Λίγο πριν από την επίσημη παρουσίαση του νέου στρατηγικού σχεδίου 2022-2024 της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (γνωστό ως «Υπερταμείο») ο CFO Χαράλαμπος Πηλιτσίδης, σκιαγραφεί στο Finance Pro τις προκλήσεις και τον μελλοντικό σχεδιασμό της μεγαλύτερης εταιρείας συμμετοχών στην Ελλάδα, που έχει στο χαρτοφυλάκιο εταιρείες με ενεργητικό πάνω από 6 δισ. ευρώ και απασχολεί 31.000 εργαζομένους.
Προ της μεταφοράς των εταιρειών στο Υπερταμείο οι επιδόσεις αρκετών εκ των θυγατρικών δεν ήταν αντάξιες των δυνατοτήτων τους με πολλά περιθώρια βελτίωσης, ενώ ορισμένες εξ αυτών μετέφεραν σημαντικά πολύχρονα προβλήματα του παρελθόντος προς επίλυση ή ακόμη και απειλούνταν η βιωσιμότητά τους», σημειώνει ο κ. Πιλιτσίδης.
Τονίζει όμως ότι οι εταιρείες του χαρτοφυλακίου του Υπερταμείου προχωρούν στη νέα εποχή. «Η ΔΕΗ προχωρά σταδιακά και βήμα-βήμα αλλάζει σελίδα, ατενίζοντας πλέον το μέλλον με αισιοδοξία. Το turn around των ΕΛΤΑ αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, και ήδη η εφαρμογή ενός μεγάλου πλάνου μετασχηματισμού προχωρά, με σημαντικές επιτυχίες έως τώρα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Κύριε Πηλιτσίδη, πείτε μας μερικά λόγια για το Υπερταμείο, τι ρόλο επιτελεί;
Το Υπερταμείο είναι εταιρεία συμμετοχών με μοναδικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο. Ιδρύθηκε τυπικά το 2016, ξεκίνησε τη δραστηριότητά του το 2017 και απέκτησε την σημερινή μορφή του το 2018 με την μεταβίβαση σε αυτό της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων.
Σήμερα συμμετέχει με πλειοψηφικό ή στρατηγικό ποσοστό σε επιχειρήσεις και οργανισμούς σε καίριους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, όπως : ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΤΑΙΠΕΔ, ΕΤΑΔ, ΕΛΤΑ, Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, ΟΑΣΑ, ΓΑΙΑΟΣΕ, ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ, ΔΕΘ HELEXPO, ΑΕΔΙΚ, ΚΑΘ, ΟΚΑΑ, Ελληνικές Αλυκές και 5G (ΦΑΙΣΤΟΣ) και σε πλήθος θυγατρικών και συγγενών των εταιρειών αυτών. Η αξία του συνολικού ενοποιημένου ενεργητικού που διαχειρίζεται το Υπερταμείο ανέρχεται σήμερα σε άνω των 6 δισ. ευρώ και ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στις θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες του ανέρχεται σε περίπου 31.000.
Η Εταιρεία διαχειρίζεται τα περιουσιακά της στοιχεία αποβλέποντας στη μακροπρόθεσμη επαύξηση της αξίας τους. Προωθεί μεταρρυθμίσεις των δημοσίων επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων, μέσω, αναδιάρθρωσης, βέλτιστης εταιρικής διακυβέρνησης και διαφάνειας, την δημιουργία εσόδων και με σκοπό να συνεισφέρει πόρους για την υλοποίηση της επενδυτικής πολιτικής της χώρας και για την πραγματοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και να συμβάλει στην απομείωση των οικονομικών υποχρεώσεων της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ποια ήταν η πορεία του Υπερταμείου έως σήμερα;
Προ της μεταφοράς των εταιρειών στο Υπερταμείο οι επιδόσεις αρκετών εκ των θυγατρικών δεν ήταν αντάξιες των δυνατοτήτων τους με πολλά περιθώρια βελτίωσης, ενώ ορισμένες εξ αυτών μετέφεραν σημαντικά πολύχρονα προβλήματα του παρελθόντος προς επίλυση ή ακόμη και απειλούνταν η βιωσιμότητά τους.
Παράλληλα στον τομέα των οικονομικών αναφορών και του ελέγχου υπήρχε ένα σύνθετο εγχείρημα, καθώς για πρώτη φορά ενοποιούνταν 15 συμμετοχές του Δημοσίου με πλήθος άλλων θυγατρικών και συγγενών αυτών, με διαφορετικούς τομείς δραστηριοποίησης, με διαφορετικές λογιστικές πολιτικές, πρακτικές και διαδικασίες, με 35 παρατηρήσεις/εμφάσεις στα πιστοποιητικά των ορκωτών ελεγκτών τους, 9 διαφορετικές ελεγκτικές εταιρείες ενώ ορισμένες είχαν καθυστέρηση άνω των δύο ετών στην δημοσίευση των καταστάσεών τους.
Στην περίοδο που ακολούθησε της μεταφοράς είχαμε:
- Σημαντική βελτίωση των οικονομικών αναφορών και ελέγχου, όπου οι λογιστικές πολιτικές και πρακτικές ομογενοποιήθηκαν, οι παρατηρήσεις/εμφάσεις έχουν μειωθεί σχεδόν στο ¼ μέσω της επίλυσης σημαντικών θεμάτων του παρελθόντος, με άνω του 90% του ομίλου να ελέγχεται από τον ίδιο ελεγκτή, με εσωτερικές οικονομικές αναφορές σε μηνιαία, τριμηνιαία, εξαμηνιαία και ετήσια βάση και με δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων σχεδόν όλων των εταιρειών στις νόμιμες καταληκτικές ημερομηνίες ή και αρκετά νωρίτερα.
- Σημαντική και συνεχή βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων. Οι επιδόσεις σχεδόν σε όλο το φάσμα των εταιρειών βελτιώνονταν σημαντικά και με συνεχή ρυθμό, έως και τα μέσα Μαρτίου 2020 όπου η βελτίωση ανακόπηκε από την πανδημία.
- Αντοχή των εταιρειών στους σημαντικούς κραδασμούς της πανδημίας. Η έλευση της πανδημίας έπληξε ιδιαίτερα κλάδους στους οποίους δραστηριοποιούνταν οι εταιρείες του χαρτοφυλακίου μας, όπως στον κλάδο real estate (πχ χορηγούμενες εκπτώσεις ενοικίων), μεταφορών (ΟΑΣΑ, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών σημαντική μείωση επιβατικής κίνησης), εκθέσεων (ΔΕΘ η οποία παρέμεινε για παρατεταμένο διάστημα κλειστή). Οι βελτιωμένες επιδόσεις της αμέσως προηγουμένης περιόδου βοήθησαν τις εταιρείες να αντέξουν τους κραδασμούς της περιόδου και να συνεχίσουν απρόσκοπτα την παροχή υπηρεσιών και αγαθών ζωτικής σημασίας για τους πολίτες (ύδρευση, μεταφορές, ταχυδρομικές και συναφείς υπηρεσίες, κεντρικές αγορές τροφίμων), καθ’ όλη την διάρκεια ισχύος των περιοριστικών μέτρων κυκλοφορίας.
- Οι εταιρείες του χαρτοφυλακίου προχωρούν στη νέα εποχή. Η ΔΕΗ προχωρά σταδιακά και βήμα-βήμα αλλάζει σελίδα, ατενίζοντας πλέον το μέλλον με αισιοδοξία. Το turn around των ΕΛΤΑ αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, και ήδη η εφαρμογή ενός μεγάλου πλάνου μετασχηματισμού προχωρά, με σημαντικές επιτυχίες έως τώρα. Παράλληλα και με την σημαντική συμβολή του Ελληνικού Δημοσίου προχωρά και η αποκατάσταση της λειτουργίας της Διώρυγας της Κορίνθου, με τρόπο που θα μειώσει σημαντικά την πιθανότητα μελλοντικής επανεμφάνισης προβλημάτων. Τα αποτελέσματα του 2020 και του 2021 επηρεάζονται σημαντικά από την επίδραση της πανδημίας στις εταιρείες του χαρτοφυλακίου μας αλλά και από one-off κόστη τα οποία ωστόσο ήταν απαραίτητα είτε για την επίλυση χρονιζόντων προβλημάτων του παρελθόντος (ΕΥΔΑΠ), είτε με κόστη μετασχηματισμού όπως αυτά των ΕΛΤΑ που όμως θα τα βοηθήσουν να περάσουν στη νέα εποχή.
Το Υπερταμείο ετοιμάζεται να παρουσιάσει το στρατηγικό σχέδιο για την περίοδο 2022-2024. Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Όσον αφορά το στρατηγικό σχέδιο, θα ζητούσαμε λίγη υπομονή μέχρι την παρουσίασή του.
Βρισκόμαστε ήδη στο τελικό στάδιο, με τη διοίκηση να οριστικοποιεί τον οδικό χάρτη για τα επόμενα βήματα τόσο σε στρατηγικό επίπεδο για την επίτευξη των βασικών στόχων και αποστολής, τη δημιουργία δηλαδή αξίας για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον, όσο και σε τακτικό επίπεδο για την γρήγορη ανάκτηση του χαμένου εδάφους λόγω της πανδημίας. Τα επόμενα βήματα σε γενικές γραμμές εστιάζουν σε
α) κινήσεις τακτικού επιπέδου για την ανάκτηση του χαμένου εδάφους κατά την διάρκεια της πανδημίας συνεχίζοντας την βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εταιρειών και
β) κινήσεις σε στρατηγικό επίπεδο για την επίτευξη βασικών στόχων του Υπερταμείου που είναι να δημιουργήσει μία σημαντική επίδραση από τη λειτουργία του για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον και να συμβάλει στην ευημερία των πολιτών και της χώρας. Θέτουμε ήδη σύγχρονες εταιρικές αρχές λειτουργίας στις θυγατρικές εταιρείες μας, ενσωματώνοντας διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, δημιουργώντας συγκεκριμένους δείκτες αξιολόγησης KPIs στις εταιρείες και απεικονίζοντας μια νέα αντίληψη για τον ρόλο του Υπερταμείου, όπου θα λειτουργεί μεταρρυθμιστικά, συμβάλλοντας στην καλύτερη αποτελεσματικότητα των εταιρειών. Σε αυτή την προσπάθεια φυσικά βοηθά και ο νέος οικονομικός κύκλος στον οποίο έχει μπει η χώρα και το συνολικό φιλεπενδυτικό – αναπτυξιακό κλίμα που υπάρχει.
Το Υπερταμείο και οι θυγατρικές του αρχίζουν με δειλά βήματα να είναι πιο εξωστρεφείς. Τι σημαίνει στην πράξη αυτό;
Σημαίνει πως ενώ από την μία έχουν πετύχει πολλά έως σήμερα, αυτά δεν έχουν επικοινωνηθεί όπως θα έπρεπε στην κοινωνία, και από την άλλη ότι θα πρέπει να περάσουν σε μία νέα φάση αλληλεπίδρασης και αμφίδρομης επικοινωνίας και διαφάνειας με την κοινωνία, τους πολίτες και πελάτες τους κατανοώντας καλύτερα τα θέλω, τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους από αυτές για καλύτερες και αποτελεσματικότερες υπηρεσίες και να βελτιώνουν την απόκρισή τους σε αυτές.
Πώς θα μπορούσε το Υπερταμείο να λειτουργήσει ως καταλύτης νέων επενδύσεων;
Το Υπερταμείο ανέκαθεν υποβοηθούσε τις επενδύσεις, είτε απευθείας (με επενδύσεις στις θυγατρικές του, είτε μέσω των μερισμάτων, περίπου το 1/3 αυτών που καταβάλλει κατευθύνεται σε επενδύσεις) είτε μέσω των θυγατρικών του, ορισμένες εκ των οποίων έχουν εκτενή επενδυτικά προγράμματα, ωστόσο η πορεία αυτή προχωράει αργά και πρέπει να επιταχυνθεί.
Το Υπερταμείο μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης των επενδύσεων πολύπλευρα, μέσω των:
- σημαντικών προγραμμάτων επενδύσεων θυγατρικών (π.χ. δίκτυα ύδρευσης/ αποχέτευσης),
- πενδύσεων που υποβοηθούνται από τις θυγατρικές (πχ ΕΤΑΔ και ναυπηγεία, Σκαραμαγκά, τουρισμός, ΓΑΙΑΟΣΕ στο τομέα του logistics μέσω του Θριασίου κτλ),
- υγατρικών που έχουν ενεργό εμπλοκή όπως πχ το ΤΑΙΠΕΔ με τη συμβολή της Μονάδας Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) ή η 5G με το Ταμείο Φαιστός, κ.α.