με τις απαιτήσεις της βιώσιμης διακυβέρνησης, μας λέει ο Αναστάσιος Φωτάκης, επισημαίνοντας πως ο σύγχρονος CFO, συνδυάζοντας τις «παραδοσιακές» γνώσεις φορολογίας, ελεγκτικής και χρηματοοικονομικής διοίκησης με τις σύγχρονες τεχνολογίες και τα digital skills που πρέπει να διαθέτει προβλέπει τις ανάγκες της εταιρείας, ενώ παράλληλα αξιολογεί και ελαχιστοποιεί τους πιθανούς κινδύνους ενός συνεχώς μεταβαλλόμενου οικονομικού περιβάλλοντος, συμμετέχοντας ενεργά στη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων, που θα φέρουν μακροπρόθεσμη αξία στην εταιρεία. Ο CFO που εστιάζει στα ESG πρέπει να είναι σε θέση να αξιολογήσει ζητήματα όπως: οι κανονιστικές αρχές σχετικά με τo sustainability, η ερμηνεία των δεδομένων με τη χρήση εργαλείων analytics που σχετίζονται με τo sustainability και την ποσοτικοποίηση μη χρηματοοικονομικών δεδομένών, αναφέρει η Έλενα Μπαρδούνια, Finance Director στην Antenna, Digital Ventures, υπογραμμίζοντας πως χωρίς τη δυνατότητα εντοπισμού αυτών των ΕSG metrics δεν θα μπορέσει να εναρμονίσει τις προσδοκίες του μάνατζμεντ με αυτές των επενδυτών και να ευθυγραμμίσει τα θέματα ESG με τους στόχους κερδοφορίας της εταιρείας.
Οι Οικονομικοί Διευθυντές μετά την αντιμετώπιση των κινδύνων, πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίζουν τις ευκαιρίες που προκύπτουν από πρωτοβουλίες ESG, καθώς όσοι CFOs δεν ακολουθούν τις εξελίξεις θέτουν τις εταιρείες τους πίσω από τον ανταγωνισμό»
Ο CFO μπορεί να επανεξετάσει το μοντέλο της επιχείρησης χρησιμοποιώντας νέα λογιστικά πλαίσια όπως το Triple Depreciation Line (οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό, συμπληρώνει. Η βαθιά κατανόηση των λειτουργιών μίας εταιρείας και η αντίληψη της επίδρασης των δράσεων ESG στη δημιουργία υπεραξίας, η αποτελεσματική διατμηματική συνεργασία, η ευχέρεια στοχοθεσίας, παρακολούθησης των δεικτών αποτελεσματικότητας και ένταξης τους στη λειτουργία της εταιρείας, ο ευρύτερος ρόλος επιστασίας και συμμόρφωσης- που είναι αναγκαίος στην κάθε τέτοιο εγχείρημα-, η δυνατότητα εξασφάλισης επενδύσεων ή χρηματοδοτήσεων με ευνοϊκούς όρους για την επίσπευση της «πράσινης μετάβασης» καθώς και ο ενεργός ρόλος στη χάραξη της εταιρικής στρατηγικής, μπορούν να μετατρέψουν τον ρόλο του CFO σε καταλύτη στη δημιουργία και εφαρμογή των πολιτικών βιώσιμης διακυβέρνησης, επισημαίνει Dr. Στυλιανός-Νικόλαος Βουζούκας, CFO Μπάρμπα Στάθης ΜΑΒΕΕ. Ο Οικονομικός Διευθυντής απαιτείται πλέον να ηγείται όχι μόνο στον εντοπισμό, την αξιολόγηση και τον μετριασμό των χρηματοοικονομικών και οικονομικών κινδύνων αλλά και εκείνων που συνδέονται με την κοινωνία και το περιβάλλον, μας λέει ο Nicholas Pettis.
«Υλοποιούμε τη δέσμευσή μας για βιώσιμη διακυβέρνηση, καταδεικνύοντας το εύρος των δραστηριοτήτων, σχεδιασμού και παρακολούθησης που απαιτείται αλλά και του θετικού αποτυπώματος που μπορούμε και πρέπει να έχουμε στην κοινωνία και στην αειφορία των λειτουργιών της εταιρείας»
Καινοτομία στη διαδικασία λήψης αποφάσεων
Οι επιχειρήσεις που αγκαλιάζουν τα ESG είναι σε θέση να προσελκύσουν αποτελεσματικότερα το ανθρώπινο δυναμικό, να ενισχύσουν την αξία που προσφέρουν στους εργαζομένους τους, να αυξήσουν την εμπιστοσύνη στους πελάτες τους και φυσικά να είναι πιο ελκυστικές στην άντληση νέων κεφαλαίων, δηλώνει στο Finance Pro ο Βασίλης Καμινάρης τονίζοντας πως το ESG από μία nice-to-have τοποθέτηση μετατρέπεται σε παράγοντα επίτευξης μακροπρόθεσμης οικονομική επιτυχίας. Με τους περισσότερους ηγέτες επιχειρήσεων να αναγνωρίζουν ότι τα ESG ενισχύουν την οικονομική ανθεκτικότητα και τη συνολική επίδοση της εταιρίας, οδηγούμαστε ακριβώς στον τομέα του σημερινού CFΟ, μας λέει η Έλενα Μπαρδούνια ενώ ο Στέλιος Λιακόπουλος διευκρινίζει πως παρ’ ότι τα ESG κριτήρια αναφέρονται ως «Μη Χρηματοοικονομικοί Δείκτες», εντούτοις συνδέονται άμεσα με τις μετρήσιμες οικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων, επομένως οι Οικονομικές Διευθύνσεις οφείλουν να προετοιμαστούν, εάν δεν το έχουν ήδη κάνει, ενσωματώνοντας τα στην επιχειρηματική τους στρατηγικής.
Ο CFO λαμβάνει πλέον αποφάσεις σχετιζόμενες με τη στόχευση της επιχείρησης σε τομείς που προάγουν την καινοτομία, τη δημιουργικότητα, την αλλαγή μέσα από την σταθερότητα, σημειώνει ο Αλέξανδρος Γιωτάκης, υπογραμμίζοντας πως η στόχευση αυτή περνά μέσα από τη δημιουργία κατάλληλων επιχειρηματικών σχεδίων, την προώθηση πόρων για την κατάρτιση και εξέλιξη του ανθρώπινου δυναμικού καθώς και τη στήριξη και υλοποίηση φιλόδοξων, αλλά και καλά σχεδιασμένων projects που σέβονται την κοινωνία, το περιβάλλον και τους συμμετοχικούς φορείς ενός ευρύτερου δικτύου.
Η προκλητική πανδημία αποδείχθηκε ένα τεστ προσαρμοστικότητας για όλους σχεδόν τους τομείς, σπρώχνοντας τις εταιρείες να αγκαλιάσουν καινοτόμες ιδέες για διαδικασίες λήψης αποφάσεων, αφού η κυκλικότητα, τα καινοτόμα υλικά και οι τεχνολογίες αιχμής έγιναν η καθημερινότητα εμπνέοντας τους CFO να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι στο ESG.
Η πλειονότητα των Οικονομικών Διευθυντών εντάσσεται και συνειδητοποιεί την κρίσιμη σημασία των κριτηρίων ESG και τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που αυτά συνεπάγεται, αναφέρει ο Nicholas Pettis ενώ, όπως συμπληρώνει, θα ήταν πολύ επικερδές να παρέχονται επιπλέον εξατομικευμένες εκπαιδεύσεις στους CFOs, προκειμένου να εξοπλίζονται με περισσότερα εργαλεία.
Oσοι αποτυγχάνουν να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του ESG στην επιτυχία της εταιρείας, πιθανότατα δεν θα πρωταγωνιστήσουν στις εξελίξεις της επόμενης δεκαετίας, σημειώνει. Δεν αρκεί να επιδιώκουμε την αλλαγή προς το καλύτερο, οφείλουμε να είμαστε η αλλαγή για ένα καλύτερο αύριο, τονίζει χαρακτηριστικά ο Αλέξανδρος Γιωτάκης.