Ο CFO λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ του οικονομικού τμήματος και των υπόλοιπων τμημάτων της επιχείρησης, συμβάλλοντας στην ενοποίηση των προσπαθειών για την επίτευξη κοινών στόχων, εξηγεί ο Νίκος Λεκάκης στο FinancePro. Επιπλέον, μάς μιλά για τις μεγαλύτερες προκλήσεις και ευκαιρίες που διαγράφονται για το μέλλον του ρόλου του CFO, για το πώς εντάσσονται τα κριτήρια ESG στην καθημερινή χρηματοοικονομική διαχείριση, αλλά και για το πώς αντλείται η αναγκαία χρηματοοικονομική γνώση από τα ψηφιακά εργαλεία.
Η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία οδηγεί στην παραγωγή τεράστιου όγκου δεδομένων. Πώς θα διαχειριστεί ο CFO τα εργαλεία του ψηφιακού μετασχηματισμού για να αποστάξει την αναγκαία χρηματοοικονομική γνώση και πώς θα την αξιοποιήσει;
Δεδομένα παράγονται κάθε στιγμή σε όλους τους κλάδους της παραγωγικής διαδικασίας, με βασιλιά αυτών τον κλάδο της παροχής υπηρεσιών υγείας. Διότι για τον χώρο της παροχής υπηρεσιών υγείας, η συλλογή δεδομένων είναι ό,τι το νερό για τη ζωή, καθώς το 30% των παγκόσμιων data που συλλέγονται είναι από τον χώρο της υγείας σε όλες του τις εκφάνσεις. Τα δεδομένα αυτά μπορεί να είναι ποσοτικά αλλά και ποιοτικά, η ανάλυσή τους γίνεται κυρίως μέσω των διαφόρων analytic tools, αλλά και των σύγχρονων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης (AI). Ο CFO αντιμετωπίζει λοιπόν την πρόκληση να διαχειριστεί τα εργαλεία που του παρέχει ο ψηφιακός μετασχηματισμός για να αποστάξει την αναγκαία γνώση και να την αξιοποιήσει. Ένας σύγχρονος οργανισμός θα πρέπει να επενδύει σε ολοκληρωμένα συστήματα ψηφιακής χρηματοοικονομικής, τα οποία ενσωματώνουν λειτουργίες όπως λογιστική, χρηματοοικονομική ανάλυση και προβλέψεις, για να μπορέσει να αντλήσει συντεταγμένα τις απαιτούμενες πληροφορίες. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να αυτοματοποιήσει τις διαδικασίες του, έτσι ώστε να εξοικονομηθεί πολύτιμος χρόνος από εργασίες ρουτίνας, δίνοντας στους εργαζομένους τον απαιτούμενο χρόνο να επικεντρώνονται σε πιο αναλυτικές και στρατηγικές εργασίες. Εν συνεχεία, μέσω της ανάλυσης μεγάλης μάζας δεδομένων (big data), μπορεί να αποκτηθεί βαθιά κατανόηση των δεδομένων του οργανισμού και να εντοπιστούν αστοχίες και προβληματικές περιοχές, καθώς επίσης να παρατηρηθούν τάσεις και ευκαιρίες, σε συνδυασμό με τη στενή συνεργασία με άλλους τομείς όπως η μηχανογράφηση και οι διοικητικές λειτουργίες, προκειμένου να διασφαλιστεί ο συντονισμός και η αξιοποίηση των διαθέσιμων δεδομένων. Ένας ακόμα βασικός παράγοντας είναι η επένδυση σε εκπαίδευση και επιμόρφωση του προσωπικού σχετικά με τις νέες τεχνολογίες και πρακτικές για την αποδοτική χρησιμοποίηση των εργαλείων. Με τα σύγχρονα εργαλεία ανάλυσης δημιουργούμε εξατομικευμένες αναφορές (reports) και controls, με βάση τους drivers είτε της κερδοφορίας είτε του ελεγχόμενου κόστους, που προσφέρουν συγκεκριμένες και ευανάγνωστες πληροφορίες για τη χρηματοοικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Τέλος, θα πρέπει να διασφαλιστεί και η ασφάλεια του συνόλου των δεδομένων, εφαρμόζοντας κατάλληλα μέτρα προστασίας. Με την αποτελεσματική εφαρμογή αυτών των στρατηγικών, ο CFO μπορεί να διαχειριστεί την ψηφιακή τεχνολογία για να αποκομίσει ουσιαστικά οφέλη και να παράγει την αναγκαία γνώση για τη λήψη ενημερωμένων και στρατηγικών αποφάσεων.
Στην τελευταία έρευνα του Deloitte Center for Health Solutions στους επικεφαλής του finance στον κλάδο της υγείας, πρώτη ανησυχία τους αναδείχθηκε η τρέχουσα οικονομική κατάσταση αυξημένου πληθωρισμού και υψηλού κόστους. Σε αυτές τις συνθήκες, ποια είναι τα πολυτιμότερα εργαλεία του CFO για τη χρηματοοικονομική θωράκιση του οργανισμού;
Στις σημερινές συνθήκες, οι επικεφαλής του χρηματοοικονομικού τομέα στον κλάδο της υγείας αντιμετωπίζουν σοβαρές ανησυχίες κυρίως για τον πληθωρισμό και το υψηλό κόστος, κυρίως στην ελληνική αγορά, όπου οι παρεμβάσεις των επιχειρήσεων είναι περιορισμένες. Ο CFO μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορα εργαλεία για τη θωράκιση του οργανισμού. Ορισμένα από τα πολυτιμότερα είναι τα εργαλεία για επεξεργασία δεδομένων (data analytics) και ανάλυσης για τη λεπτομερή ανάλυση κόστους και τον εντοπισμό των περιοχών υψηλού κόστους, καθώς και των ευκαιριών που θα προκύψουν για την εξοικονόμηση ή συγκράτηση του κόστους. Σημαντική είναι και η θέσπιση στρατηγικών προμηθειών που περιλαμβάνουν διαπραγματεύσεις με προμηθευτές και συμφωνίες που μειώνουν το κόστος εφοδιασμού, σε συνδυασμό με τη βελτιστοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, για την αντιμετώπιση των επιδράσεων πληθωρισμού. Εφαρμογή εργαλείων Business Intelligence για τον καθορισμό στρατηγικών για τον έλεγχο του κόστους και τη βελτίωση της αποδοτικότητας όλων των τμημάτων και λειτουργιών, καθώς και στρατηγικές διαχείρισης ρίσκου για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και του εξ αυτού αυξημένου κόστους. Ο συνδυασμός αυτών των εργαλείων μπορεί να βοηθήσει τον CFO στην αντιμετώπιση των οικονομικών προκλήσεων και στη χρηματοοικονομική θωράκιση του οργανισμού στον τομέα της υγείας.
Η στενή συνεργασία και η ανοιχτή επικοινωνία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη του οργανισμού, εσωτερικά και εξωτερικά, είναι σήμερα εκ των ων ουκ άνευ. Ποιος είναι ο ρόλος του CFO στην καλλιέργεια πνεύματος συνεργασίας και διαφάνειας;
Ο CFO διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην καλλιέργεια του πνεύματος συνεργασίας και διαφάνειας εντός του οργανισμού. Αυτό είναι κρίσιμο, όχι μόνο για την ομαλή λειτουργία των οικονομικών διαδικασιών, αλλά και για τη δημιουργία περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και συνεργασίας. Οι τρόποι με τους οποίους ο CFO μπορεί να συμβάλει σε αυτό είναι οι παρακάτω: Επικοινωνία και Διαφάνεια: Ο CFO πρέπει να είναι επικοινωνιακός και να παρέχει σαφείς εξηγήσεις για τις οικονομικές αποφάσεις και επιδόσεις του οργανισμού. Η διαφάνεια στις αναφορές των οικονομικών αποτελεσμάτων και η ανταλλαγή κρίσιμων πληροφοριών με άλλα τμήματα ενισχύουν την εμπιστοσύνη.
Η συνεργασία με τα άλλα τμήματα της εταιρείας: Συνεργασία με τα τμήματα νοσηλευτικής στην περίπτωση του κλάδου της υγείας, εμπορικό, μάρκετινγκ κ.λπ., προκειμένου να κατανοήσει τις ανάγκες τους και να παρέχει χρήσιμες πληροφορίες και λύσεις.
Συμμετοχή σε στρατηγικές συζητήσεις για το μέλλον του οργανισμού, προσφέροντας την απαιτούμενη πληροφόρηση για την οικονομική -και όχι μόνο- θέση της επιχείρησης και educated προβλέψεις.
Ακόμα, ο CFO πρέπει να έχει σαφή κατανόηση των επιχειρηματικών στόχων και να προσαρμόζει την οικονομική στρατηγική ανάλογα.
Η επιδίωξη και η ανάδειξη κοινών στόχων και στρατηγικών με άλλα τμήματα ενισχύει το πνεύμα συνεργασίας και την κουλτούρα στον οργανισμό, πράγμα που ενθαρρύνει τη συνεργασία, την καλή επικοινωνία και την αμοιβαία υποστήριξη.
Η δραστηριοποίηση στη διαχείριση κινδύνων με την ανάδειξη πιθανών οικονομικών κινδύνων και την υιοθέτηση κατάλληλων στρατηγικών μειώνει τις αβεβαιότητες.
Ο CFO, λοιπόν, λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ του οικονομικού τμήματος και των υπόλοιπων τμημάτων της επιχείρησης, συμβάλλοντας στην ενοποίηση των προσπαθειών για την επίτευξη κοινών στόχων και ταυτόχρονα διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση θετικής πορείας για το πνεύμα συνεργασίας και τη διαφάνεια εντός του οργανισμού. Ο σύγχρονος ρόλος του CFO ξεφεύγει από το παρελθοντικό μοντέλο του αναβαθμισμένου λογιστή και πλέον η συνεισφορά του είναι πολυεπίπεδη και κομβική για το μέλλον του οργανισμού.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις και ποιες οι μεγαλύτερες ευκαιρίες που διαγράφονται για το μέλλον του ρόλου του CFO; Πώς πρέπει να προετοιμάσει τον εαυτό του για να ανταποκριθεί στις περιστάσεις;
Ο ρόλος του Chief Financial Officer (CFO) αντιμετωπίζει διάφορες προκλήσεις και ευκαιρίες στον σύγχρονο επαγγελματικό κόσμο. Αν και οι συγκεκριμένες προκλήσεις και ευκαιρίες μπορεί να εξελίσσονται ανάλογα με τη βιομηχανία και το περιβάλλον, μερικές κοινές τάσεις είναι: α) Κανόνες διακυβέρνησης και κρατικές ρυθμίσεις. Οι αλλαγές στους κανονισμούς και οι αυξημένες απαιτήσεις διαφάνειας απαιτούν από τον CFO να είναι ενήμερος και συμμορφωμένος με τις νομικές και κρατικές υποχρεώσεις, β) Τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η αυτοματοποίηση και γενικότερα ο ψηφιακός μετασχηματισμός επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας των οικονομικών διαδικασιών, γ) Η διαχείριση ρίσκου. Η αυξανόμενη πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος επιχειρήσεων και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες απαιτούν από τον CFO να είναι προετοιμασμένος για τη διαχείριση ποικίλων τύπων ρίσκου, δ) Αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προκλήσεων. Οι αυξανόμενες προκλήσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή ζητούν από τον CFO να αναθεωρεί τις χρηματοοικονομικές στρατηγικές και ε) Η αύξηση των κινδύνων σχετικά με την κυβερνοασφάλεια απαιτεί την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών ασφαλείας δεδομένων.
Οι μεγαλύτερες ευκαιρίες που αφορούν τη θέση του CFO μέσα στον οργανισμό είναι α) Η στρατηγική συνεισφορά. Ο CFO μπορεί να γίνει στρατηγικός εταίρος της επιχείρησης, συμβάλλοντας στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων, β) Αναλυτικές δυνατότητες. Η χρήση προηγμένων αναλυτικών εργαλείων επιτρέπει στον CFO να αντλεί πολύτιμα εργαλεία για τη λήψη αποφάσεων. Γίνονται ας πούμε οι «κλειδοκράτορες» της επιτυχίας, καθώς έχουν στα χέρια τους την αλήθεια των αριθμών και όχι μόνο, γ) Ευελιξία και καινοτομία. Ο CFO θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την ταχεία εξέλιξη της τεχνολογίας και να είναι ευέλικτος στην προσαρμογή των χρηματοοικονομικών διαδικασιών και στην προώθηση της καινοτομίας στον οργανισμό, καθώς η διαρκής παρακολούθηση και η προσαρμογή στις τελευταίες τάσεις επιτρέπει στον CFO να προσφέρει αξία στην επιχείρηση.
Για να προετοιμαστεί και να αντιμετωπίσει τις παραπάνω προκλήσεις και ευκαιρίες, ο CFO θα πρέπει να φροντίζει να είναι πάντα ενημερωμένος σχετικά με τις νέες τεχνολογίες, τις νομικές αλλαγές και τις βέλτιστες πρακτικές. Πρέπει ακόμα να μπορεί να επικοινωνεί αποτελεσματικά με διάφορα τμήματα της επιχείρησης. Συνολικά, η επιτυχής αντιμετώπιση των προκλήσεων και η αξιοποίηση των ευκαιριών απαιτούν ηγεσία, διαρκή ενημέρωση, εκπαίδευση και ετοιμότητα για αλλαγές από τους CFOs.
Από εργαλείο συμμόρφωσης προς τους σχετικούς κανονισμούς, η εφαρμογή κριτηρίων ESG εξελίσσεται σε εργαλείο παραγωγής προστιθέμενης αξίας. Πώς εντάσσει ο CFO τα κριτήρια ESG στην καθημερινή χρηματοοικονομική διαχείριση και πού αναμένεται να δει τα σημαντικότερα οφέλη για τον οργανισμό του;
Η ένταξη των κριτηρίων Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Διακυβέρνησης (ESG) στην καθημερινή χρηματοοικονομική διαχείριση αντικατοπτρίζει την αναγνώριση της σημασίας της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ευθύνης από τις επιχειρήσεις. Ο CFO διαδραματίζει καίριο ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία, και η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για τον οργανισμό. Ο CFO μπορεί να ενσωματώσει τα κριτήρια ESG στις στρατηγικές αποφάσεις σχετικά με επενδύσεις, κεφαλαιακή διάρθρωση και άλλες οικονομικές δραστηριότητες, καθώς και στην καθημερινή λειτουργία του οικονομικού τμήματος. Επιπλέον, ο CFO μπορεί να ενσωματώσει πρακτικές βιωσιμότητας στον προϋπολογισμό, υποστηρίζοντας προγράμματα περιβαλλοντικής απόδοσης και κοινωνικής ευθύνης. Η εφαρμογή καινοτόμων χρηματοοικονομικών πρακτικών, όπως τα ESG-linked bonds ή οικονομικά εργαλεία, μπορεί να δημιουργήσει νέες πηγές χρηματοδότησης. Ακόμα, η ανάλυση και διαχείριση των ρίσκων που σχετίζονται με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση είναι σημαντική για τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων. Η δημοσίευση αναφορών ESG και η προώθηση της διαφάνειας στην παρουσίαση των οικονομικών αποτελεσμάτων και των πρακτικών ESG ενισχύει την εμπιστοσύνη των ενδιαφερομένων. Τα σημαντικότερα οφέλη που μπορεί να αναμένεται να δει ο οργανισμός περιλαμβάνουν τη βελτίωση της φιλικότητας προς το περιβάλλον, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, τη βελτίωση της σχέσης με τους επενδυτές και την αύξηση της δημόσιας εικόνας της εταιρείας, καθώς όλα αυτά είναι σημαντικά στοιχεία για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Το FinancePro προβάλλει τακτικά στα μηνιαία τεύχη του κορυφαία οικονομικά στελέχη, ανεξαρτήτως φύλου. Ειδικά τον μήνα Μάρτιο, όμως, στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, αφιερώνουμε περισσότερες σελίδες αποκλειστικά σε γυναίκες επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο αντικείμενο ή τον κλάδο, αλλά και σε γυναίκες, οι οποίες, από θέση φορέα ή αντιπροσώπευσης, προάγουν το γυναικείο πρότυπο στα επαγγελματικά αυτά πεδία.
Φέτος, μελετώντας έρευνες, εκθέσεις, δηλώσεις, εκδηλώσεις, συνεντεύξεις και μαρτυρίες, εντοπίζουμε σε όλο αυτό το υλικό τρία κοινά στοιχεία: είναι πολλές οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στα αντικείμενα και τους κλάδους finance & accounting, και αυξάνονται εκείνες σε θέσεις ανώτατες, αλλά υπάρχουν λίγες στα ενδιάμεσα επίπεδα. Δεύτερον, η πανδημία, με όλα της τα δεινά, εδραίωσε την ευέλικτη εργασία, η οποία επιτρέπει, κατά κοινή ομολογία, την καλύτερη εξέλιξη και σταθερότερη πορεία των γυναικών στην εργασία γενικά, και στα πεδία finance & accounting ειδικότερα. Τρίτον, πόσο μεγάλη σημασία έχουν τα πρότυπα: «αν το βλέπω, τότε υπάρχει και για μένα».
Για το φετινό μας αφιέρωμα, μιλήσαμε με υψηλόβαθμα οικονομικά στελέχη γένους θηλυκού, καθώς και με γυναίκες σε ρόλους αντιπροσώπευσης, προκειμένου να διερευνήσουμε τις ευκαιρίες, τις προκλήσεις, τις τάσεις απασχόλησης και εξέλιξης για τις γυναίκες στους συγκεκριμένους επαγγελματικούς χώρους, αλλά και τις προσδοκίες τους για το μέλλον, οι οποίες διαγράφονται θετικές.
Η μετάβαση από την ποσότητα στην ποιότητα θα κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια
Θα παραμείνει καιρό στο προσκήνιο το ζήτημα περί ισότιμης εκπροσώπησης των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, προβλέπει η Χαρούλα Απαλαγάκη, Acting Γενική Διευθύντρια της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών:
«Νομίζω το θέμα της δυναμικής παρουσίας των γυναικών σε κρίσιμες θέσεις ευθύνης του χρηματοπιστωτικού τομέα, αλλά και γενικότερα του επιχειρηματικού γίγνεσθαι, θα διατηρήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα την επικαιρότητά του. Θα τη διατηρήσει, όχι μόνο γιατί αποτελεί -και σωστά- ανυποχώρητο αίτημα η απόλυτα ισότιμη μεταχείριση ανεξαρτήτως φύλου, αλλά και γιατί συνηθίζουμε να την αποτιμούμε με τρόπο αριθμητικό και για τον λόγο αυτό μη αντιπροσωπευτικό. Θεωρώ ότι το ενδιαφέρον μετατίθεται, σταδιακά, από τους αριθμούς στην ουσία και συγκεκριμένα στην ουσιαστική και απόλυτα ισότιμη παρουσία των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, χωρίς με οποιονδήποτε τρόπο να αμφισβητείται το έργο τους. Η μετάβαση από την ποσότητα στην ποιότητα θα είναι αυτή που θα κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια. Σήμερα, στον χρηματοπιστωτικό τομέα, οι γυναίκες αναλαμβάνουν τη διοίκηση δημόσιων οργανισμών, τη διαχείριση κεφαλαίων, τη χάραξη νομισματικής και οικονομικής πολιτικής και έχουν ίδια βαρύτητα λόγου και πράξεων. Παράλληλα, και στις θέσεις ευθύνης, οι γυναίκες διαφυλάττουν τις αρετές που χαρακτηρίζουν το έργο τους, δηλαδή τον συνδυασμό ευρηματικότητας και ασφάλειας, την εκπαίδευση στελεχών, την ανάδειξη ταλέντων, την κατοχή ιδιαίτερων τυπικών και ουσιαστικών προσόντων. Οι γυναίκες εξισορροπούν αριστοτεχνικά την ανάληψη κινδύνων και τη σύνεση. Υπάρχουν, ενδεχομένως, ακόμη τομείς, όπως λ.χ. η πληροφορική, όπου η γυναικεία παρουσία είναι σχετικά περιορισμένη, αλλά αυτό αντισταθμίζεται από την αυξημένη συμμετοχή σε άλλες ειδικότητες. Βασικό είναι ακόμη ότι η εκπαίδευση στην Ελλάδα, σε όλα τα στάδια, στηρίζει ουσιαστικά την ισονομία. Όπως σε πολλούς άλλους τομείς, έτσι και σε αυτόν η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα και θεωρώ ότι έχει ανακτήσει αρκετό από τον χαμένο χρόνο.»
Πληθαίνουν οι γυναίκες CEOs, λιγοστεύουν οι CFOs στην Ελλάδα
Στη φετινή, εικοστή έκθεση της Grant Thornton για το Γυναικείο Επιχειρείν, αναφέρεται ότι στην Ελλάδα, το ποσοστό των γυναικών σε θέσεις Chief Executive Officer (CEO) και Managing Director κατέγραψε αξιοσημείωτη άνοδο στο 27% έναντι 14% το 2023 και είναι το 6ο υψηλότερο ανάμεσα στις 28 χώρες που συμμετέχουν στην έρευνα. Ταυτόχρονα, όμως, το ποσοστό γυναικών σε θέσεις Chief Finance Officer (CFO), έπεσε στο 22% έναντι 34% το 2023, ενώ την ίδια στιγμή το ποσοστό γυναικών σε θέσεις Chief Operating Officer (COO) σημείωσε άνοδο 6% και το ποσοστό γυναικών σε θέσεις Chief Information Officer (CIO) παρέμεινε αμετάβλητο σε σχέση με το 2023. Σε γενικές γραμμές, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε πτώση το 2024, στο 32% από 37% πέρυσι. Συνολικά, βέβαια, από το 2004 ως σήμερα, το σχετικό ποσοστό έχει σημειώσει άνοδο 10 ποσοστιαίων μονάδων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, από το 2012, οι γυναίκες σε κάποιες θέσεις σημειώνουν σημαντική πρόοδο: HR Director (από 11% το 2012 σε 46% το 2024), CFO (από 12% σε 39%) και Sales Director (από 4% σε 26%). Από την άλλη, φέτος σημειώθηκε δραματική μείωση στο ποσοστό των γυναικών CEOs. Αυτό, σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία, υποδηλώνει μεταστροφή στην τάση των γυναικών να κατέχουν θέσεις πραγματικής εξουσίας σε έναν οργανισμό, και λειτουργεί ως προειδοποίηση ότι δεν αρκεί μόνο η ανέλιξη των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις, αλλά ότι χρειάζονται αποφασιστικές δράσεις για να παραμείνουν εκεί.
Τα ευρήματα προέρχονται από περίπου 5.000 συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα Οκτώβριος-Νοέμβριος 2023 με διευθύνοντες συμβούλους, διευθυντικά στελέχη, προέδρους και άλλα ανώτερα στελέχη με ευθύνη λήψης αποφάσεων, από όλους τους κλάδους, σε 28 χώρες.
Καλές χρηματοοικονομικές επιδόσεις και υψηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση
Η έκθεση της επενδυτικής εταιρείας BlackRock με τίτλο Lifting financial performance by investing in women (Νοέμβριος 2023), έδειξε ότι, κατά μέσο όρο, οι γυναίκες τείνουν να εκπροσωπούνται δυναμικά στους κλάδους Health Care (52%) και Financials (49%), τουλάχιστον σε επίπεδο συνολικού εργατικού δυναμικού. Εντούτοις, η έμφυλη αυτή ποικιλομορφία τείνει να διαβρώνεται στα ανώτερα στρώματα της ιεραρχίας. Σε θέσεις entry level, παρατηρείται, λίγο ως πολύ, ισότιμη εκπροσώπηση, αλλά, ειδικά στους δύο προαναφερθέντες κλάδους παρατηρείται το μεγαλύτερο χάσμα στην εκπροσώπηση των γυναικών σε επίπεδο εκτελεστικής και ανώτατης διοίκησης. Πάντως, η ισότιμη παρουσία γυναικών στις εταιρείες εξακολουθεί να διασφαλίζει καλύτερες χρηματοοικονομικές επιδόσεις για τις εταιρείες αυτές. Επιπλέον, σύμφωνα με έκθεση της Moody’s Investors Service, οι εταιρείες με υψηλότερα ποσοστά γυναικών στα διοικητικά τους συμβούλια τείνουν να επιτυγχάνουν υψηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση από εκείνες με μικρότερη γυναικεία εκπροσώπηση. Το ποσοστό των θέσεων στα ΔΣ που κατέχουν γυναίκες στις εταιρείες της Βόρειας Αμερικής αυξήθηκε στο 30% φέτος από 29% το 2023 και 21% το 2019, ανέφερε η Moody’s. Οι εταιρείες με έδρα την Ευρώπη αύξησαν την εν λόγω εκπροσώπηση στο 35% φέτος από 33% το 2023 και 21% το 2019.
Η Moody’s αναμένει αύξηση του ποσοστού των γυναικών στα ΔΣ τα επόμενα χρόνια.
Οι νέες μορφές εργασίας, ευκαιρία να εξισωθούν ‘οι όροι του παιχνιδιού’ στη λογιστική
Οι γυναίκες αποτελούν παγκοσμίως περίπου το μισό των επαγγελματιών λογιστών, αλλά λίγες κατέχουν ανώτερες θέσεις στον κλάδο. Ωστόσο, οι εξελίξεις ως προς τις μορφές εργασίας, φέρνουν οφέλη όχι μόνο στις εταιρείες, αλλά και στο γυναικείο εργατικό δυναμικό. Εκπροσωπώντας το ICAEW (Institute of Chartered Accountants in England and Wales), η Sharron Gunn, Chief Operating Officer του Ινστιτούτου, μάς είπε:
«Γνωρίζουμε ότι οι γυναίκες στη λογιστική αντιμετωπίζουν επίμονα εμπόδια στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους, όπως η εδραιωμένη ανισότητα ως προς τις ευκαιρίες, η πρόσθετη ανισότητα που προκαλείται από άδειες για τη δημιουργία οικογένειας ή για άλλες ευθύνες φροντίδας, και οι ιστορικά αυστηρές και άκαμπτες μορφές εργασίας. Όλοι αντιλαμβανόμαστε τις αρνητικές επιπτώσεις που είχε η πανδημία, αλλά μαζί έφερε και ευκαιρίες. Τα νέα προσαρμοστικά εργασιακά περιβάλλοντα που προέκυψαν ως αποτέλεσμα, ώθησαν εκθετικά προς τα εμπρός την έμφυλη ισότητα στην εργασία. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα τελευταία 3 χρόνια έχουμε δει μεγαλύτερη πρόοδο για τις γυναίκες στην εργασία, από ό,τι σε σχεδόν 20 χρόνια προσέγγισης με νόμους και πολιτικές, ενώ οι νέες μορφές εργασίας παρέχουν γνήσια ευκαιρία να εξισωθούν ‘οι όροι του παιχνιδιού’. Πολλοί οργανισμοί εντοπίζουν επιχειρηματικά οφέλη από αυτήν την ευελιξία, από το πιο δεσμευμένο και παραγωγικό εργατικό δυναμικό, ενώ αρκετοί επιδιώκουν να καταστήσουν μόνιμη αυτήν την ευελιξία που επέβαλε εκτάκτως η πανδημία. Στο ICAEW κατανοούμε τη σπουδαιότητα αυτής της υποστηρικτικής πολιτικής για την επίτευξη έμφυλης ισότητας και έχουμε πρόσφατα προβεί σε ενέργειες για να ενισχύσουμε τις πολιτικές μας σχετικά με τη μητρότητα, την πατρότητα, και τις κοινές, διευρυμένες γονικές παροχές.
Εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, ο κλάδος των financial services έχει το μεγαλύτερο έμφυλο μισθολογικό χάσμα, στο 23,7%, ενώ οι άλλοι κλάδοι βρίσκονται στο 11,7%, και το αντίστοιχο χάσμα στους ορκωτούς και εγκεκριμένους λογιστές βρίσκεται στο 6,6%. Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται ξεκάθαρα σε ανώτατες διοικητικές θέσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα (35%), όπως τονίζει η έκθεση Sexism in the City. Η υποστηρικτική διοίκηση και οι στοχευμένες ευκαιρίες ανάπτυξης, ιδίως κατά τη διάρκεια κρίσιμων σταδίων της καριέρας είναι σημαντικές για τη διακράτηση των γυναικών και για να έχουν τη δυνατότητα να ευημερήσουν.»
Η κουλτούρα του χρηματοπιστωτικού κλάδου και το μισθολογικό χάσμα
Η επιτροπή χρηματοοικονομικών της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου συνέταξε, και δημοσίευσε στις αρχές του μήνα (08/03/2024), έκθεση με τίτλο Sexism in the City, για τις συνθήκες εργασίας των γυναικών στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Ο συγκεκριμένος είναι από τους σημαντικότερους τομείς της βρετανικής οικονομίας, καθώς απασχολεί -άμεσα ή σε συναφείς υπηρεσίες- περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια άτομα σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει δυσανάλογα μεγάλη συμβολή στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν και συνεισφέρει μέσω φορολογίας 100 δισεκατομμύρια λίρες.
Η έρευνα εντόπισε βελτιώσεις για τις γυναίκες του κλάδου, βάσει κάποιων μετρήσεων, όπως π.χ. το ποσοστό γυναικών σε ανώτερες θέσεις.
Όμως, εξακολουθεί να επικρατεί προβληματισμός για τη γενικότερη κουλτούρα του κλάδου, η οποία εμποδίζει την πρόοδο των γυναικών, ενώ ταυτόχρονα υπογραμμίζεται ότι η κουλτούρα είναι το πιο δύσκολο πεδίο προς μεταρρύθμιση.
Μία από τις κύριες ανησυχίες που επισημάνθηκαν ήταν η επικέντρωση στην εκπροσώπηση των γυναικών μόνο σε ανώτερο διοικητικό επίπεδο, δηλαδή το μερίδιο γυναικών που πρόκειται να μπουν σε διοικητικά συμβούλια. Αυτό θεωρείται προβληματικό, διότι δεν εξετάζει τις συναφείς επαγγελματικές πορείες που λειτουργούν ως «παραπόταμοι» για το τελικό αυτό ρεύμα προς την ανώτατη διοίκηση. Οι στατιστικές δείχνουν ότι το άλμα προς τη μεσαία διοίκηση είναι ιδιαίτερα προβληματικό.
Ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών παρουσιάζει το μεγαλύτερο μέσο έμφυλο μισθολογικό χάσμα από οποιονδήποτε άλλο τομέα και η μείωσή του προχωρά πολύ αργά, σύμφωνα με την έκθεση, η οποία επικαλείται στοιχεία της PwC UK: Το 2022-23, το μέσο μισθολογικό χάσμα στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες ήταν 23,7%, έναντι 11,7% σε όλους τους άλλους κλάδους. Η πρόοδος, από την έναρξη της υποβολής των σχετικών εκθέσεων το 2017, ήταν επίσης αργή, με το χάσμα να μειώνεται μόνο κατά 1,7% σε έξι χρόνια για τις επιχειρήσεις χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (1,1% για όλους τους άλλους κλάδους). Το μέγεθος του έμφυλου μισθολογικού χάσματος στον κλάδο αποδίδεται συχνά στην υποεκπροσώπηση των γυναικών σε ανώτερους ρόλους και στην υπερεκπροσώπηση σε κατώτερους ρόλους.
Πάντως, και αυτή η έκθεση υπογραμμίζει ότι ίσως η μεγαλύτερη καθοριστική αλλαγή από την προηγούμενη έκθεση της επιτροπής, το 2018, ήταν σχεδόν τυχαία, και δεν είναι άλλη από την εδραίωση των υβριδικών και απομακρυσμένων μορφών εργασίας που προέκυψε από την πανδημία, και ωφέλησε ιδιαίτερα τις γυναίκες.
Πρότυπα, στερεότυπα και γυναικεία δικτύωση
Ένας από τους λόγους που διαιωνίζουν το έμφυλο μισθολογικό χάσμα και την υποεκπροσώπηση στην ανώτατη διοίκηση είναι οι επίμονες προκαταλήψεις. Η Στέλλα Κάσδαγλη, Συνιδρύτρια του οργανισμού Women On Top, εξηγεί σχετικά: «Μέσω των μεντόρων του Women On Top που δραστηριοποιούνται στον τομέα των χρηματοοικονομικών και της λογιστικής, μαθαίνουμε ότι βασικό εμπόδιο, ακόμα και σήμερα, για τις γυναίκες του κλάδου, αποτελεί η επίμονη προκατάληψη ότι οι ίδιες δεν είναι σε θέση να χειρίζονται ρόλους υψηλού ρίσκου που απαιτούν γρήγορη λήψη δύσκολων αποφάσεων, διαχείριση κινδύνου και στρατηγική σκέψη. Αυτή η πεποίθηση συχνά εμποδίζει ταλαντούχες γυναίκες να εξελιχθούν στην καριέρα τους, ενώ αποτελεί και έναν από τους παράγοντες που διαιωνίζουν το έμφυλο μισθολογικό χάσμα και την έλλειψη εκπροσώπησης σε ηγετικούς ρόλους στον συγκεκριμένο τομέα. Χωρίς, βέβαια, να λείπουν οι προκλήσεις που σχετίζονται με τη συμφιλίωση της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής των γυναικών, αλλά και την πρόσβασή τους σε ευκαιρίες mentoring και δικτύωσης. Τα καλά νέα είναι ότι, λόγω της αυξανόμενης ευαισθητοποίησης γύρω από την έμφυλη ανισότητα στην εργασία, παρατηρούμε και αυξημένες προσπάθειες με στόχο την προώθηση της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης και στα χρηματοοικονομικά και λογιστικά επαγγέλματα. Παράλληλα, χάρη στην ψηφιοποίηση της εργασίας που επιταχύνθηκε από την πανδημία, οι ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας γίνονται όλο και πιο κοινές στον κλάδο, προσφέροντας σε γυναίκες και άνδρες περισσότερες ευκαιρίες εξισορρόπησης της εργασίας και των ευθυνών φροντίδας που μπορεί να έχουν. Βλέπουμε, τέλος, ότι δημιουργούνται πλέον όλο και περισσότερες κοινότητες δικτύωσης με επίκεντρο τις γυναίκες, οι οποίες παρέχουν πολύτιμη υποστήριξη, καθοδήγηση και ενημέρωση, υποστηρίζοντας έτσι την ατομική ενδυνάμωση των γυναικών, αλλά -σταδιακά- και μια πιο ισότιμη κουλτούρα στον χώρο των χρηματοοικονομικών.»
Υπάρχουν πάντοτε ευκαιρίες
Η πειθαρχία και η αφοσίωση αποτελούν σημαντικά εφόδια για την αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζονται, σύμφωνα με την Ελίζα Λειβαδιώτου, Executive Director Finance στην Τράπεζα Κύπρου, η οποία σχολιάζει: «Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας δεν είναι απλώς μια επέτειος. Αποτελεί σύμβολο των μικρών καθημερινών, καθώς και των μεγαλύτερων θεσμικών κατακτήσεων της κάθε γυναίκας, για ισότιμη θέση στην κοινωνία. Ανεξαρτήτως φύλου και σε οποιονδήποτε τομέα εργασίας, υπάρχουν πάντοτε ευκαιρίες, φτάνει να διαθέτει κάποιος επαγγελματισμό, πειθαρχία, αφοσίωση και όρεξη για σκληρή δουλειά. Στον χρηματοοικονομικό τομέα, λόγω της απαιτητικής του φύσης, οι δυσκολίες για τη γυναίκα γίνονται περισσότερες, καθώς θα πρέπει να ισοζυγίσει τις επαγγελματικές και τις προσωπικές υποχρεώσεις, ειδικά στο στάδιο που θα αποκτήσει οικογένεια και παιδί.»
Ευελιξία, στο πλαίσιο στρατηγικής DEI
Στην έκθεσή της η Grant Thornton προσδιορίζει τρεις οδούς προς την ίση εκπροσώπηση των δύο φύλων:
Επικεφαλής DEI (Diversity, Equity & Inclusion) μιας εταιρείας πρέπει να είναι στέλεχος της C-suite, αλλά από κοινού με υψηλόβαθμη γυναίκα, καθώς ο συνδυασμός αυτός επηρεάζει θετικά το ποσοστό γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις.
Οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν σαφή στρατηγική και συγκεκριμένους στόχους DEI, και να αποτιμούν τακτικά την επίτευξή τους.
Οι επιχειρήσεις που παρέχουν μεγαλύτερη ευελιξία ως προς τον τρόπο εργασίας, έχουν υψηλότερο ποσοστό γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις.
Η σημασία του mentoring και ο παράγων ESG στα financial services
Μεγάλη έμφαση στην εξάλειψη των προκαταλήψεων και την εξάπλωση των γυναικείων δικτύων υποστήριξης, εκπαίδευσης και καθοδήγησης, έδωσαν οι ομιλητές σε εκδήλωση (12/2023) του ESCP Business School σχετικά με την ενδυνάμωση των γυναικών στο finance και τις προκλήσεις και ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Πιο αναλυτικά, ένα από τα βασικά συμπεράσματα της εκδήλωσης ήταν ότι τα έμφυλα στερεότυπα είναι σύνηθες εμπόδιο για τις γυναίκες, ειδικά όταν αυτές διεκδικούν καίριες θέσεις στη διαχείριση κινδύνων και στη λήψη αποφάσεων.
Επικρατεί η εσφαλμένη αντίληψη ότι οι γυναίκες δεν είναι ικανές να αναλάβουν απαιτητικούς ρόλους στη λήψη αποφάσεων, τη διαχείριση κινδύνων και τη στρατηγική σκέψη. Οι προκαταλήψεις αυτές έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις, καθώς αποθαρρύνουν τις νέες γυναίκες από το να ακολουθήσουν καριέρα στον συναρπαστικό αυτόν τομέα, όπως τον χαρακτηρίζει το ESCP. Παράλληλα με τη συντονισμένη προσπάθεια για άρση των προκαταλήψεων, τονίζεται ότι οι γυναίκες πρέπει να αψηφήσουν αυτές τις προκαταλήψεις και να ακολουθήσουν τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα.
Όσο αποτελεί εμπόδιο η παρουσία προκαταλήψεων, τόσο αποτελεί εμπόδιο η απουσία προτύπων. Ιδίως όταν είναι καινούριες στον χρηματοπιστωτικό τομέα, οι γυναίκες δεν βλέπουν γύρω τους πολλά ισχυρά γυναικεία πρότυπα, γεγονός που τις δυσκολεύει να φανταστούν τους εαυτούς τους σε ηγετικές θέσεις. Ως εκ τούτου, τα προγράμματα mentoring και οι πρωτοβουλίες δικτύωσης κρίνονται ζωτικής σημασίας. Το mentoring και τα προγράμματα leadership μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της διαβόητης ανδροκρατούμενης κουλτούρας του κλάδου, ενώ αποτελεσματικά λειτουργούν και τα γυναικεία δίκτυα μέσα στις εταιρείες, όπου οι γυναίκες μπορούν να ανταλλάξουν εμπειρίες και να μάθουν η μία από την άλλη. Και στη συγκεκριμένη εκδήλωση τονίστηκε η σημαντική πρόκληση της εξισορρόπησης επαγγελματικής ζωής και οικογενειακών υποχρεώσεων, στην επίτευξη της οποίας μπορεί να συμβάλει η υιοθέτηση ευέλικτων μορφών εργασίας.
Τέλος, διαπιστώθηκε ότι τα θέματα ESG μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά τη σταδιοδρομία πολλών επαγγελματιών του τραπεζικού τομέα, καθώς οι σχετικοί κανονισμοί συχνά προβλέπουν συγκεκριμένους στόχους αναφορικά με την ποικιλομορφία των φύλων στο προσωπικό, ιδίως σε ηγετικές θέσεις.
Συμπερασματικά, οι γυναίκες μπορούν και πρέπει να ακολουθήσουν τις φιλοδοξίες τους με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, ιδίως σήμερα, που οι νέοι όροι διακυβέρνησης μπορούν να τις υποστηρίξουν. Η Ζέτα Γκέκα, CFAO στην Allianz Trade, υπογραμμίζει: «Οι γυναίκες στον χρηματοοικονομικό τομέα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, έχουν όμως πλέον και πολλές ευκαιρίες. Οι εταιρείες, όλο και περισσότερο, υιοθετούν πολιτικές που προωθούν ένα περιβάλλον ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η δυσκολία να αποκτήσουν εμπιστοσύνη και αναγνώριση λόγω παραδοσιακών αντιλήψεων και στερεοτύπων μειώνεται, ενώ παράλληλα ενισχύεται η ισότητα αμοιβών και η εκπροσώπηση σε υψηλόβαθμες θέσεις. Πιστεύω πως είναι πλέον περισσότερο από ποτέ στο χέρι των γυναικών να αποκτήσουν την εκπαίδευση και τις δεξιότητες που χρειάζονται ώστε να βρουν τον δρόμο για την επιτυχία και την ανέλιξή τους.»
Καλό το mentoring, καλύτερο το sponsorship
Η Μαριάννα Μάμου, Head Advice Beyond Investing, UBS Global Wealth Management’s Chief Investment Office, εστιάζει στη συμπερίληψη, τα πρότυπα, τις πρακτικές προαγωγών, αλλά και το sponsorship έναντι του mentorship, ώστε να προωθούνται ενεργά και να στηρίζονται με ευκαιρίες τα νεότερα στελέχη.
«Πιστεύω ακράδαντα ότι ο κλάδος του finance προσφέρει στις γυναίκες άφθονες ευκαιρίες αριστείας και ηγεσίας. Εντούτοις, στο ανδροκρατούμενο αυτό τοπίο, οι προκλήσεις επιμένουν. Είναι σημαντικό να καλλιεργήσουμε συμπεριληπτική κουλτούρα, καθώς επίσης αμερόληπτες πρακτικές προαγωγών και προσλήψεων. Αυτό περιλαμβάνει αυξημένη ορατότητα -σε ρόλους προτύπων- των γυναικών της ανώτερης διοίκησης, την έμφαση περισσότερο στο sponsorship παρά στο mentorship, και τις προαγωγές βάσει αξίας και επιδόσεων, παρά απλώς βάσει προσωπικής επαφής και παρουσίας ή εκτιμώμενων δυνατοτήτων.»
Εκτεταμένη παρουσία στα financial services, μη βιώσιμος ο ρυθμός προόδου γενικά
Η 8η έκδοση της έκθεσης της Deloitte, Women in the boardroom: A global perspective, αναφέρει ότι οι γυναίκες δεν κατέχουν ούτε το ένα τέταρτο των θέσεων σε ΔΣ παγκοσμίως. Τονίζει όμως ότι, σε 30 από τις χώρες που εξετάστηκαν, ο κλάδος των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών κατατάσσεται είτε 1ος είτε 2ος στο θέμα της έμφυλης ποικιλομορφίας, η οποία είναι σχεδόν διπλάσια σε αυτόν τον κλάδο από ό,τι σε άλλους. Κατά την τελευταία δεκαετία, περισσότερες γυναίκες ανέλαβαν θέσεις C-suite στον κλάδο από ό,τι άνδρες, και την τελευταία πενταετία, οι γυναίκες που αναλαμβάνουν τέτοιες θέσεις προέρχονται τρεις φορές συχνότερα από μη παραδοσιακές θέσεις C-suite. Επιπλέον, για κάθε γυναίκα που αναλαμβάνει ηγετική θέση στον κλάδο, σημειώνεται θετικός, μετρήσιμος αντίκτυπος στον αριθμό των γυναικών σε θέσεις ακριβώς ένα επίπεδο κάτω από τη C-suite. Ωστόσο, ο ρυθμός προόδου δεν φαίνεται βιώσιμος: Η εκπροσώπηση των γυναικών σε ανώτερες ηγετικές θέσεις έχει αυξηθεί με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι στις θέσεις C-suite, γεγονός που υποδηλώνει ότι η δεξαμενή υποψήφιων διαδόχων ενδέχεται να αδειάσει τα επόμενα χρόνια.
Η Τερέζα Μεσσάρη, General Manager, COO/CFO στην Prodea Investments, αναφέρει: «Αν και οι γυναίκες στην πλειοψηφία τους επιδεικνύουν αναλυτική και συνθετική σκέψη και ικανότητα αναγνώρισης κινδύνων, δεξιότητες απαραίτητες στο finance, ιστορικά παρατηρούμε μάλλον ισορροπημένη παρουσία ανδρών και γυναικών έως και τις μεσαίες θέσεις, ενώ προς τις ανώτερες, εκεί που λαμβάνονται οι αποφάσεις και χαράζεται η στρατηγική, ξεκινά η ανισομέρεια στην εκπροσώπηση των γυναικών και αυτή ακριβώς δυσκολεύει την πρόσβαση στην κορυφή. Οι γυναίκες σε ανώτερες θέσεις οφείλουν να λειτουργήσουν ως role models και μέντορες, ενώ σημαντικότατη είναι και η επιλογή του σωστού συντρόφου για να υπάρχει υποστηρικτική υποδομή στον οικογενειακό χώρο.»
Παγκοσμίως, σύμφωνα με την έρευνα της Deloitte, οι γυναίκες κατέχουν το 23,3% των θέσεων σε ΔΣ, το 8,4% των θέσεων προέδρου ΔΣ, το 6% των θέσεων CEO και το 17,6% των θέσεων CFO.
Παραπλήσια είναι και τα ευρήματα της Equileap, ανεξάρτητης εμπειρογνώμονα σε ζητήματα DEI, η οποία εξέτασε δείγμα 3.795 εισηγμένων εταιρειών σε 27 ανεπτυγμένες αγορές, ως προς την ισότιμη εκπροσώπηση των γυναικών. Το 7% των CEOs είναι γυναίκες (από 6% το 2023). Μόνο το 17% των εταιρειών έχει γυναίκα CFO (από 15% το 2023). Λιγότερο από το 2% των εταιρειών έχει γυναίκα και στους δύο ρόλους (CEO και CFO).
Ειδικά στην Ελλάδα, το ποσοστό θέσεων CFO στις 19 εισηγμένες του δείγματος της Deloitte, ανέρχεται σε 0%, από 5,9% το 2021. Σε σύνολο θέσεων ΔΣ η Ελλάδα κατατάσσεται στην 25η θέση (από 50), με ποσοστό γυναικών 24,7% στις θέσεις ΔΣ.
Η μεγαλύτερη πρόκληση για τις γυναίκες είναι η επίγνωση της αξίας τους
Έτσι υποστηρίζει η Ελένη Ζαπουνίδου, Finance & Accounting Manager της Tosoh Hellas, η οποία επισημαίνει ότι «ο επιχειρηματικός κόσμος αλλάζει, καθώς ολοένα και περισσότεροι οργανισμοί δηλώνουν την δέσμευσή τους στην ισότητα και τη διαφορετικότητα των φύλων και την παροχή ίσων ευκαιριών».
Και, κλείνοντας, παροτρύνει: «Ωστόσο, η πιο σημαντική μεταβολή κατά τη γνώμη μου, είναι ότι οι γυναίκες αρχίζουν επιτέλους να δείχνουν εμπιστοσύνη στις γνώσεις, τις δεξιότητες και την εμπειρία τους και τολμούν να διεκδικούν θέσεις ευθύνης. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα για εμάς τις γυναίκες, η επίγνωση της αξίας μας και της προοπτικής μας για ανέλιξη.»
Σε αυτήν την κατεύθυνση, το Controllers Council συνέταξε 10 συμβουλές μάρκετινγκ προς Controllers και CFOs, ώστε, αξιοποιώντας τη μοναδική τους γνώση, να καθοδηγήσουν τις στρατηγικές μάρκετινγκ προς την κερδοφορία και την ανάπτυξη.
1. Ευθυγραμμίστε τις στρατηγικές μάρκετινγκ με τους οικονομικούς στόχους της εταιρείας
Οι στρατηγικές μάρκετινγκ πρέπει να βρίσκονται σε απόλυτη συμφωνία με τους οικονομικούς στόχους του οργανισμού. Βοηθήστε στη διαμόρφωση προϋπολογισμών μάρκετινγκ που υποστηρίζουν την ανάπτυξη χωρίς να διακυβεύεται η οικονομική σταθερότητα. Παρακολουθείτε τακτικά τα πλάνα και τις δαπάνες.
2. Λαμβάνετε αποφάσεις βάσει δεδομένων
Αξιοποιήστε τα διαθέσιμα δεδομένα για τον εντοπισμό τάσεων, τη μέτρηση αποτελεσματικότητας των ενεργειών και την πρόβλεψη της καταναλωτικής συμπεριφοράς. Βασιζόμενοι στα δεδομένα, μπορείτε να λαμβάνετε τεκμηριωμένες αποφάσεις που βελτιώνουν το ROI και αιτιολογούν στα ενδιαφερόμενα μέρη τις επενδύσεις μάρκετινγκ.
3. Καλλιεργήστε τη διατμηματική συνεργασία
Ενθαρρύνετε τη συνεργασία μεταξύ των ομάδων finance και μάρκετινγκ υπέρ μιας συνεκτικής στρατηγικής που εξισορροπεί τις δημιουργικές φιλοδοξίες με τον χρηματοοικονομικό πραγματισμό. Αυτή η συνεργασία μπορεί να οδηγήσει σε καινοτόμες υπηρεσίες μάρκετινγκ, οικονομικά αποδοτικές και αποτελεσματικές.
4. Εστιάστε στο Customer Lifetime Value (CLV)
Η κατανόηση και αύξηση του CLV είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία. Συμβάλετε στον εντοπισμό των πιο κερδοφόρων κατηγοριών πελατών και προσαρμόστε τις στρατηγικές μάρκετινγκ για να ενισχύσετε το loyalty. Εκτός από το CLV, παρακολουθείτε επίσης δείκτες όπως οι ταμειακές ροές, το περιθώριο καθαρού και μεικτού κέρδους, τα πληρωτέα και εισπρακτέα.
5. Επενδύστε στην τεχνολογία και τον αυτοματισμό
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει καταστήσει το μάρκετινγκ πιο σύνθετο σε ενέργειες, αλλά πιο εύκολο στην παρακολούθηση. Επενδύστε στις τελευταίες τεχνολογίες και στα εργαλεία αυτοματισμού που μπορούν να τυποποιήσουν τις λειτουργίες μάρκετινγκ, οδηγώντας σταδιακά σε εξοικονόμηση κόστους και αυξημένη αποτελεσματικότητα.
6. Αναλύετε εντατικά το Return on Investment (ROI)
Διασφαλίστε ότι αιτιολογείται κάθε δαπάνη, μέσω εντατικής και σε βάθος ανάλυσης της απόδοσης της επένδυσης (ROI). Αξιολογήστε τις εκστρατείες μάρκετινγκ όχι μόνο βάσει παραδοσιακών metrics, όπως οι πωλήσεις και τα έσοδα, αλλά και βάσει κριτηρίων όπως η συνεισφορά στο brand awareness και στο customer engagement.
7. Αξιοποιήστε τα οικονομικά σας αντανακλαστικά στις τιμολογιακές στρατηγικές
Η τιμή είναι κρίσιμο στοιχείο του μάρκετινγκ. Χρησιμοποιήστε την οικονομική σας οξυδέρκεια για να αναπτύξετε δυναμικές στρατηγικές τιμολόγησης που αντικατοπτρίζουν τη ζήτηση, τις τιμές των ανταγωνιστών, αλλά και την παράμετρο του κόστους.
8. Βελτιστοποιήστε το marketing mix
Το marketing mix πρέπει να βελτιστοποιείται συνεχώς υπέρ της αποδοτικότητας. Μελετήστε τα οικονομικώς αποδοτικά κανάλια και τακτικές και επενδύστε την παραγόμενη γνώση στην αποδοτικότερη κατανομή πόρων.
9. Προετοιμαστείτε για διακυμάνσεις στην αγορά
Οι συνθήκες της αγοράς μπορεί να μεταβληθούν γρήγορα, επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητα του μάρκετινγκ και τις οικονομικές επιδόσεις. Παρακολουθείτε στενά τις τάσεις της αγοράς και τους οικονομικούς δείκτες. Προετοιμαστείτε για άμεσες κινήσεις προσαρμογής στρατηγικών και προϋπολογισμών, διασφαλίζοντας ότι ο οργανισμός παραμένει ανταγωνιστικός και σταθερός.
10. Στηρίξτε κουλτούρα καινοτομίας
Ενθαρρύνετε την ομάδα μάρκετινγκ να πειραματίζεται με νέες ιδέες, κανάλια και τεχνολογίες, επιτρέποντας υπολογισμένα ρίσκα. Η καινοτομία μπορεί να παράγει ρηξικέλευθες στρατηγικές που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση.
Σκληραγωγημένοι πλέον από τις διακυμάνσεις και τις διαδοχικές μακροοικονομικές, γεωπολιτικές και κανονιστικές προκλήσεις, πολλοί dealmakers προσεγγίζουν το 2024 με αισιοδοξία και όχι φόβο, υποστηρίζει η έκθεση «Top M&A trends in 2024: Blueprint for success in the next wave of deals» της συμβουλευτικής McKinsey.
Το επιχειρηματικό τοπίο αλλάζει ραγδαία, και οι CEOs όλων των κλάδων υποστηρίζουν ότι οι Συγχωνεύσεις & Εξαγορές (Σ&Ε) έχουν μεγαλύτερη στρατηγική σημασία από ποτέ, καθώς η οργανική ανάπτυξη απειλείται ακόμη περισσότερο σε συνθήκες που απαιτούν σημαντικές στρατηγικές αλλαγές και γρήγορες προσαρμογές.
Προβληματισμός και αισιοδοξία
Αν και ο φόβος για τον πληθωρισμό έχει υποχωρήσει, η ανησυχία για τη γεωπολιτική αστάθεια εντείνεται. Στα τέλη του περασμένου έτους, το 67% των ερωτηθέντων σε έρευνα της εταιρείας ανέφερε τη γεωπολιτική αναστάτωση ως την κορυφαία απειλή για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη το 2024, ενώ προβληματισμός εκφράστηκε και για τις αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό. Οι σχεδόν 1.000 ερωτηθέντες παρέμεναν σε μεγάλο βαθμό θετικοί για τις οικονομίες των χωρών τους, με το 46% να αναμένει ότι οι συνθήκες στις χώρες τους θα βελτιωθούν τους επόμενους έξι μήνες και μόνο το 26% να αναμένει επιδείνωση.
Ανασκόπηση Σ&Ε του 2023 – Περιφέρειες και κλάδοι
Για το σύνολο του 2023, η αξία των παγκόσμιων Σ&Ε μειώθηκε κατά 16% στα 3,1 τρισ. δολάρια.
Το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 14%, χάρη σε λίγες μεγάλες συμφωνίες, αλλά οι εταιρείες που άλλαξαν χέρια ήταν 27% λιγότερες σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα. Οι μεγάλες συμφωνίες (άνω των 10 δισ. δολαρίων) μειώθηκαν κατά 17% στα 705 δισ. δολάρια, αλλά διατήρησαν μερίδιο 23% στην παγκόσμια συναλλακτική δραστηριότητα.
Η Αμερική παρέμεινε η πιο δυναμική αγορά, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας δραστηριότητας. Η αξία των συμφωνιών μειώθηκε κατά 7% σε 1,6 τρισ. δολάρια, αλλά υπολείπεται ελάχιστα του 1,7 τρισ. του 2020. Στην περιοχή σημειώθηκαν 11 από τις 20 μεγαλύτερες συμφωνίες παγκοσμίως και το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 38%, σε περίπου 670 εκατ. δολάρια, μολονότι το πλήθος των συμφωνιών μειώθηκε κατά 32%.
Σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή, το 2023, η αξία της δραστηριότητας Σ&Ε μειώθηκε κατά 30% σε 721 δισ. δολάρια, ενώ ο όγκος των συμφωνιών μειώθηκε κατά 29%. Το μέσο μέγεθος συμφωνίας παρέμεινε σταθερό στα 400 εκατ. δολάρια περίπου.
Η αξία των συναλλαγών Σ&Ε στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού (Asia-Pacific – APAC) μειώθηκε κατά 19%, πέφτοντας στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, τα 734 δισ. δολάρια. Στην Κίνα αποδίδεται το 40% της συνολικής αξίας των συμφωνιών, που αποτελεί το χαμηλότερο ποσοστό της εδώ και πέντε χρόνια. Η περιοχή πάντως αντιπροσωπεύει σήμερα περίπου το ένα τέταρτο της παγκόσμιας αξίας Σ&Ε, από μόλις 15% πριν από 20 χρόνια.
Στους κλάδους παρατηρήθηκαν επίσης αλλαγές. Έπειτα από τα megadeals που κράτησαν επί μακρόν τις εταιρείες τεχνολογίας, μέσων ενημέρωσης και τηλεπικοινωνιών (ΤΜΤ) στην 1η θέση, τη σκυτάλη το 2023 πήρε ο κλάδος ενέργειας και πρώτων υλών (Global Energy & Materials – GEM), με 26% της αξίας των συναλλαγών.
Η ανατροπή του δ’ τριμήνου – αξίες και μεταβολές
Το πώς θα εξελιχθεί το χρονοδιάγραμμα της ανάκαμψης δεν είναι ακόμη σαφές, αλλά η παγκόσμια δραστηριότητα Σ&Ε ενισχύθηκε προς το τέλος του 2023, ένδειξη ότι οι ευκαιρίες ίσως ανοίξουν απότομα.
Η αξία της παγκόσμιας δραστηριότητας Σ&Ε αυξήθηκε κατά 41% το δ’ τρίμηνο του περασμένου έτους σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, και κατά 37% σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα, σε 1 τρισ. δολάρια. Ο αριθμός των εταιρειών που άλλαξαν χέρια αυξήθηκε επίσης κατά 7% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, ενώ το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 32% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, στα 550 εκατ. δολάρια.
Η αξία των εταιρειών που άλλαξαν χέρια στην αμερικανική ήπειρο αυξήθηκε κατά 39% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, ενώ το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 47%. Η περιοχή EMEA είχε ακόμη ισχυρότερη ανάκαμψη το δ’ τρίμηνο, με την αξία των συναλλαγών να αυξάνεται κατά 60% από το γ’ τρίμηνο, ενώ το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 63%.
Η αξία των Σ&Ε στην περιφέρεια APAC αυξήθηκε κατά 29% το τέταρτο τρίμηνο σε σχέση με το τρίτο και 15% σε σχέση με ένα έτος νωρίτερα. Ήταν η μόνη περιφέρεια με αυξημένο πλήθος συναλλαγών.
Βήματα προετοιμασίας & συμβουλές για το 2024
Οι εταιρείες μπορούν να λάβουν σημαντικά μέτρα προετοιμασίας από νωρίς, ώστε να μην χάσουν ευκαιρίες που αναμένονται εντός του 2024, υποστηρίζει η McKinsey:
Επικαιροποίηση στρατηγικής και αξιολόγηση δυνατοτήτων αποεπένδυσης, παράλληλα με τις εξαγορές.
Αλλαγή τακτικής για προστασία από τους αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους, π.χ. δίνοντας έμφαση σε τοπικές αγορές αντί στη γεωγραφική επέκταση, στοχεύοντας σε τομείς με ισχυρότερες προοπτικές, επενδύοντας στην καθετοποίηση και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Εναλλακτικές μορφές συναλλαγών, όπως κοινοπραξίες και συμμαχίες, ώστε να αντισταθμιστούν οι μειωμένες δυνατότητες χρηματοδότησης χρέους.
Παράλληλα, η συμβουλευτική εταιρεία εφιστά την προσοχή στα παρακάτω, για ασφαλή πορεία σε συνθήκες αβεβαιότητας:
Συνετή διαχείριση χαρτοφυλακίου: Το ασταθές περιβάλλον απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή στη διαχείριση χαρτοφυλακίου, με προσεκτικές επιλογές στόχων και καλλιέργεια ικανοτήτων για να εξασφαλιστεί η επιτυχία.
ESG: Σε όλους τους κλάδους, οι συμφωνίες που συνδέονται με τη βιωσιμότητα αναδύονται ως εργαλείο ανάπτυξης και βελτίωσης της λειτουργίας των εταιρειών, παράλληλα με τη βελτίωση του ESG προφίλ τους.
Πρόβλεψη καθυστερήσεων και σχέδια έκτακτης ανάγκης: Την τελευταία διετία, οι έκτακτες καθυστερήσεις επηρέασαν το 30% των μεγάλων εξαγορών, αναστέλλοντας τις συμφωνίες για 6 μήνες κατά μέσο όρο.
Καλλιέργεια κουλτούρας: Η κουλτούρα διατηρεί την αξία της αναλλοίωτη και παραμένει κρίσιμη παράμετρος στην επιτυχία των Σ&Ε. Η καλλιέργειά της πρέπει να ξεκινά πριν τον σχεδιασμό της ενοποίησης και να αξιοποιεί από την αρχή τη διαθέσιμη γνώση για τις συγχωνευόμενες εταιρείες.
Στο πλαίσιο του διευρυμένου ρόλου του και υποστηριζόμενος από τη σφαιρική γνώση του για την εταιρεία, ο οικονομικός διευθυντής καθίσταται ο πλέον κατάλληλος να αναλάβει και να επιβλέψει την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της, λέει στο FinancePro η Αθηνά Ηλιάδη, προειδοποιώντας ότι και μετά την ολοκλήρωση του έργου, οφείλει να παραμένει σε εγρήγορση.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας εταιρείας χαρακτηρίζεται πάντα «έργο», «project», λόγω της έκτασης και της πολυπλοκότητάς του. Ποια είναι τα κρίσιμα στάδια στην υλοποίηση ενός τέτοιου έργου, από τον αρχικό σχεδιασμό μέχρι τη συντήρησή του, και ποιος είναι ο ρόλος του CFO σε αυτά;
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας εταιρείας, και μάλιστα με βάση το σημερινό σύνθετο επιχειρηματικό περιβάλλον με τις τεράστιες προκλήσεις, αποτελεί πλέον προϋπόθεση επιβίωσης. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, με εργαλεία την τεχνητή νοημοσύνη, την ικανότητα ανάλυσης μεγάλων δεδομένων, τα robotics και πλήθος άλλων τεχνολογικών εξελίξεων, παρέχει συνεχώς όλο και μεγαλύτερες ευκαιρίες άμεσης πρόσβασης στην πληροφορία, αλλά και δυνατότητες ταχείας αντίδρασης.
Πρώτο κρίσιμο στάδιο στην υλοποίηση του έργου αυτού αποτελεί το προκαταρκτικό στάδιο της συστηματικής αξιολόγησης και προετοιμασίας του οργανισμού σε θέματα οργανογράμματος, γραμμών αναφοράς, ανθρώπινου δυναμικού και λοιπών πόρων, διαδικασιών και περιβάλλοντος λειτουργίας. Στο τέλος του σταδίου αυτού, πρέπει όλα τα τμήματα του οργανισμού να έχουν αποκτήσει σαφή αντίληψη του ρόλου τους στην αλυσίδα της πληροφόρησης και επεξεργασίας δεδομένων.
Δεύτερο κρίσιμο στάδιο είναι η επιλογή του ψηφιακού συστήματος πληροφόρησης, επεξεργασίας δεδομένων και αυτοματοποιημένης διεκπεραίωσης εργασιών που ταιριάζει στον οργανισμό και είναι κατάλληλο για το μέγεθος, τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητές του.
Τρίτο κρίσιμο στάδιο είναι η επιλογή της ομάδας εργασίας, η οποία θα αποτελέσει τον πυρήνα υλοποίησης του έργου σε συνεργασία με τους εξωτερικούς συμβούλους.
Η ομάδα συλλογικά πρέπει να έχει σαφή και ολοκληρωμένη γνώση των λειτουργιών, να τη χαρακτηρίζουν η διορατικότητα και η συνεργασία, και να έχει τη διάθεση για σκληρή δουλειά και κυρίως για δημιουργία.
Με το τέταρτο κρίσιμο στάδιο, και μετά από αρκετό χρόνο, μπαίνουμε επιτέλους στην ανάπτυξη της εφαρμογής που περιλαμβάνει την επιλογή hardware, software, την ανάλυση απαιτήσεων, ανάπτυξη αυτοματοποιημένων διαδικασιών και ασφαλιστικών δικλίδων, καθορισμό ρόλων, testing, οριστικοποίηση και εγκατάσταση σε real περιβάλλον.
Τελευταίο στάδιο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, η εκπαίδευση, επιμόρφωση και κυρίως η αποδοχή από τα στελέχη, ένα στάδιο που απαιτεί επιμονή και υπομονή.
Μην ξεχνάμε όμως ότι ένα τέτοιο σύστημα ψηφιακής τεχνολογίας είναι ζωντανό και δυναμικό. Χρειάζεται συνεχή προσαρμογή, βελτίωση και ανάπτυξη όπως ακριβώς εξελίσσεται και αναπτύσσεται και ο ίδιος οργανισμός που υπηρετεί. Αυτή την αρμοδιότητα και ευθύνη την έχουν όλα τα στελέχη και τα τμήματα, το κάθε ένα στον τομέα του.
Όσον αφορά τον CFO και τον ρόλο του, πιστεύω ότι είναι το κατάλληλο άτομο για να αναλάβει και να επιβλέψει την υλοποίηση του έργου αυτού, επειδή έχει ή οφείλει να έχει σφαιρική άποψη για τον οργανισμό. Το άτομο αυτό, εκτός από ευρύ γνωστικό αντικείμενο σε θέματα χρηματοοικονομικής, λογιστικής, ελεγκτικής, κοστολόγησης, εταιρικής διακυβέρνησης κ.λπ., αναμένεται να έχει αναλυτική και συνδυαστική σκέψη, αναπτυγμένη αντίληψη και κρίση, ανθεκτικότητα, ικανότητα να επικοινωνεί και να βοηθά όχι μόνο την ομάδα εργασίας αλλά και τα διάφορα τμήματα για την ανάλυση και παραμετροποίηση των απαιτήσεών τους, να μπορεί να παίρνει αποφάσεις και να αναπτύσσει γρήγορα εναλλακτικά σενάρια επίλυσης δυσκολιών και εμπλοκών.
Ο CFO, μετά την ολοκλήρωση της υλοποίησης, πρέπει να ευρίσκεται συνεχώς σε εγρήγορση για ανάγκες βελτίωσης, προσαρμογής και ανάπτυξης, ώστε τα συστήματα να αποτελούν ένα διαρκές και ασφαλές επικαιροποιημένο εργαλείο για τους σκοπούς του οργανισμού.
Η τεχνολογία σήμερα επηρεάζει τον κατασκευαστικό κλάδο και σε νέα πεδία, όπως το σχεδιαστικό λογισμικό, η παραγωγή modules, ή η τάση προς την κατασκευή έξυπνων πόλεων και κτιρίων. Πώς θα εξασφαλίσει ο CFO ότι η εταιρεία του συμβαδίζει με τις εξελίξεις, ώστε να παραμείνει ανταγωνιστική και επίκαιρη;
Πράγματι η τεχνολογία επηρεάζει τον κατασκευαστικό, όπως και τους περισσότερους κλάδους. Ο CFO, οφείλοντας να διασφαλίσει διαχρονικά την ανταγωνιστικότητα του οργανισμού του, πρέπει να είναι κατά το δυνατόν ενήμερος σε θέματα ψηφιακής τεχνογνωσίας και να προετοιμάζεται σε μόνιμη βάση για αλλαγές στο μακροοικονομικό περιβάλλον, στην αγορά, στον κλάδο, στην τεχνολογία, στον ανταγωνισμό, στο εποπτικό, κανονιστικό, φορολογικό και στο χρηματοοικονομικό περιβάλλον, ώστε όταν όλα αυτά δημιουργούν τυχόν συνθήκες κρίσεως να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά πριν προκληθούν πλήγματα στον οργανισμό.
Αν ο CFO εφησυχάσει και δεν φροντίζει παράλληλα το σημαντικό θέμα της εξασφάλισης των πόρων για επένδυση στην συνεχή αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη βελτίωση και περαιτέρω αυτοματοποίηση των συστημάτων πληροφόρησης, επεξεργασίας δεδομένων και διεκπεραίωσης των λειτουργιών, με στόχο την αμεσότητα, την αξιοπιστία, την ακρίβεια και την καταλληλότητα της πληροφόρησης για σκοπούς λήψης αποφάσεων από τη διοίκηση, ο οργανισμός θα μείνει πίσω, θα υποβιβάζεται και θα κινδυνεύει να μην αποτελεί σημαντικό ή έστω υπαρκτό παίκτη στον κλάδο του.
Ο CFO έχει ρόλο-κλειδί στον εντοπισμό, την αξιολόγηση, αλλά και την αξιοποίηση επενδυτικών ευκαιριών. Πώς θα επιλέξει με ασφάλεια αυτές τις ευκαιρίες στο σημερινό ασταθές μακροοικονομικό περιβάλλον;
Ο οργανισμός υποχρεωτικά πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς στις αλλαγές απαιτήσεων λόγω μετάλλαξης της κοινωνίας, που περιλαμβάνει και τα θέματα τεχνολογίας, και συνεχώς πρέπει να ευρίσκεται σε έρευνα για επενδυτικές ευκαιρίες που θα του διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα.
Ο CFO οφείλει να εξετάζει τις διάφορες επενδυτικές ευκαιρίες από τη δική του σκοπιά, με άλλα λόγια με περίσκεψη και με την προσγειωμένη αντίληψη που του παρέχει ή τον υποχρεώνει ο ρόλος του να έχει, ώστε να αξιολογεί τους διαφόρους κινδύνους που αναπτύσσονται, να προβαίνει σε εκτιμήσεις για τους απαιτούμενους χρηματοοικονομικούς πόρους και να παρέχει έγκαιρα στη διοίκηση την κατάλληλη και αξιόπιστη πληροφόρηση, που να περιλαμβάνει τα διάφορα εναλλακτικά σενάρια, ώστε να παίρνονται οι σωστές αποφάσεις.
Ο CFO οφείλει να αξιολογεί τις επερχόμενες αλλαγές στο οικονομικό περιβάλλον όπου λειτουργεί ο οργανισμός και να τις λαμβάνει υπόψη στην ετοιμασία των επιχειρηματικών πλάνων, ώστε να διαφαίνονται η μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του και οι ανάγκες για ανάπτυξη με εκμετάλλευση επενδυτικών ευκαιριών. Σημαντικό εργαλείο το risk analysis για την αναγνώριση και ανάλυση των κινδύνων που συνδέονται με τυχόν επενδυτικές ευκαιρίες, επίσης το εργαλείο cost/benefit analysis.
Με τις πιο πάνω διεργασίες διαφαίνονται και οι χρηματοοικονομικές ανάγκες, ώστε έγκαιρα να εξασφαλίζονται τα απαιτούμενα κεφάλαια, επιλέγοντας τον πιο αποτελεσματικό τρόπο χρηματοδότησης για τη στήριξη επενδυτικών ευκαιριών.
Πρόσφατες διεθνείς έρευνες διαπιστώνουν τάση παραγκωνισμού των επενδύσεων στα ζητήματα ESG, υπέρ της διαχείρισης του αυξημένου κόστους στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πώς μπορεί ο CFO να συμφιλιώσει τα δύο προς όφελος της εταιρείας;
Τα τελευταία χρόνια, λόγω και της κρίσης στην εφοδιαστική αλυσίδα, με αποτέλεσμα οι περισσότερες εταιρείες να ματώνουν, είναι λογικό ο οργανισμός να επικεντρώνεται σε βραχυπρόθεσμα θέματα αντιμετώπισης του αυξημένου κόστους, γιατί μπορεί να τίθενται ακόμη και θέματα επιβίωσης και επομένως να παρατηρείται τάση παραγκωνισμού των επενδύσεων σε θέματα ESG που αποτελούν πιο μακροπρόθεσμο στόχο.
Όμως οι έννοιες της περιβαλλοντολογικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης, άλλως ESG, υιοθετούνται από τις εταιρείες βάσει οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα είναι πλέον υποχρεωτικές με νομοθετικούς κανόνες, οι οποίοι θα εφαρμοστούν σύντομα.
Επίσης, οι τράπεζες ετοιμάζουν κοινό διατραπεζικό ερωτηματολόγιο, το οποίο θα συμπληρώνεται από τις εταιρείες, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που έχει δημιουργηθεί και υποστηρίζεται από τον Τειρεσία. Παρόμοια πλατφόρμα δημιουργήθηκε και θα χρησιμοποιείται από το Χρηματιστήριο για σχετική ενημέρωση των επενδυτών. Τα κριτήρια ESG αξιολογούν τις επιπτώσεις των επιχειρήσεων στο περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση, βασικά σημεία στα οποία επικεντρώνονται οι επενδυτές και οι τράπεζες για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων.
Συνεπώς, η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG βοηθά στην ελκυστικότητα χαμηλού κόστους χρηματοοικονομικών εργαλείων, ενισχύοντας τη θωράκιση των εταιρειών απέναντι σε σχετικούς κινδύνους και ενισχύει την κερδοφορία και τη βιωσιμότητα της εταιρείας.
Επειδή τα θέματα χρηματοδότησης από τράπεζες και εξεύρεσης κεφαλαίων μέσω χρηματιστηρίου αποτελούν βασική ευθύνη και αρμοδιότητα του CFO, οφείλει να τον απασχολεί και να ασχολείται με την επίτευξη των απαιτούμενων δεικτών ESG. Οι εποπτικές αρχές και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναπτύσσουν σενάρια και αναλυτικά εργαλεία για την αξιολόγηση πιθανών μελλοντικών οικονομικών κινδύνων, όπως η κλαδική σύνθεση της οικονομίας, τα επιτόκια, η αλλαγή προσδοκιών των πελατών, η συμμόρφωση με νομοθετικούς κανόνες και με θέματα εταιρικής διακυβέρνησης.
Αυτά αποτελούν σαφώς πεδίο δράσης του CFO, ο οποίος πρέπει να συμμετέχει ενεργά και πρωταγωνιστικά στην κατανόηση, τη φύση και τις επιπτώσεις των κινδύνων αυτών στον τομέα όπου δραστηριοποιείται ο οργανισμός.
Συνοψίζοντας, ενώ το αυξημένο κόστος στην εφοδιαστική αλυσίδα οι εταιρείες το ενσωματώνουν σταδιακά στο κόστος των προϊόντων, τα θέματα ESG αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη μακροημέρευση με βάση τα όσα ανέφερα προηγουμένως, και συνεπώς αποτελούν μονόδρομο για τους οργανισμούς, και με αυτόν τον προσανατολισμό και όσα ανέφερα προηγουμένως πρέπει να λειτουργεί και να προβληματίζεται ο CFO και να συμφιλιώνει τα δύο προς όφελος της εταιρείας.
Όπως εξελίσσεται ο ρόλος του CFO, έτσι πρέπει να εξελίσσεται και το προσωπικό της οικονομικής διεύθυνσης. Πώς εξασφαλίζει ο επικεφαλής του finance ότι η ομάδα του είναι πάντα «up-to-date»;
Ο ρόλος του CFO εξελίσσεται κατά την άποψή μου από ηγέτη αποτελεσμάτων και μείωσης κόστους σε ηγέτη ανθρώπων με στρατηγικό προσανατολισμό. Ταυτόχρονα, το προσωπικό της οικονομικής διεύθυνσης, η ομάδα με την ευρύτερη έννοια του CFO, πρέπει να λειτουργεί με την ίδια φιλοσοφία και επομένως πρέπει να έχει υψηλό επίπεδο αντίληψης, ψηφιακής τεχνογνωσίας, αναλυτικών δεξιοτήτων και υψηλών προσδοκιών για δημιουργία. Ο CFO φροντίζει, μέσω εγκεκριμένων πολιτικών που να καλύπτουν τα θέματα επιμόρφωσης και εκπαίδευσης, το προσωπικό του να έχει ατομικά αλλά και συλλογικά δεξιότητες όπως χρηματοοικονομική γνώση, καινοτόμο νοοτροπία και επαγγελματικά προσόντα σε διαφόρους τομείς που άπτονται του αντικειμένου της χρηματοοικονομικής διαχείρισης. Η εκπαίδευση και η επιμόρφωση πρέπει να περιλαμβάνουν οπωσδήποτε τομείς ανάπτυξης των ηγετικών ικανοτήτων, με ενισχυμένο το στοιχείο της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Όπως ο CFO εξελίσσεται σε απόλυτο σύμβουλο της διοίκησης, έτσι και η ομάδα του CFO πρέπει να εξελίσσεται ατομικά και συνδυαστικά σε σύμβουλο του εσωτερικού αλλά και εξωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού, έχοντας σύμμαχο το υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης και διαφάνειας που τους παρέχει ο ρόλος τους και με γνώμονα τη δημιουργία και την προσφορά όχι μόνο στον οργανισμό αλλά και στην κοινωνία.
Το μοντέλο λειτουργίας Shared Services Centre ευημερεί μερικές δεκαετίες τώρα. Ως πρακτική, εξαπλώνεται συνεχώς, ενώ σήμερα, με την εξέλιξη της τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), διερευνώνται νέες εφαρμογές για βελτιστοποίηση της λειτουργίας του. Το οικονομικό τρενάκι του τρόμου των τελευταίων 15 ετών ανανέωσε το ενδιαφέρον για αυτά τα κέντρα διεθνώς, δεδομένου ότι η εξοικονόμηση κόστους ήταν και παραμένει το κύριο πλεονέκτημά τους, αν και όχι πια το μοναδικό.
Η εικόνα σήμερα
Στην έκθεση State Of The Shared Services & Outsourcing Industry Market Report, Europe 2024 του SSON, τα στοιχεία δείχνουν ότι η δραστηριότητα των Κέντρων Παροχής Κοινών Υπηρεσιών (Shared Services Centres – SSCs) στην Ευρώπη αναπτύσσεται, αν και εξακολουθεί να βρίσκεται σε διαδικασία ωρίμανσης.
Το 91% των ευρωπαίων ερωτηθέντων επιβεβαίωσε ότι το κόστος και η αποδοτικότητα είναι οι πρώτες του προτεραιότητες, κάτι που ισχύει για το 84% των SSCs στη Βόρεια Αμερική. Το 72% δηλώνει ως στρατηγικό στόχο τη βέλτιστη εξυπηρέτηση, το 67% την αποτελεσματικότητα και το 57% τη συμμόρφωση. Τα ποσοστά αυτά είναι πολύ κοντά στα αντίστοιχα παγκόσμια.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έμφαση στη μείωση του κόστους δεν σημαίνει κατάργηση επενδύσεων στην τεχνολογία. Αντιθέτως, η αξιοποίηση των λύσεων αυτοματοποίησης παραμένει βασικός στόχος. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι κορυφαίες προτεραιότητες για τεχνολογική επένδυση στην Ευρώπη είναι το process mining (35,5%), το Robotic Process Automation (34%), η ΤΝ (27,4%) και τα εργαλεία analytics (27,4%).
Επικεφαλής των κέντρων αυτών, σύμφωνα με τις απαντήσεις του 52% των ευρωπαίων ερωτηθέντων στη σχετική έρευνα, είναι ο CFO, κάτι που συνάδει με την παγκόσμια τάση. Όσον αφορά τη στελέχωση των SSCs στην Ευρώπη, το 44% των κέντρων απασχολεί λιγότερους από 500 FTEs (full-time equivalent), ενώ το 27% 250 ή λιγότερους. Αυτό ίσως οφείλεται στην αυξημένη αυτοματοποίηση, στο offshoring προς χώρες χαμηλότερου κόστους, ή σε συνδυασμό των δύο. Το 45% των ευρωπαϊκών SSCs δήλωσε ότι λειτουργεί περισσότερα από 4 κέντρα παγκοσμίως.
Διευρύνεται το φάσμα των παρεχόμενων υπηρεσιών
Γενεσιουργό κίνητρο για τη δημιουργία των SSCs ήταν η μείωση του κόστους, και παραμένει κυρίαρχο. Πλέον όμως, η τυποποίηση διαδικασιών και η εξειδίκευση σε συγκεκριμένες λειτουργίες έχουν οδηγήσει σε αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, αυξημένη συμμόρφωση και βελτιωμένη σχέση με τον πελάτη. Πριν αποδυθεί μια εταιρεία στον σχεδιασμό του SSC της, οφείλει πρώτα να έχει σαφή στρατηγική, να την παρακολουθεί συστηματικά κατά την υλοποίηση του έργου, αλλά και να την επικαιροποιεί στην πορεία. Ο Ιωακείμ Καμπασακάλης, Shared Services Director, Europe και ο Tristan Bossard, Finance Project Manager, στην Imerys, περιγράφουν αναλυτικά πιο κάτω τα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν η οικονομική διεύθυνση προκειμένου να δημιουργήσει SSC:
Εξοικονόμηση κόστους: Ένας από τους πρωταρχικούς λόγους για να μεταφερθούν δραστηριότητες σε SSC είναι να επιτευχθεί εξοικονόμηση κόστους μέσα από οικονομίες κλίμακος και αποδοτικότητα. Η οικονομική διεύθυνση οφείλει να διενεργήσει ενδελεχή ανάλυση κόστους-οφέλους προκειμένου να συγκρίνει το τρέχον κόστος συντήρησης αποκεντρωμένων operations με την πιθανή εξοικονόμηση από τη συγκέντρωση δραστηριοτήτων σε ένα SSC (προσωπικό, τεχνολογική υποδομή, χώρος γραφείων, γενικές δαπάνες).
Τυποποίηση διαδικασιών και αποδοτικότητα.
Επεκτασιμότητα και ευελιξία, ώστε να στηριχθούν η μελλοντική ανάπτυξη και οι μεταβαλλόμενες ανάγκες της επιχείρησης.
Διαχείριση κινδύνων και συμμόρφωση προς τις ρυθμιστικές προδιαγραφές.
Εμπειρία πελάτη και ικανοποίηση εταίρων.
Ως λειτουργίες που συχνά μεταβιβάζονται σε SSC κατά προτεραιότητα, ο Ιωακείμ Καμπασακάλης και ο Tristan Bossard ξεχωρίζουν τις εξής:
Επεξεργασία συναλλαγών: Πάγιες και επαναληπτικές συναλλακτικές εργασίες, όπως οι πληρωτέοι/εισπρακτέοι λογαριασμοί και το γενικό καθολικό, συχνά επιλέγονται για μεταφορά σε SSC.
Διαχείριση προμηθειών και παρόχων, η οποία μπορεί να φέρει βελτιώσεις στο στρατηγικό sourcing, τον έλεγχο του κόστους και τη διαχείριση των σχέσεων με τους προμηθευτές.
Διαχείριση και ανάλυση δεδομένων, που μπορεί να βοηθήσει τους οργανισμούς να αντλήσουν insights από τα χρηματοοικονομικά και επιχειρησιακά δεδομένα.
Υποστήριξη IT και διαχείριση συστημάτων.
Χρηματοοικονομικές αναφορές και αναλύσεις.
Συμμόρφωση και συστήματα εσωτερικού ελέγχου.
Η συγκέντρωση κοινών υπηρεσιών οδηγεί σε οικονομίες κλίμακας
«Οι πολυεθνικοί οργανισμοί, για να ανταποκριθούν αφ’ ενός στις υψηλές απαιτήσεις για ποιοτικό σχεδιασμό των υποστηρικτικών υπηρεσιών τους και αφ’ ετέρου να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας, συγκεντρώνουν σε επιλεγμένες τοποθεσίες υπηρεσίες με κοινό προϊοντικό υπόβαθρο, καλύπτοντας έτσι σημαντικό εύρος των λειτουργικών αναγκών της επιχείρησης», υποστηρίζει ο Χαρίλαος Πανώριος, CFO & Controller στη Citi Ελλάδας, και προσθέτει: «Ο εξορθολογισμός των διαδικασιών μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των εργαζομένων, την ορθότητα της πληροφορίας και, παράλληλα, να μετριάσει κινδύνους που σχετίζονται με πιθανή ελλιπή οργάνωση. Η οικονομική διεύθυνση αποφασίζει να μεταφέρει διαδικασίες σε SSCs βάσει κριτηρίων που σχετίζονται με την περιοδικότητα και τη δυνατότητα αυτοματοποίησης των διαδικασιών αυτών. Επίσης, προτεραιότητα πρέπει να δίνεται σε στρατηγικού χαρακτήρα δραστηριότητες που συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης και επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας. Τέλος, σημαντικός παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη είναι η κάλυψη αντίστοιχων αναγκών σε άλλες χώρες, όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση.»
Σημαντική παράμετρος η επιλογή τοποθεσίας κατά τον αρχικό σχεδιασμό
Είτε αναζητά ένας οργανισμός τρόπους βελτιστοποίησης κόστους και λειτουργίας, είτε επιδιώκει ανάπτυξη μέσω γεωγραφικής επέκτασης, κατά τον σχεδιασμό του κέντρου παροχής κοινών υπηρεσιών, η επιλογή τοποθεσίας του είναι από τις σημαντικότερες παραμέτρους. Παράγοντες όπως τα φορολογικά κίνητρα και η υγιής τοπική οικονομία, η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα και ασφάλεια, το κόστος εργασίας, αλλά και υποδομές όπως οι τηλεπικοινωνίες και τα ΜΜΜ, είναι από τα πρώτα στοιχεία που εξετάζονται κατά την επιλογή χώρας φιλοξενίας. Άλλοι παράγοντες που αξιολογούνται είναι οι κλιματολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες, οι τιμές στην αγορά ακινήτων, αλλά και οι δυνατότητες πρόσβασης από και προς τις κεντρικές εγκαταστάσεις της επιχείρησης, τους πελάτες και τους συνεργάτες της.
Η Ελλάδα κερδίζει έδαφος ως προορισμός για επενδύσεις
Σύμφωνα με στοιχεία της Cushman & Wakefield, η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία είναι οι δημοφιλέστερες επιλογές για εγκατάσταση SSC στην Ευρώπη, αν και πόλεις όπως το Βίλνιους, η Αθήνα και το Ζάγκρεμπ θεωρούνται αναδυόμενοι προορισμοί για σχετικές ξένες άμεσες επενδύσεις (ΞΑΕ). Επιπλέον, όπως αναφέρεται στην τελευταία έκθεση του EIU, της μονάδας έρευνας και ανάλυσης του The Economist Group, σχετικά με την ποιότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος σε 82 χώρες, η Ελλάδα είναι μία από τις τρεις χώρες ευνοϊκής κατάταξης, που πλέον παρουσιάζουν πολύ σημαντική βελτίωση. Οι άλλες δύο είναι το Κατάρ και η Λιθουανία. Μάλιστα, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 1η θέση στον πίνακα των 10 χωρών με τη μεγαλύτερη βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος για την 5ετία 2024-28, σε σύγκριση με το διάστημα 2019-23. Σύμφωνα με την έκθεση, αυτό αντανακλά την επίδραση της φιλοεπιχειρηματικής στάσης της κυβέρνησης, που ενίσχυσε την επιχειρηματική εμπιστοσύνη. Στη γενική κατάταξη των 82 χωρών, η χώρα καταλαμβάνει τη θέση 34, ενώ η κατηγορία όπου επιδεικνύει τη μεγαλύτερη βελτίωση είναι η Χρηματοδότηση. Σύμφωνα με το μοντέλο ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκε, η βελτίωση στον δείκτη επιχειρηματικού περιβάλλοντος του EIU ενδέχεται να οδηγήσει σε ενίσχυση της αύξησης του πραγματικού κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, των επενδυτικών δαπανών και των ΞΑΕ.
Ο ρόλος του εργατικού δυναμικού και της σωστής διαχείρισής του
Το επίπεδο του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού στη χώρα φιλοξενίας μπορεί να καθοριστεί από παράγοντες όπως η ποιότητα του τοπικού εκπαιδευτικού συστήματος και η διαθεσιμότητα των δεξιοτήτων ή/και της εργασιακής εμπειρίας που έχει ανάγκη η επιχείρηση για το SSC της. Η εξειδίκευση σε ψηφιακές δεξιότητες και γνώση/χρήση ξένων γλωσσών εξελίσσονται σε σημαντικά κριτήρια για τέτοια επένδυση, τονίζεται όμως όλο και περισσότερο η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού, ιδίως σε θέματα τεχνολογίας.
«Ένας από τους κινδύνους ενός SSC είναι ο βαθμός συγκέντρωσης»
Εκτός από την τοποθεσία και το προσωπικό, τα εξειδικευμένα τεχνολογικά εργαλεία είναι επίσης απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία ολοκληρωμένου SSC. Εντούτοις, ελλοχεύουν κίνδυνοι, τόσο από την πλευρά της χώρας φιλοξενίας, όσο και εσωτερικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με τη διόγκωση του SSC και την προστασία των δεδομένων που διαχειρίζεται. Σύμφωνα με τον Χαρίλαο Πανώριο, «Τα SSCs παρέχουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να καλύπτουν σημαντικό μέρος των λειτουργικών αναγκών τους και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά και με ασφάλεια διαδικασίες που πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Η τεχνολογική εξειδίκευση και η παροχή των ανάλογων εργαλείων αυτοματοποίησης είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάληψη ενός τόσο σημαντικού έργου. Η επιλογή του κατάλληλου προσωπικού, η συνεχής εκπαίδευσή του, η αναγνώριση και η διατήρηση του ταλέντου είναι μείζονος σημασίας. Ένας από τους κινδύνους ενός SSC είναι ο βαθμός συγκέντρωσης. Αν το SSC αποκτήσει κρίσιμο μέγεθος για την επιχείρηση, θα πρέπει να ληφθούν ταυτόχρονα και μέτρα διασποράς αυτού του κινδύνου, όπως η δημιουργία εναλλακτικών τοποθεσιών – Continuity of Business Locations. Επίσης, ρυθμιστικές και άλλες νομοθετικές παρεμβάσεις στις χώρες φιλοξενίας των SSCs μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης. Οι κίνδυνοι που ίσως διατρέχουν οι επιχειρήσεις από τη λειτουργία των SSCs μπορούν να περιοριστούν σημαντικά με ενδελεχή σχεδιασμό, λαμβάνοντας υπόψη το θεσμικό πλαίσιο, τη συστηματική παρακολούθηση των δεικτών απόδοσης και την άμεση επίλυση προβλημάτων, ώστε η υποστήριξη προς όλες τις χώρες να είναι συνεχής και ολοκληρωμένη.»
Με σαφή στόχευση η δημιουργία του SSC
Άπαξ και αποφασίσει μια εταιρεία να προχωρήσει σε δημιουργία SSC, οφείλει να έχει ξεκάθαρο στόχο και να χρησιμοποιεί συνδυαστική σκέψη και διατμηματική συνεργασία κατά τον σχεδιασμό. Οφείλει να λαμβάνει υπ’ όψιν την τεχνολογία και την οργάνωση που θα χρειαστεί, ώστε να στηρίξει μακροπρόθεσμα τις λειτουργίες που θα αναλάβει και να διαχειριστεί με ασφάλεια τα δεδομένα που θα προκύπτουν. Όπως σε πολλά μεγάλα έργα, καίριας σημασίας κρίνεται να ανατίθενται στο SSC υπηρεσίες σε φάσεις, ώστε η εμπειρία που προκύπτει από κάθε φάση να συγκροτείται και να αξιοποιείται στην υλοποίηση της επόμενης. Σταδιακά, η γνώση αυτή θα εξελιχθεί σε σημαντική παρακαταθήκη της εταιρείας.
«Για να διασφαλιστεί η επιτυχής ολοκλήρωση ενός shared services centre, οι οργανισμοί οφείλουν να εστιάσουν σε καίριες βέλτιστες πρακτικές», σχολιάζουν ο Ιωακείμ Καμπασακάλης και ο Tristan Bossard, προτείνοντας στους οργανισμούς «να εδραιώσουν ξεκάθαρη διάρθρωση διοίκησης που θα επιβλέπει τα operations και θα ευθυγραμμίζει τους στρατηγικούς στόχους. Να εφαρμόσουν τυποποιημένες διαδικασίες, πολιτικές και συμφωνίες παρόχων-πελατών (Service Level Agreements – SLAs) για διασφάλιση συνέπειας, συνοχής και συμμόρφωσης. Να εξασφαλίζουν αποτελεσματική επικοινωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη, να ασπάζονται την τεχνολογία και τον αυτοματισμό, να επενδύουν στη διαχείριση ταλέντου και την εκπαίδευση, να προσδιορίζουν performance metrics, και να καλλιεργούν κουλτούρα συνεχούς βελτίωσης.
Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί σημαντικοί κίνδυνοι, τους οποίους πρέπει να προσέχει κανείς κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ολοκλήρωσης. Ενδεικτικά, η πιθανή διατάραξη της λειτουργίας, η αντίσταση στην αλλαγή, η ασφάλεια δεδομένων και τα ζητήματα ιδιωτικότητας, κίνδυνοι που σχετίζονται με τη συμμόρφωση και τους κανονισμούς, προκλήσεις διαχείρισης ταλέντου, ζητήματα ενοποίησης τεχνολογίας και συστημάτων, υπερβάσεις κόστους, καθώς επίσης διαχείριση παρόχων και προμηθευτών, πρέπει όλα να παρακολουθούνται επιμελώς και να υπόκεινται σε προσεκτική διαχείριση, προκειμένου να μετριάζονται οι πιθανές προκλήσεις και να βελτιστοποιούνται οι επιδόσεις του shared services centre.»
Οι 10 πρώτες κοινές υπηρεσίες που παρέχουν τα ευρωπαϊκά κέντρα
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στην Ευρώπη αναλογούν σε ποσοστό 99% του συνόλου των επιχειρήσεων, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το 2023, απασχολούσαν περίπου 85 εκατομμύρια άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (στοιχεία Statista) και διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στην καινοτομία, ανταγωνιστικότητα, ευημερία και ανθεκτικότητα της Ευρώπης. Αποκαλούνται ραχοκοκαλιά της οικονομίας σε διάφορες γλώσσες, και η ραχοκοκαλιά αυτή συχνά επιβαρύνεται με μεγαλύτερα φορτία από αυτά που αντέχει.
Η χρηματοδότηση και η φορολογία είναι πάντα ψηλά στην κατάταξη των φορτίων, μαζί πλέον με την ενέργεια. Το κόστος της ενέργειας για τις ΜμΕ τα τελευταία χρόνια έχει ανεβεί τόσο, ώστε να απειλεί να απορροφήσει πόρους, οι οποίοι, υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσαν να κατευθυνθούν προς την ανάπτυξή τους.
Ο προβληματισμός για την ενεργειακή δαπάνη ενισχύεται από τη μακροχρόνια αβεβαιότητα, παρά την πρόσφατη αποκλιμάκωση τιμών
Ως προς το πώς ικανοποιούνται οι ενεργειακές ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο σημερινό ασταθές τοπίο, ο Πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), Γεώργιος Καββαθάς, απαντά και εξηγεί: «Θα έλεγα με μεγάλη δυσκολία. H πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ), για τον αντίκτυπο της αύξησης της τιμής της ενέργειας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου της εστίασης, έδειξε ότι, κατά μέσο όρο, μία επιχείρηση του κλάδου πλήρωσε περίπου 9.000 ευρώ για ενέργεια το 2021, 14.000 το 2022 και θα πληρώσει 17.500 για το 2023. Μάλιστα, σημαντικό μέρος των επιχειρήσεων αδυνατεί να πληρώσει τακτικά τους λογαριασμούς ενέργειας και αυτό το ποσοστό όλο και μεγαλώνει. Για τις άλλες που καταφέρνουν να πληρώσουν, μειώνει τη ρευστότητα και τα διαθέσιμα κεφάλαιά τους. Ο προβληματισμός σχετικά με την ενεργειακή δαπάνη προκύπτει μετά την αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και των καυσίμων το τελευταίο χρονικό διάστημα. Μάλιστα, ο προβληματισμός ενισχύεται από τη μακροχρόνια αβεβαιότητα που υπάρχει για την τιμή της ενέργειας, παρά την πρόσφατη αποκλιμάκωσή της. Χρειάζονται λοιπόν παρεμβάσεις από την πολιτεία για τη μείωση του ενεργειακού αντίκτυπου στις επιχειρήσεις, και αυτές θα μπορούσαν να είναι στην κατεύθυνση της μείωσης της τιμής της ενέργειας ή της επιβολής κάποιου πλαφόν και φυσικά της διατήρησης σταθερής τιμής της μακροχρόνια, χωρίς διακυμάνσεις μέσα στο έτος.»
Πολύ υψηλή η τιμή της ενέργειας, αποτρεπτική για την ανάπτυξη της επιχείρησης
Σημειώνεται ότι μέσα στα ευρήματα της έρευνας «Διερεύνηση και αξιολόγηση του ενεργειακού αντίκτυπου στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου της εστίασης» του ΙΜΕ-ΓΣΒΕΕ (Φεβρουάριος 2024), περιλαμβάνεται η διαπίστωση ότι στην πλειοψηφία τους (86%), οι επαγγελματίες θεωρούν την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας πολύ υψηλή και περισσότεροι από τους μισούς (52%) θεωρούν επίσης πολύ υψηλή την τιμή των άλλων καυσίμων.
Σημαντικό μέρος των επαγγελματιών θεωρεί την τιμή της ενέργειας αποτρεπτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της επιχείρησής του: 28% πολύ και 72% πάρα πολύ, ενώ στη σχετική ερώτηση το 74% απάντησε ότι επιθυμεί την επιδότηση της τιμής της ενέργειας στον κλάδο πάρα πολύ ή πολύ.
Οι δημοφιλέστερες προτάσεις των ερωτηθέντων επαγγελματιών προς την Πολιτεία για τον έλεγχο της τιμής της ενέργειας συνοψίζονται ως εξής:
Μείωση της τιμής της ενέργειας (32%)
Οριοθέτηση πλαφόν στην τιμή της (20%)
Πάγωμα της τιμής της (16%)
Μείωση αισχροκέρδειας (9,5%). Σημειώνεται ότι αυτό το 9,5% θεωρεί ότι η τιμή είναι αυξημένη σε επίπεδο αισχροκέρδειας.
Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει το εύρημα ότι το μεγαλύτερο μέρος των ερωτηθέντων προτιμά να έχει μακροχρόνια ενημέρωση για την τιμή της ενέργειας, μία φορά κάθε χρόνο.
Η πιο αναγκαία παρέμβαση
Η ετήσια έρευνα του ΣΕΒ για το επιχειρηματικό περιβάλλον «Ο σφυγμός του επιχειρείν», σε συνεργασία με την MRB Hellas, η οποία απευθύνθηκε σε 624 επιχειρήσεις τον Οκτώβριο 2023, ανέδειξε το κόστος ενέργειας ως τη βελτίωση που χρειάζεται περισσότερο το επιχειρηματικό περιβάλλον από την πλευρά της Πολιτείας, με ποσοστό 54,5%, αμέσως δεύτερο στην κατάταξη μετά το σταθερό φορολογικό πλαίσιο (63,8%).
Το 51,8% κρίνει πως η μείωση του κόστους ενέργειας αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της βιώσιμης ανάπτυξης. Το 31,2% θεωρεί μεγάλη πρόκληση το κόστος της πράσινης μετάβασης, και το 28% τη μετάβαση σε πιο «καθαρές» μορφές ενέργειας.
Ποσοστό 74,9% των ερωτηθέντων δήλωσε πως η Πολιτεία πρέπει να παρέμβει στο ζήτημα του κόστους ενέργειας. Για τις μεσαίες επιχειρήσεις, η απαίτηση μείωσης του κόστους ενέργειας εμφανίστηκε σχεδόν καθολική (88%).
Επίσης, για τις μεσαίες επιχειρήσεις, η μείωση του κόστους ενέργειας είναι πιο σημαντική πρόκληση από ό,τι για το σύνολο (75% αντίστοιχα vs. 52%).
3 προγράμματα, 450 εκατομμύρια, 10.000 επιχειρήσεις
«Το περιβάλλον της ενεργειακής κρίσης έχει βελτιωθεί αρκετά τον τελευταίο καιρό, καθώς οι τιμές της ενέργειας ακολουθούν πτωτική τροχιά και δεν θυμίζουν πλέον τις κακές ημέρες του 2022 και 2023», επισημαίνει ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης και αναλύει:
«Έτσι, για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι κίνδυνοι από τις τιμές της ενέργειας έχουν σημαντικά μειωθεί. Ωστόσο, δημιουργούμε συνεχώς νέα εργαλεία για να στηρίξουμε τη μείωση του ενεργειακού κόστους των επιχειρήσεων.
Έτσι, στο αμέσως επόμενο διάστημα, θα εξαγγελθούν τρία προγράμματα “Εξοικονομώ επιχειρήσεων”, με επιδοτήσεις άνω των 450 εκατομμυρίων ευρώ από το ΤΑΑ, με δικαιούχους περίπου 10.000 επιχειρήσεις. Τα προγράμματα αυτά θα καλύψουν επιλέξιμες δαπάνες φωτοβολταϊκών με μπαταρία σε βιομηχανίες και βιοτεχνίες, εγκατάστασης αντλιών θερμότητας και ηλιακών συστημάτων θέρμανσης σε επιχειρήσεις γενικώς, καθώς και κτιριακές βελτιώσεις τουριστικών επιχειρήσεων, ανάμεσα σε άλλες παρεμβάσεις.»
Καλύτερη απόδοση, με βιώσιμη ενέργεια και αυτοματισμούς
Η Σταματίνα Δανιγγέλη, Plant Director στην Κουφετοποιία Χατζηγιαννάκη, περιγράφει τις διαθέσιμες δυνατότητες:
«Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να ικανοποιήσουν τις ενεργειακές τους ανάγκες στο σημερινό ασταθές τοπίο με διάφορους τρόπους, χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία.
Ορισμένες προτάσεις για την αποτελεσματική κάλυψη των ενεργειακών αναγκών καταγράφονται παρακάτω:
1 Ενεργειακή Απόδοση & Αναβάθμιση
Εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων και χρήση ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.
Εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας μέσω συνεχούς εκπαίδευσης του προσωπικού.
2 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Εγκατάσταση συστημάτων, φωτοβολταϊκών ή αιολικών, για την παραγωγή βιώσιμης ενέργειας.
3 Ενεργειακά Έξυπνα Δίκτυα & Αυτοματισμός
Χρήση τεχνολογιών ΙοΤ για τον έξυπνο έλεγχο της κατανάλωσης ενέργειας.
Εφαρμογή συστημάτων αυτοματισμού (BMS) για την αποτελεσματική διαχείριση της ενέργειας.
4 Ενεργειακός σχεδιασμός και Διαχείριση
Ανάπτυξη στρατηγικού σχεδιασμού για την καλύτερη διαχείριση των ενεργειακών αναγκών.
Συνεργασία με συμβούλους ενέργειας για τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης.
Η ολοκληρωμένη μελέτη και ο συνδυασμός λύσεων είναι συχνά ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες μιας επιχείρησης.»
Ευρύ φάσμα ενεργειών και πιθανών επενδύσεων
Ανάλογη έμφαση στην επιστράτευση της τεχνολογίας με στόχο τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας δίνει και ο Γιώργος Παπαδάς, Ιδιοκτήτης της εταιρείας παραγωγής πλαστικών προϊόντων Polyplast: «Η ικανοποίηση των ενεργειακών αναγκών των ΜμΕ στο σημερινό τοπίο είναι δύσκολη εξίσωση. Για τη βιωσιμότητά τους οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα πρέπει να κάνουν χρήση αποδοτικότερων τεχνολογιών και διαδικασιών, ώστε να επιτύχουν ενεργειακή αποδοτικότητα. Στο πλαίσιο αυτό μπορούν να ακολουθήσουν ευρύ φάσμα ενεργειών και επενδύσεων, όπως η χρήση έξυπνων κτιριακών λύσεων, η επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας, ακόμα και η εκπαίδευση του προσωπικού. Στην Polyplast παρακολουθούμε και βελτιστοποιούμε καθημερινά την ενεργειακή κατανάλωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επένδυση που υλοποιήσαμε πρόσφατα στη φωτοβολταϊκή τεχνολογία net metering, η οποία αντιπροσωπεύει την προτεραιότητά μας για τη βιώσιμη χρήση της ενέργειας και τη δημιουργία ενός υπεύθυνου, αειφόρου μοντέλου παραγωγής.»
Σε αυτό το πιεστικό περιβάλλον, οι επενδύσεις θα δώσουν το αναγκαίο «οξυγόνο»
Σύμφωνα με την Παρασκευή Αρχοντούλη, Χημικό MSc, Διευθύντρια Υγιεινής, Ασφάλειας & Βιώσιμου Περιβάλλοντος της Χρωτέχ, «Οι τριβές στο απαιτητικό και υψηλών ταχυτήτων «ταξίδι» των ΜμΕ προς τη βιωσιμότητα εντείνονται μέσω της σύγχρονης ενεργειακής κρίσης, αφού το ηλεκτρικό ρεύμα από παρόχους, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο παραμένουν οι κύριες ενεργειακές πηγές λειτουργίας των περισσοτέρων επιχειρήσεων αυτής της κλίμακας, απορροφώντας σημαντικό μερίδιο των, εκ των πραγμάτων, περιορισμένων οικονομικών πόρων τους. Σε αυτό το πιεστικό περιβάλλον, οι επενδύσεις θα δώσουν το αναγκαίο «οξυγόνο». Καθοριστικής σημασίας επιχειρηματικά εργαλεία θα αποτελέσουν τα χρηματοδοτικά μέτρα στήριξης του ενεργειακού εκσυγχρονισμού, μέσω της προαγωγής των ιδιοκαταναλώσεων από ΑΠΕ, της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων, της εφαρμογής ενεργειακά αποδοτικής τεχνολογίας, της ενσωμάτωσης ψηφιακών εργαλείων, αλλά και μέσω της παροχής κατάλληλων τεχνικοοικονομικών συμβουλευτικών προγραμμάτων, και όλα αυτά υπό την παράλληλη πλαισίωση με διορθώσεις στην τιμολογιακή πολιτική της ενέργειας.»
Χρηματιστήριο ενέργειας και ενεργειακή κρίση
«Το σημερινό ενεργειακό τοπίο είναι εξαιρετικά ευμετάβλητο και σε αυτό σημαντικό ρόλο έχει παίξει η λειτουργία του Χρηματιστηρίου ενέργειας, αλλά βέβαια και η ενεργειακή κρίση που έχει ανεβάσει σημαντικά τα κόστη», τονίζει ο Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ) και Επίτιμος Διδάκτορας ΠΑΠΕΙ, Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου. «Πραγματικά, είναι πολύ δύσκολο να γίνει ρεαλιστικός προγραμματισμός από μία μικρομεσαία επιχείρηση ή έναν ελεύθερο επαγγελματία, καθώς κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τις τιμές που θα ισχύουν μετά από λίγες ημέρες. Ειδικά η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος είναι σημαντικός παράγοντας για τις ΜμΕ, καθώς οι περισσότερες αυτό χρησιμοποιούν για τη λειτουργία τους. Και η κατάσταση έχει δυσκολέψει μετά την απόφαση των Βρυξελλών να σταματήσουν οι κρατικές επιδοτήσεις προς τους καταναλωτές. Αυτό που εκτιμώ ότι χρειάζεται, είναι να ασκήσει πίεση η κυβέρνηση προς την ΕΕ -θα υπάρξουν και άλλα κράτη που θα συμφωνήσουν- ώστε να δίνεται η δυνατότητα σε κάθε κράτος-μέλος να στηρίζει με έκτακτα μέτρα την κοινωνία, άρα και την επιχειρηματικότητα, αν η κατάσταση με τις τιμές της αγοράς δυσκολεύει πολύ κατά καιρούς.»
Ως βάση της παγκόσμιας οικονομίας, οι ΜμΕ είναι αναγκαίος παράγοντας για την επίτευξη της πράσινης μετάβασης. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καλούνται να κινηθούν σταδιακά προς τα εκεί, με εφόδια, τα οποία θα τις βοηθήσουν να επιτύχουν ομαλή και οικονομικά βιώσιμη μετάβαση.
Σύμφωνα με τον «Σφυγμό του επιχειρείν» του ΣΕΒ, οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν ότι τα ζητήματα βιώσιμης ανάπτυξης θα παίξουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον, τα θεωρούν αρκετά σύνθετα, και δεν είναι ευρέως κατανοητά. Δεν τα εντάσσουν στη στρατηγική τους και δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι για αυτά.
Μία στις τρεις επιχειρήσεις δεν δίνει καθόλου βαρύτητα στη βιώσιμη ανάπτυξη. Από τους 10 πρώτους τομείς όπου αναγνωρίζουν ότι πρέπει να δώσουν βαρύτητα οι επιχειρήσεις προκειμένου να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους, κατατάσσουν την πράσινη οικονομία και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος μόλις έβδομη, με 19,7%. Η βαρύτητα που αποδίδουν στην πράσινη οικονομία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το μέγεθός τους, σύμφωνα με τα ευρήματα. Οι μεσαίες επιχειρήσεις παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά, τόσο σε ενημέρωση (87% vs. 48% για το σύνολο), όσο και σε βαρύτητα στις επιχειρηματικές αποφάσεις (93% vs. 66% για το σύνολο).
Πιο αναλυτικά, το 52% δεν είναι ενημερωμένο για τη βιώσιμη ανάπτυξη, ποσοστό μεγαλύτερο του 40% δεν σκοπεύει να εντάξει στη στρατηγική του δράσεις βιωσιμότητας, και 61% έχει ήδη, ή σκοπεύει, να εντάξει στη στρατηγική του την κυκλική οικονομία.
Εκπαίδευση, συνεχής ενημέρωση και ενσωμάτωση «πράσινων» πρακτικών
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καλούνται να επιλέξουν εφόδια για να επιτύχουν την πράσινη μετάβαση και να είναι οικονομικά βιώσιμες, και σε αυτήν την κατεύθυνση, η Σταματίνα Δανιγγέλη σημειώνει ορισμένες προτάσεις:
1 Έρευνα & Καινοτομία
Ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, με χαμηλή ή μηδενική επίπτωση στο περιβάλλον.
Επένδυση σε έρευνα και ανάπτυξη για τη δημιουργία καινοτόμων λύσεων (σε γραμμές παραγωγής, διαδικασίες και άλλες διεργασίες του οργανισμού)
2 Εκπαίδευση & Ευαισθητοποίηση
Εκπαίδευση του προσωπικού σχετικά με την πράσινη τεχνολογία και τις βιώσιμες πρακτικές που μπορούν/πρέπει να ακολουθούν, καθώς και ευαισθητοποίηση των εργαζομένων και της Διοίκησης, για περιβαλλοντικά ζητήματα.
3 Οικονομική στήριξη
Πρόσβαση σε χρηματοδοτικά μέσα και ενισχύσεις για πράσινα επενδυτικά έργα.
Εκμετάλλευση των χρηματοδοτικών εργαλείων για την ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας.
4 Κυκλική οικονομία και Αειφορία
Υιοθέτηση αρχών κυκλικής οικονομίας για τη μείωση των αποβλήτων και την ανακύκλωση υλικών [ιδίως για επιχειρήσεις τροφίμων, είναι αναγκαία η μείωση απόρριψης τροφίμων (Food Waste)].
Ενσωμάτωση πρακτικών σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού.
5 Συνεργασία και Δικτύωση
Συμμετοχή σε πράσινα επιχειρηματικά δίκτυα και πρωτοβουλίες, συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις και φορείς για κοινές πράσινες πρωτοβουλίες.
6 Προσαρμογή σε Νομοθεσία και Κανονιστικά Πλαίσια
Συνεχής ενημέρωση σχετικά με τις νομοθετικές απαιτήσεις και ενσωμάτωση πρακτικών σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς κανόνες.
Συμμόρφωση με πρότυπα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
«Η επιτυχία στην πράσινη μετάβαση εξαρτάται από την υιοθέτηση αυτών των πρακτικών και την ενσωμάτωσή τους στη στρατηγική και λειτουργία της εταιρείας», καταλήγει.
Επείγουσα και άνευ προηγουμένου η πρόκληση της ενεργειακής μετάβασης
Σύμφωνα με τη συμβουλευτική Bain, η κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης για ενέργεια και η ταυτόχρονη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου θα αποτελέσουν τη βασική πρόκληση του 21ου αιώνα. Η εταιρεία αποκαλεί την κατάσταση διπλή πρόκληση της ενεργειακής μετάβασης και τη χαρακτηρίζει επείγουσα και άνευ προηγουμένου.
Η συμβουλευτική επισημαίνει ότι η ενεργειακή ασφάλεια έχει αποκτήσει σημαντική προτεραιότητα παγκοσμίως το τελευταίο 18μηνο, μεγεθύνοντας τους συμβιβασμούς και την περιπλοκότητα της σχετικής διαδικασίας. Θα απαιτηθούν πολύ μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές, καθώς, κατά μία προσέγγιση, ο κόσμος πρέπει σχεδόν να τριπλασιάσει την ετήσια επένδυση σε καθαρή ενέργεια, προκειμένου να φθάσει σε net-zero εκπομπές ως το 2050.
Για να αποφευχθούν οι χειρότεροι κίνδυνοι της κλιματικής κρίσης θα πρέπει να μειωθούν και σταδιακά να εκλείψουν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που προκαλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες. Το υφιστάμενο ενεργειακό σύστημα ευθύνεται για περίπου τρία τέταρτα των ανθρωπογενών εκπομπών.
Βάσει ιστορικών στοιχείων, ακόμη και το να αλλάξει το ένα τέταρτο της παγκόσμιας παροχής ενέργειας απαιτεί τουλάχιστον τρεις δεκαετίες. Επιπλέον, κάθε φορά που ο κόσμος μετέβη προς νέα κύρια πηγή ενέργειας, από τον άνθρακα στο αργό πετρέλαιο και από εκεί στο φυσικό αέριο, η προηγούμενη κύρια πηγή ενέργειας δεν καταργήθηκε. Αντιθέτως, η κατανάλωση ενέργειας από άνθρακα, πετρέλαιο και αέριο είναι πλέον σήμερα σε ιστορικά υψηλά ή σχεδόν σε αυτό το επίπεδο, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας.
Το κεφάλαιο που απαιτείται για να αντικατασταθεί ή να αλλάξει χρήση το ενεργειακό σύστημα, ή πάντως να μετριαστούν τόσο γρήγορα οι επιπτώσεις του, εκτιμάται πως θα είναι τεράστιο.
Τα σωστά εργαλεία και η σωστή χρήση τους
Οι απαιτήσεις αυτές βρίσκουν αναλογία μεγεθών και στις απαιτήσεις για την ενεργειακή μετάβαση κάθε μικρής ή μεσαίας επιχείρησης. Οφείλουν να προσαρμοστούν για λόγους συμμόρφωσης, για λόγους διαθεσιμότητας πόρων όπως αυτή θα διαμορφωθεί σταδιακά, για λόγους κύρους και φήμης απέναντι στο κοινό τους. Καλούνται να το πράξουν έπειτα από σειρά οικονομικά δύσκολων ετών, ενώ το μέγεθός τους και ο τζίρος τους συχνά δεν διευκολύνουν την εξασφάλιση χρηματοδότησης.
Τα χρηματοδοτικά προγράμματα και το νομοθετικό πλαίσιο από την πλευρά της Πολιτείας, μαζί με στρατηγικό σχέδιο, δέσμευση, και καλλιέργεια κατάλληλης εταιρικής κουλτούρας από την πλευρά των επιχειρήσεων μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση των ενδεδειγμένων συνθηκών ώστε να έχει επιτυχή έκβαση το μεγάλο αυτό εγχείρημα.
Χρηματοδότηση και αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας
Ο Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου τονίζει την ανάγκη για πρόσβαση στη χρηματοδότηση από μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων, παράλληλα με την ανάγκη για εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες. «Η προσαρμογή στα νέα δεδομένα και κυρίως η πράσινη μετάβαση είναι δύσκολη, ενώ έχει και σημαντικό οικονομικό κόστος για τις επιχειρήσεις. Άρα το σημαντικότερο εφόδιο είναι να υπάρχουν τα κατάλληλα χρηματοδοτικά προγράμματα που θα ενισχύσουν αυτή την προσπάθεια. Εμείς ως ΕΕΑ έχουμε τονίσει την ανάγκη να συμπεριληφθούν περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, ενώ έχουμε αναφερθεί πολλές φορές και στον ρόλο των τραπεζών, οι οποίες κρατούν αποκλεισμένες από τον τραπεζικό δανεισμό την πλειονότητα των ενδιαφερομένων ΜμΕ. Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση αποτελεί το μεγάλο ζητούμενο για όλη την αγορά. Ένας άλλος παράγοντας που επίσης είναι σημαντικός για αυτό το βήμα, είναι η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες και η αξιοποίηση των σύγχρονων «εργαλείων», αλλά και η ετοιμότητα που πρέπει να έχουν οι επιχειρήσεις για την «επανάσταση» που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη. Δεν είναι τυχαίο ότι εμείς στο ΕΕΑ εμμένουμε πολύ σε αυτό το θέμα και ήδη διοργανώνουμε στοχευμένες ενημερωτικές ημερίδες και εκδηλώσεις.»
Νομοθετικό πλαίσιο χωρίς γραφειοκρατία και ισχυρή στοχοθέτηση των επιχειρήσεων
Την αναγκαιότητα ικανών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, ταυτόχρονα με ευκίνητο νομοθετικό πλαίσιο προκρίνει, μεταξύ άλλων, η Παρασκευή Αρχοντούλη:
«Ο πράσινος μετασχηματισμός των ΜμΕ είναι μονόδρομος, όχι μόνο για τη βιωσιμότητα του πλανήτη, αλλά και των ίδιων. Η αντιμετώπιση των προκλήσεων της μετάβασης αυτής σε ένα περιβάλλον χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος και υψηλής ανταγωνιστικότητας θα απαιτήσει έξι κύρια συστατικά: κουλτούρα, τεχνογνωσία, καινοτομία, ανθρώπινο δυναμικό, συνεργασίες και κεφάλαια. Με το τελευταίο να αποτελεί, λόγω μεγέθους, το κύριο εμπόδιο των ΜμΕ, καταλύτη του όλου εγχειρήματος θα αποτελέσει η δυνατότητα πρόσβασης των επιχειρήσεων αυτών σε επαρκή χρηματοδοτικά προγράμματα, που θα στοχεύουν σε νέες τεχνολογίες, στη χρήση ψηφιακών εργαλείων και στην εκπαίδευση των εργαζομένων. Φυσικά απαιτείται επιπλέον η πλαισίωση με ένα δυναμικό, ευέλικτο και καλά δομημένο νομοθετικό πλαίσιο χωρίς γραφειοκρατίες, καθώς και η ισχυρή στοχοθέτηση και δέσμευση των επιχειρήσεων, μέσω προσεκτικά διαμορφωμένων στρατηγικών πλάνων για την επιδίωξη των βέλτιστων πράσινων πρακτικών τους.»
Αναγκαία η έμφαση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ΜμΕ
«Οι ΜμΕ χρειάζονται ειδική μεταχείριση», υποστηρίζει ο Γεώργιος Καββαθάς, «προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές, τόσο στην εθνική όσο και στην παγκόσμια αγορά, κυρίως μέσω της αύξησης των κονδυλίων χρηματοδότησης. Για να μπορέσουν να αναλάβουν τον ρόλο που τους αναλογεί στην πράσινη μετάβαση της Ευρώπης, θα πρέπει να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες τους. Οι χρηματοδοτήσεις μέσω προγραμμάτων και νομοθετική διευκόλυνση της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών πάνελ μικρής κλίμακας σε ταράτσες μικρών επιχειρήσεων μπορούν να εξασφαλίσουν σε κάποιο βαθμό την πράσινη μετάβασή τους, παράλληλα με προγράμματα που αφορούν και άλλους τομείς, όπως τον τομέα της κυκλικής οικονομίας. Η πράσινη μετάβαση περιλαμβάνει τη στροφή σε μια βιώσιμη οικονομία που βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την κυκλική οικονομία, μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και αποτελεί πρόκληση για τις μικρές επιχειρήσεις, αλλά μπορεί να προσφέρει οφέλη για τις επιχειρήσεις και την κοινωνία.»
R&D και εταιρική κουλτούρα
Όπως σχολιάζει ο Γιώργος Παπαδάς, «οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναδεικνύονται ως κρίσιμος παράγοντας για την πράσινη μετάβαση, υπό τον όρο ότι επενδύουν στον συγκεκριμένο τομέα, συμβάλλοντας έτσι στην επίτευξη της βιωσιμότητας. Για τη μετάβαση αυτή απαιτείται επένδυση στην έρευνα και ανάπτυξη για τη δημιουργία καινοτόμων προσφιλών τεχνολογιών προς το περιβάλλον. Επιπλέον, η ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών πρέπει να γίνει αναπόσπαστο μέρος της εταιρικής κουλτούρας με τα οφέλη αυτής να είναι ορατά προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η πράσινη μετάβαση, όταν υιοθετείται ομαλά και ενσωματώνεται στην εταιρική κουλτούρα, επιφέρει οικονομική βιωσιμότητα και συνεισφέρει στην προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό είναι και το όραμα της Polyplast, το οποίο καθημερινά κάνουμε πράξη.»
Η κυβέρνηση οφείλει να προσθέτει συνεχώς νέους μηχανισμούς στήριξης
Κλείνοντας, ο Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης περιγράφει τη βεντάλια των εργαλείων που θα στηρίξουν τις ΜμΕ στη διαδικασία της πράσινης μετάβασης: «Τα εργαλεία για τη συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην πορεία για τους στόχους της πράσινης μετάβασης θα είναι μια αρκετά ευρεία σύνθεση. Κατά πρώτο λόγο θα οδηγηθούν από την όλο και μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού, επομένως των πελατών τους, στην κλιματική κρίση που εξελίσσεται. Η κυβέρνηση από τη μεριά της οφείλει να προσθέτει συνεχώς νέους μηχανισμούς στήριξης των οικονομικών δράσεων που οι επιχειρήσεις καλούνται να αναλάβουν, προκειμένου να μειώσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα. Και, τέλος, οι ίδιες οι επιχειρήσεις, μικρές, μεσαίες, αλλά και μεγάλες θα ανακαλύψουν ότι τα προϊόντα τους θα είναι δύσκολο να προωθηθούν σε μια όλο και πιο ευαίσθητη αγορά, αν δεν έχουν την επαρκή “πράσινη” πιστοποίηση, την οποία σταδιακά θα υποχρεώνονται να έχουν και όλες οι χρηματοδοτικές τους πηγές.»
Σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία Protiviti για τις παγκόσμιες τάσεις στο finance, οι 10 κορυφαίες προκλήσεις όπως διαμορφώθηκαν το 2023, θα συνεχίσουν να ισχύουν και φέτος. Η σχετική έρευνα βασίστηκε σε απαντήσεις 903 finance leaders παγκοσμίως, και τα ευρήματά της δείχνουν ότι οι CFOs, αντιλαμβανόμενοι τον όγκο και το εύρος των προκλήσεων που έχουν μπροστά τους, επιστρατεύουν όλους τους πόρους που έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να σχεδιάσουν καινοτόμες λύσεις σε σύνθετα προβλήματα.
1η προτεραιότητα το ESG
Περισσότεροι από τους μισούς οργανισμούς που ερωτήθηκαν (55%) επενδύουν στη νέα τεχνολογία για να διευκολύνουν τη μέτρηση και το reporting ρίσκων και άλλων θεμάτων ESG, ενώ 3 στους 5 (60%) αναφέρουν σημαντική αύξηση στη συχνότητα του σχετικού reporting. Η έρευνα δείχνει ότι οι μετρήσεις ESG κατατάσσονται ως η υψηλότερη προτεραιότητα για τις οικονομικές διευθύνσεις, τόσο στις εισηγμένες όσο και στις ιδιωτικές εταιρείες. Η κάλυψη των σχετικών προδιαγραφών αξιοποιεί την εμπειρία του CFO στο reporting, τη συλλογή και τον έλεγχο δεδομένων, καθώς και στα ζητήματα διακυβέρνησης. Σημειώνεται ότι δίνεται ισότιμη προσοχή και στους τρεις πυλώνες του ESG, προκειμένου να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της εταιρείας, με την ταυτόχρονη ενσωμάτωση των σχετικών κινδύνων στη χάραξη στρατηγικής.
Αυτοματισμός, ΤΝ και data
Σύμφωνα με τα ευρήματα, 54% των ομάδων finance χρησιμοποιεί ήδη την παραγωγική ΤΝ, με τις εισηγμένες εταιρείες να είναι πιθανότερο να τη χρησιμοποιούν, σε σύγκριση με τις ιδιωτικές. Επιτακτική κρίνεται η ανάγκη να επιστρατεύσουν οι CFOs, στις σχετικές επενδύσεις, την εμπειρία τους στη διαχείριση κινδύνων. Ένας από τους κινδύνους είναι ότι οι εφαρμογές παραγωγικής ΤΝ δεν μπορούν να διακρίνουν το πραγματικό από το φανταστικό και παράγουν τις λεγόμενες «παραισθήσεις», δηλαδή ευλογοφανείς εξηγήσεις που βασίζονται σε λανθασμένα δεδομένα. Άλλοι κίνδυνοι σχετίζονται με την ιδιωτικότητα, την ακρίβεια και την αυθεντικότητα των δεδομένων, την πνευματική ιδιοκτησία και τη συμμόρφωση. Παράλληλα, οι οικονομικές διευθύνσεις καλούνται όλο και περισσότερο να παραγάγουν πληροφορία για να ανταποκριθούν στις ραγδαία μεταβαλλόμενες ανάγκες των άλλων τμημάτων της εταιρείας, κάτι που απαιτεί ασφαλή πρόσβαση σε διογκούμενα σύνολα δεδομένων, προηγμένους αυτοματισμούς και συνεχή καινοτομία.
Πληθωρισμός και βελτιστοποίηση κόστους
Οι υψηλότερες τιμές, παράλληλα με την αυξανόμενη πίεση από την πλευρά του ΔΣ και των μετόχων να βελτιωθεί η κερδοφορία, ωθούν τους CFOs στην επινόηση καινοτόμων τρόπων μείωσης κόστους, χωρίς να υποβάλλουν τον οργανισμό στις καταστροφικές παρενέργειες της μείωσης κόστους υπό μορφή «σκούπας», όπως είναι π.χ. η απώλεια πολύτιμων συνεργατών, η αποχώρηση στελεχών, ή η απογοήτευση πελατών. Η έρευνα δείχνει ότι πολλοί finance leaders καταφεύγουν σε αναλύσεις δαπανών για προμήθειες, σε συγκράτηση τεχνολογικών δαπανών και σε νέες αξιολογήσεις των διαδικασιών και επιδόσεων του οργανισμού. Οι CFOs αναζητούν ευκαιρίες βελτιστοποίησης κόστους σε ποικίλα πεδία, όπως η ανακατανομή στελεχιακού δυναμικού, η διαπραγμάτευση με προμηθευτές για χαμηλότερες τιμές και η μετατόπιση από on-premises συστήματα σε λύσεις SaaS με χαμηλότερες μηνιαίες χρεώσεις.
Μεγάλη έμφαση στα πεδία που συνδέονται με το BP&A
Η επίδραση του πληθωρισμού, το FP&A, το reporting και η ανάλυση κερδοφορίας, ο στρατηγικός σχεδιασμός, καθώς και τα εμπλουτισμένα data analytics, είναι από τα σημαντικότερα πεδία για τους CFOs, σύμφωνα με την έρευνα. Η έμφαση στη βελτίωση πολλών εργασιών που σχετίζονται με το BP&A αποτελεί μέρος των προσπαθειών της οικονομικής διεύθυνσης να βελτιστοποιήσει τα κόστη, τον σχεδιασμό, τη διαχείριση κινδύνων, και να αυξήσει την κερδοφορία, σε συνθήκες εντονότερης οικονομικής, γεωπολιτικής, κοινωνικής και κλιματικής αβεβαιότητας.
Το σωστό μείγμα δεξιοτήτων, ιδίως στην ανάλυση δεδομένων, τον στρατηγικό σχεδιασμό και την πρόβλεψη, σε συνδυασμό με τη χρήση της τεχνολογίας, μπορεί να βοηθήσει τους CFOs να στηρίξουν τους στόχους ανάπτυξης και κερδοφορίας και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα ολόκληρου του οργανισμού.
Πληθαίνουν τα εσωτερικά προγράμματα upskilling/reskilling
Η ικανότητα να προσλαμβάνει κανείς υποψηφίους με τα κατάλληλα προσόντα απασχολεί όλο και περισσότερο την πλειοψηφία των CFOs, όπως και η αντικατάσταση εργαζομένων που αποχωρούν από τον οργανισμό. Ακόμη και σε συνθήκες βραχυπρόθεσμων οικονομικών διακυμάνσεων, οι επικεφαλής των οικονομικών διευθύνσεων αντιμετωπίζουν έλλειψη ταλέντου και δεξιοτήτων για καίριες θέσεις, σε συνδυασμό με τη δυσκολία να προσελκύσουν κορυφαία στελέχη, τα οποία θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διαχείριση των αυξανόμενων ευθυνών. Επιλύουν αυτά τα ζητήματα αναβαθμίζοντας τις δεξιότητες του οικονομικού τομέα και υποστηρίζοντας τις εταιρικές προσπάθειες για αναθεώρηση παρωχημένων στρατηγικών. Παράλληλα, η εμπειρία του finance στο FP&A βοηθά τις ομάδες HR να αναβαθμίσουν την ικανότητα πρόβλεψης των αναγκών της εταιρείας σε προσωπικό και τις αντίστοιχες χρηματοοικονομικές αναλύσεις, προκειμένου να παράσχουν όσο το δυνατόν πιο ακριβείς, λεπτομερείς και real-time πληροφορίες σχετικά με όλες τις δεξιότητες που διατίθενται εντός του οργανισμού.
Ευθυγράμμιση τεχνολογίας και μετασχηματισμού
Ο μετασχηματισμός της οικονομικής διεύθυνσης είναι σήμερα πιο σημαντικός, αλλά και πιο επισφαλής από ποτέ. Προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη της ΤΝ, των προηγμένων analytics, των αυτοματισμών και λοιπών τεχνολογικών εξελίξεων, οι οικονομικές διευθύνσεις πρέπει να επιτύχουν και να διατηρήσουν υψηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας. Η ανάγκη αυτή μεγαλώνει, όσο τα υπόλοιπα τμήματα της εταιρείας ζητούν χρηματοοικονομικές αναλύσεις με στόχο να αναβαθμίσουν και τη δική τους αποδοτικότητα. Οι κορυφαίοι CFOs βελτιστοποιούν τον μετασχηματισμό με συνδυασμό καλών πρακτικών, οι οποίες επικεντρώνονται στον εκσυγχρονισμό του τεχνολογικού περιβάλλοντος και σε συμπεριφορικές αλλαγές, πάντα με το βλέμμα στραμμένο στην ασφάλεια και την ιδιωτικότητα δεδομένων σε όλο τον οργανισμό.
Σημειώνεται ότι σε πολλά οικονομικά τμήματα οι προσπάθειες ψηφιακού μετασχηματισμού αναχαιτίζονται λόγω της μη ευθυγράμμισης 3 παραμέτρων: των στρατηγικών στόχων της εταιρείας, του οράματος και των στόχων του μετασχηματισμού του finance, και των μεμονωμένων συμπεριφορών που απαιτούνται για να διατηρηθεί η προσπάθεια αλλαγής μακροπρόθεσμα. Οι κορυφαίοι CFOs αντιμετωπίζουν αυτήν την επίμονη πρόκληση, καλλιεργώντας κουλτούρα που ευνοεί την καινοτομία και τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών.
Ποια από τις παρακάτω δράσεις αναλαμβάνει ο οργανισμός σας, προκειμένου να αντιμετωπίσει προβληματισμούς ή επιπτώσεις των πληθωριστικών τάσεων στην αγορά; (απαντήσεις CFO/VP Finance)
Για τέταρτο συναπτό έτος, ο θεσμός των βραβείων Finance & Accounting, ανέδειξε τις καλύτερες πρακτικές του κλάδου, έτσι όπως αξιολογήθηκαν από την Κριτική Επιτροπή, προεξάρχοντος του καθηγητή Γεώργιου Βενιέρη. Τη μεγάλη γιορτή της οικονομικής διοίκησης και της λογιστικής τίμησαν με την παρουσία τους περισσότερα από 200 στελέχη του κλάδου από όλη την Ελλάδα.
Ο θεσμός έχει γερές βάσεις
Ο Πρόεδρος της επιτροπής αξιολόγησης καθηγητής Γεώργιος Βενιέρης, τ. Πρόεδρος ΕΛΤΕ, τ. Πρύτανης ΟΠΑ, στην έναρξη της τελετής ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «ο θεσμός των Finance & Accounting Awards έχει βάλει γερές βάσεις στην κοινότητα των οικονομολόγων και των λογιστών, πάντα με στόχο την ανάδειξη των βέλτιστων πρακτικών και των ηγετικών επιχειρήσεων του κλάδου», ενώ συμπλήρωσε ότι: «Είμαστε στην 4η χρονιά του θεσμού των βραβείων στο Finance & Accοunting. Νομίζω ότι ο θεσμός ωριμάζει και το κυριότερο είναι η σταθεροποίηση με την οποία μπαίνει στο στάδιο αυτό.»
O Βασίλης Πρασσάς, Οικονομολόγος και Σύμβουλος Εργασιακών Θεμάτων, Εμπορικός Διευθυντής του ομίλου εταιρειών Epsilon Net, χαιρέτισε την τελετή απονομής εκ μέρους του χορηγού τίτλου των βραβείων, εξήρε τον ρόλο του οικονομικού στελέχους στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «οι εργοδότες που έχουν αντιληφθεί τη συμβολή και την κρισιμότητα του ρόλου που ασκεί η οικονομική διοίκηση, είναι σίγουρο ότι θα πορευτούν μπροστά».
Ο Group CFO της ΕλβαλΧαλκόρ Σπύρος Κοκκόλης σχολίασε: «Είναι η 4η χρονιά που δίνονται τα Finance & Accounting Awards και η 2η φορά που είμαι στην κριτική επιτροπή. Θα ήθελα να συγχαρώ όλους τους συμμετέχοντες στη σημερινή εκδήλωση για τις επιτυχίες τους στη λογιστική και στην οικονομική διαχείριση.»
Από την πλευρά του, ο Kωνσταντίνος Μοτσάκος, Principal, Head of CFO Services, Tax & Legal στην Deloitte δήλωσε: «Με μεγάλη χαρά, για ακόμη μια χρονιά συμμετέχουμε κι εμείς και υποστηρίζουμε τον θεσμό των Finance & Accounting Awards που είναι πολύ σημαντικός για το επάγγελμα.»
Τέλος, πανδαισία μεγάλης γιορτής, πανδαισία αλτρουισμού, πανδαισία γεύσης από εμπειρία, γνώση και αριστεία, χαρακτήρισε τη βραδιά της τελετής ο Γιώργος Χριστόπουλος, Φοροτεχνικός Οικονομολόγος, Συγγραφέας, Επιστημονικός-Εκπαιδευτικός Σύμβουλος ΕΦΕΕΑ, πρώην καθηγητής ΤΕΙ.
Τιμητική βράβευση του Βασίλειου Λουμιώτη
Τιμητικό βραβείο ως αναγνώριση για την πολυετή προσφορά του στο ελεγκτικό επάγγελμα έλαβε από την κριτική επιτροπή ο Βασίλειος Λουμιώτης, Διευθυντής Σπουδών ΙΕΣΟΕΛ και ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος στην ΕλβαλΧαλκόρ. Παραλαμβάνοντας το τιμητικό βραβείο, ο Βασίλειος Λουμιώτης αναφέρθηκε στον ρόλο και τα απαραίτητα χαρακτηριστικά του ορκωτού ελεγκτή λογιστή, έναν ρόλο τον οποίο υπηρέτησε επί σειρά ετών, από το 1980. Ασκεί το ελεγκτικό επάγγελμα από το έτος 1980 και ειδικότερα ως μέλος του Σώματος Ορκωτών Λογιστών (ΣΟΛ) από το έτος 1980 έως 1992 και του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ) από το 1993 μέχρι σήμερα.
Grand Awards
Πέντε διακεκριμένα βραβεία απονεμήθηκαν φέτος σε ισάριθμους νικητές. Τα βραβεία απένειμε ο Προέδρος της Κριτικής Επιτροπής Γεώργιος Βενιέρης.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΦΩΤΕΙΝΑΤΟΣ CEO, Γεράσιμος Ε. Φωτεινάτος Περιφερειακό Λογιστικό Γραφείο της Χρονιάς
«Χαιρόμαστε που συμμετέχουμε για ακόμα μία χρονιά στα βραβεία. Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε τον κλάδο. Θεωρώ ότι όλοι οι συνάδελφοι πρέπει να δίνουν το παρών. Είναι ένας θεσμός που κάνει μόνο καλό.»
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΟΥ Director of Operations, KRS Financial Control Λογιστικό Γραφείο της Χρονιάς στην Αττική
«Έχει ιδιαίτερη αξία για έναν κλάδο σημαντικό για την ελληνική επιχειρηματικότητα, όπως είναι αυτός της λογιστικής, να δίνεται η δυνατότητα να προβληθούν όσοι ξεχωρίζουν και όσοι πραγματικά προσπαθούν να φέρουν την επιχειρηματικότητα στην επόμενη σελίδα, μέσα από τον θεσμό των βραβείων της Boussias Communications.»
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ Διευθύνων Σύμβουλος, Β. Κ. Κατσαρός Λογιστικών και Φοροτεχνικών Συμβούλων «Πρόβλεψη» Λογιστικό Γραφείο της Χρονιάς στη Θεσσαλονίκη
«Η εταιρεία μου Πρόβλεψη για πρώτη φορά συμμετέχει στον διαγωνισμό. Θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ για τους διοργανωτές: είναι η 4η χρονιά που, με τη συνεργασία της Epsilon Net, δίνονται τα βραβεία για τα καλύτερα φοροτεχνικά γραφεία ανά την Ελλάδα.»
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΦΑΣ Συνιδρυτής & Διευθύνων Σύμβουλος, Atlas Consulting Συμβουλευτική Εταιρεία της Χρονιάς
«Είναι ένας θεσμός όπου συμμετέχει η εταιρεία μας για 4η χρονιά φέτος. Είναι ένας θεσμός που θέλουμε κι εμείς να στηρίξουμε, πιστεύουμε σε αυτόν, κάθε χρόνος γίνεται όλο και καλύτερος και όλο και περισσότεροι συνάδελφοι συμμετέχουν σε αυτόν
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΡΑΣΣΑΣ CCO, Epsilon Net Σύμβουλος Πληροφορικής & Νέας Τεχνολογίας της Χρονιάς
«Οι συνολικά 7 διακρίσεις που απέσπασε στη φετινή απονομή των Accounting Awards ο Όμιλος Epsilon Net, μεταξύ αυτών και την κορυφαία της χρονιάς, υπογραμμίζουν ότι ο όμιλος συνεχίζει να είναι παρών, πρωτοπόρος, αρωγός και ηγέτης στον Ψηφιακό Μετασχηματισμό των ελληνικών επιχειρήσεων, δίπλα στους επαγγελματίες του λογιστικού και οικονομικού κλάδου για περισσότερα από 25 χρόνια.»
Το μηνύμα του χορηγού Το μήνυμα της Epsilon Net, χορηγού τίτλου των Finance & Accounting Awards 2024
Ο Βασίλης Πρασσάς, Εμπορικός Διευθυντής του Ομίλου Epsilon Net, δήλωσε σχετικά με τον θεσμό των βραβείων και τον ρόλο της Epsilon Net στη στήριξη του κλάδου:
«Για άλλη μια φορά, η Epsilon Net βρίσκεται δίπλα σε μία διοργάνωση-θεσμό: έναν θεσμό που επιβραβεύει τις βέλτιστες πρακτικές των οικονομολόγων, των λογιστών, των φοροτεχνικών, που οφείλουμε να σταθούμε δίπλα τους, το κάνουμε με συνέπεια τα τελευταία 20 χρόνια και θα είμαστε δίπλα τους και στο επόμενο βήμα του ψηφιακού μετασχηματισμού.»
Βασίλης Πρασσάς
Εμπορικός Διευθυντής του Ομίλου Epsilon Net
Τα βραβεία με μια ματιά
PLATINUM ΒΡΑΒΕΙΑ
ΕλβαλΧαλκόρ – Τομέας Διέλασης Χαλκού και Κραμάτων, Β. Κ. Κατσαρός Λογιστικών και Φοροτεχνικών Συμβούλων.
GOLD ΒΡΑΒΕΙΑ
Apivita, Atlas Consulting, Brain Ανάπτυξη, Brink’s Hellas, CPA Ορκωτοί Ελεγκτές και Σύμβουλοι, Epsilon Net Group of Companies, Konica Minolta Επιχειρηματικές Λύσεις Ελλάς, KRS Financial Control, MPDO, Spatiotis Accounting Tax & Consulting Services, Vatistas & Associates, Αναβάθμιση, ΕλβαλΧαλκόρ – Τομέας Διέλασης Χαλκού και Κραμάτων, Β. Κ. Κατσαρός Λογιστικών και Φοροτεχνικών Συμβούλων, Μαρία Λιαράκου – More than tax, Παπαδημητρίου Π. και Ελευθερίου Α. , Φοροεπίλυσις, Γεράσιμος Ε. Φωτεινάτος.
Τι δήλωσαν οι Πρωταγωνιστές των Finance & Accounting Awards 2024
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ Διευθύνων Σύμβουλος, Φοροεπίλυσις
«Τα Finance & Accounting Awards αποτελούν πλέον θεσμό για τον οικονομικό χώρο. Η διάκριση αυτή ενισχύει το όραμά μας για τη διαρκή βελτίωση της εταιρείας μας, με στόχο την παροχή υψηλού επιπέδου και πρωτοποριακών υπηρεσιών στον χώρο της οικονομικής διοίκησης και της λογιστικής. Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλη την ομάδα μου.»
Η ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ VATISTAS & ASSOCIATES Vatistas & Associates
«Θα θέλαμε να εκφράσουμε τα συγχαρητήρια και τις ευχαριστίες μας σε όλους τους συντελεστές αυτής της άρτια οργανωμένης εκδήλωσης, στην οποία είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε απόψεις με συναδέλφους που επιθυμούν την περαιτέρω ανάπτυξη και εξέλιξη του κλάδου.»
ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΒΕΛΕΝΤΖΑ Υπεύθυνη Γραφείου, Tax Advisors Vip Velentza
«Το λογιστικό μας γραφείο, λόγω δραστηριοποίησής του τα τελευταία 5 έτη στον Νομό Κυκλάδων, και συγκεκριμένα στην Πάρο, έχει συνεργαστεί με αρκετές νεοφυείς επιχειρήσεις στον ξενοδοχειακό τομέα. Οι επενδύσεις αυτές, ξεκινούν μεν με το αρχικό κεφάλαιο του εκάστοτε επενδυτή, αλλά το πιο σημαντικό είναι η υλοποίηση του πλάνου και δημιουργία της ξενοδοχειακής μονάδας, με ακριβείς διαδικασίες, τόσο στον κατασκευαστικό όσο στον λογιστικό τομέα. Η συνεργασία μαζί μας έχει άμεσο και εγγυημένο επιτυχές αποτέλεσμα.»
Η ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ BRAIN ΑΝΑΠΤΥΞΗ Brain Ανάπτυξη
«Είναι ιδιαίτερη τιμή για εμάς η βράβευση αυτή, γιατί επικυρώνει τις προσπάθειές μας, αναγνωρίζοντας την ποιότητα των υπηρεσιών μας και θέτοντας τον πήχη ακόμη υψηλότερα. Συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα της Βrain Ανάπτυξη ΕΠΕ, τίποτα δεν θα ήταν εφικτό χωρίς αυτούς #brainteam.»
ΒΡΑΚΑΣ Δ. ΧΡΗΣΤΟΣ Οικονομολόγος M.Sc., Βράκας & Συνεργάτες, Οικονομολόγοι – Λογιστές
«Με υπερηφάνεια λάβαμε το Silver Award στην κατηγορία Λογιστικά Γραφεία Κεντρικής Ελλάδας. Αυτή η διάκριση επιβεβαιώνει τη δέσμευσή μας για υψηλή ποιότητα και εξαιρετική εξυπηρέτηση προς τους πελάτες μας. Ευχαριστούμε τους διοργανωτές για την άρτια τελετή απονομής, αντάξια των βραβείων.»
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ορκωτός Λογιστής, CEO, CPA Certified Public Auditors
«Από την ίδρυσή μας, ο Όμιλος CPA έχει ως όραμα να υπηρετεί την επαγγελματική αριστεία με ανθρώπινο πρόσημο. Τα βραβεία μας στα Finance & Accounting Awards 2024 επισφραγίζουν τη δέσμευσή μας στην παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και αντανακλούν τη μοναδική σχέση εμπιστοσύνης με τους πελάτες μας. Συγχρόνως, θέτουν τις προδιαγραφές για το μέλλον, εμπνέοντάς μας να εργαζόμαστε και να στοχεύουμε ακόμη ψηλότερα.»
ΣΑΣΑ ΗΛΙΑΔΑΚΗ Finance Director, Brink’s Hellas
«Ευχαριστούμε την Boussias για την εξαιρετική διοργάνωση της απονομής των Finance & Accounting Awards 2024 powered by Epsilon Net. Η Brink’s Hellas έλαβε το Χρυσό Βραβείο στην κατηγορία FP&A και είναι μεγάλη η τιμή και η χαρά. Η διάκρισή μας αυτή είναι αναγνώριση για το έργο που γίνεται στην Brink’s Hellas, στοχεύοντας στην καινοτομία και στη συνεχή βελτίωση. Συγχαρητήρια στην εξαιρετική ομάδα της Οικονομικής Διεύθυνσης και του Business Planning για την πολύ καλή δουλειά.»
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ Λογιστής, Taxprotection Καραβασίλη Κασιμάτης
«Είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά το γραφείο μας να καταφέρνει να πάρει βραβείο στην κατηγορία των Περιφερειακών Λογιστικών Γραφείων Νήσων Αιγαίου, στην πρώτη του συμμετοχή σε αυτή την εκδήλωση. Μεγάλο στοίχημα για εμάς αποτελεί να συνεχίσουμε δυναμικά, παρέχοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες με γνώμονα την τεχνολογία, αλλά και τον άνθρωπο.»
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΦΟΡΟΣ Finance Director, ΕλβαλΧαλκόρ – Τομέας Διέλασης Χαλκού και Κραμάτων
«Θα ήθελα να δώσω συγχαρητήρια για τον θεσμό Finance & Accounting Awards και να μεταφέρω τις ευχαριστίες της διοίκησης όσο και των εργαζομένων της ΕλβαλΧαλκόρ για αυτή τη βράβευση.»
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΛΥΔΑΣ Λογιστικό – Φοροτεχνικό Γραφείο Κολυδάς Γεώργιος
«Για τρίτη συνεχή χρονιά το γραφείο μας κατάφερε να διακριθεί στην κατηγορία των Περιφερειακών Λογιστικών γραφείων Νήσων Αιγαίου σε μια άψογη διοργάνωση και ατμόσφαιρα. Ελπίζουμε σε μελλοντικές διακρίσεις για την αναβάθμιση του κλάδου μας.»
Η ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ KONICA MINOLTA Konica Minolta Business Solutions Greece
«Η διάκρισή μας στα Finance and Accounting Awards 2024 στην κατηγορία του ψηφιακού μετασχηματισμού μάς δίνει ώθηση για το μέλλον, έτσι ώστε να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τις επιχειρήσεις στα ψηφιακά τους βήματα. Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι και υπερήφανοι που αναδεικνύεται η σκληρή δουλειά των ανθρώπων μας, και ειδικά για το έργο του ψηφιακού μετασχηματισμού που υλοποιήσαμε εσωτερικά στην εταιρεία μας, με επίκεντρο την πλατφόρμα M-Files. Ευχαριστούμε πολύ την Boussias Communications και την κριτική επιτροπή για αυτή την τιμή.»
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΛΕΩΝ Accounting Director, Apivita
«Αυτή η διάκριση είναι μια ανταμοιβή για ολόκληρη την ομάδα της Apivita και μας δίνει την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε περαιτέρω αυτήν την πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας Κοινότητας Διαμοιρασμού Γνώσης. Η βασική υπόσταση του Finance by Leon είναι το κανάλι στο YouTube, και καλούμε όλους να το επισκεφθούν, ενώ στην αποσαφήνιση της ταυτότητάς του θα πρέπει να προσθέσουμε τη λέξη Ομάδα.»
ΜΑΡΙΑ ΛΙΑΡΑΚΟΥ Λογίστρια-Ιδιοκτήτρια, More than tax
«Ευχαριστώ θερμά την Boussias Communications και τα εξέχοντα μέλη της κριτικής επιτροπής για τα 3 Gold βραβεία και το 1 Silver, τα οποία αποτελούν μεγάλη αναγνώριση της προσπάθειάς μας και μεγάλη τιμή για τη More than tax και την ομάδα μας.»
ΣΠΥΡΟΣ ΜΠΕΚΑΣ Ιδιοκτήτης, Taxabout
«Γίνεται ωραία προσπάθεια από τα Finance & Accounting Awards να βραβευθούν επιχειρήσεις που έχουν να δείξουν και να προσφέρουν στον υπόλοιπο επιχειρηματικό κόσμο. Το λογιστικό φοροτεχνικό γραφείο Taxabout Μπέκας Σπυρίδων συγχαίρει την προσπάθεια που γίνεται και ευχαριστεί για την απονομή του βραβείου Δυτικής Ελλάδος ως Silver, με την ευχή ότι του χρόνου θα είναι Gold.»
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ Credit Control Supervisor, Μεϊδάνης
«Αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή και χαρά που εκπροσώπησα την εταιρεία μου στον θεσμό των Finance & Accounting Awards για το 2024, αλλά και ιδιαίτερη υπερηφάνεια για την απόδοση της ομάδας του Credit που κατάφερε ένα τέτοιο αποτέλεσμα στην πρώτη κιόλας συμμετοχή του. Πολλά μπράβο στην ομάδα Credit της Μεϊδάνης, πολλά ευχαριστώ σε όλη τη #MeidanisTeam για την υποστήριξη και πολλά συγχαρητήρια στους διοργανωτές.»
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Κ. ΣΠΑΤΙΩΤΗΣ Οικονομολόγος MSc / CEO, Spatiotis Accounting Tax & Consulting Services
«Η βράβευση της εταιρείας μας στα Finance & Accounting Awards 2024 ήταν μια ιδιαίτερα τιμητική και ξεχωριστή στιγμή για την ομάδα μας. Αυτή η διάκριση αποτελεί επιβεβαίωση για την αφοσίωσή μας στην παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών και μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε. Ο θεσμός των βραβείων συνεισφέρει σημαντικά στην προώθηση της διαρκούς βελτίωσης και της καινοτομίας στον χώρο των οικονομικών και λογιστικών υπηρεσιών.»
ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΕΛΛΗ Economist & Member of Board, AFS#mazimegalonoume
«Ευχαριστούμε πολύ την εταιρεία Boussias για την οργάνωση των φετινών βραβείων. Οι διακρίσεις είναι για εμάς η ηθική επιβράβευση των προσπαθειών που καθημερινά καταβάλλει η ομάδα μας. Η AFS#mazimegalonoume έχει ξεχωρίσει για τις αξίες της, την πρωτοπορία της, την άμεση ανταπόκριση και τον επαγγελματισμό της. Η AFS#mazimegalonoume είναι ο σταθερός σύμβουλος για την ανάπτυξη της κάθε επιχείρησης.»
Η απάντηση, σύμφωνα με το άρθρο, πρέπει να αναζητηθεί στον Δαρβίνο και την προσαρμοστικότητα των ειδών, η οποία δεν είναι σπασμωδική αλλά εξελικτική, και σε αρμονία με το ευρύτερο οικοσύστημα.
Δεν πρόκειται για ανθεκτικότητα, υποστηρίζουν οι σύμβουλοι, αλλά για αναγέννηση.
Αν εφαρμόσει κανείς την ιδέα αυτή στον επιχειρηματικό κόσμο, μπορεί να δει ότι ο «αναγεννητικός μετασχηματισμός» συνδέει πιο αρμονικά τις λειτουργίες και επιδόσεις της σύγχρονης επιχείρησης με τα ευρύτερα οικοσυστήματα μέσα στα οποία δραστηριοποιείται. Αντιμετωπίζει τα προβλήματα με ολιστική νοοτροπία, δημιουργώντας έτσι βιώσιμη επιχειρηματική αξία. Στις αναγεννητικές επιχειρήσεις, ο μετασχηματισμός δεν γίνεται «μια κι έξω» και δεν αφορά ένα μόνο πεδίο, παρά συνδέει σε αλληλουχία όλες τις αναγκαίες αλλαγές, σε διαδικασία διαρκούς προσαρμογής.
Προκρίνονται κάποια βασικά βήματα προς τον αναγεννητικό μετασχηματισμό, όπως προέκυψαν σε αληθινές συνθήκες επιχειρήσεων, οι οποίες υιοθέτησαν αναγεννητικές πρακτικές.
Αποτελεσματική διαχείριση αλλαγής
Οι πιο επιτυχημένοι μετασχηματισμοί υλοποιούνται σταδιακά, με σαφή πρόθεση για αλλαγή. Οι πιο αναγεννητικοί ηγέτες είναι και οι πιο οξυδερκείς στη διαχείριση αλλαγής. Δημιουργούν τις συνθήκες για αλλαγή, δέχονται feedback και βελτιώνουν συνεχώς τον τρόπο με τον οποίο προετοιμάζουν την επόμενη αλλαγή.
Σε περιπτώσεις όπου απαιτούνται πολλές αλλαγές, συστήνεται να μπαίνουν προτεραιότητες, κατά σειρά κρισιμότητας και σπουδαιότητας, και ταυτόχρονα να επικοινωνούνται ξεκάθαρα οι σχετικές διαδικασίες, ώστε το προσωπικό να προλαβαίνει να τις αφομοιώνει ομαλά. Έπειτα από την ολοκλήρωση κάθε κύματος αλλαγών, μπορεί να ξεκινήσει το επόμενο κύμα. Καθώς το προσωπικό θα προσαρμόζεται στον νέο τρόπο εργασίας, θα γίνεται πιο δεκτικό σε περαιτέρω αλλαγές, με αποτέλεσμα αυτές να υλοποιούνται ευκολότερα.
Αναθεώρηση της αλυσίδας αξίας
Οι εφοδιαστικές αλυσίδες προσφέρουν αναρίθμητες ευκαιρίες για αναθεώρηση και «αναγέννηση», καθώς οι αλυσίδες του 20ού αιώνα δεν είναι φτιαγμένες για τον σύγχρονο κόσμο. Για παράδειγμα, αν δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι κερδοφορίας, ενδέχεται να φταίει ότι τα επιμέρους τμήματα της εταιρείας λειτουργούν απομονωμένα το ένα από το άλλο.
Η αναδιάρθρωση της αλυσίδας αξίας, με τη δημιουργία business unit ανά προϊόν, με κάθετη παρακολούθηση όλης της διαδικασίας παραγωγής, επιτρέπει ταχύτερη και ορθότερη λήψη αποφάσεων, καλύτερη κατανόηση των επιπτώσεων των αποφάσεων, καθώς και στενότερη παρακολούθηση της διαδρομής του προϊόντος ως τον τελικό καταναλωτή. Παράλληλα, ενισχύονται η συνεργασία και η λογοδοσία.
Έμφαση στην κουλτούρα
Η κουλτούρα αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο κάθε μείζονος αλλαγής και οι αναγεννητικοί μετασχηματισμοί λειτουργούν μόνο όταν κινητήριος δύναμη είναι η κουλτούρα. Προκειμένου να αξιολογήσει μια εταιρεία αν η κουλτούρα της είναι αναγεννητική, οφείλει να αναρωτηθεί:
Επικοινωνούν μεταξύ τους οι ομάδες; Καταλαβαίνουν τις επιπτώσεις των αποφάσεών τους στους συναδέλφους τους από τα άλλα τμήματα; Γνωρίζουν πότε επιβαρύνουν με δαπανηρές αλλαγές την υπόλοιπη επιχείρηση;
Έχουν οι εργαζόμενοι τη διάθεση για δια βίου εκπαίδευση όπως απαιτεί το upskilling; Εκπαιδεύεται το προσωπικό να είναι πιο ευπροσάρμοστο εν όψει συνεχών μεταβολών στην τεχνολογία;
Έχουν όλοι πρόσβαση στη διαθέσιμη πληροφορία για τον πελάτη; Καταλαβαίνουν όλοι τον ρόλο τους στη στήριξη της πελατοκεντρικής κουλτούρας και πώς αυτή μπορεί να ενισχύσει τις επιδόσεις της επιχείρησης;