Η ευθύνη για τα νέα reports πέφτει κυρίως στους ώμους της οικονομικής διεύθυνσης, η οποία οφείλει να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη νέα αυτή απαίτηση, τυποποιώντας διαδικασίες και αξιοποιώντας νέες ευκαιρίες.
Tον Νοέμβριο 2022, το Συμβούλιο της ΕΕ έδωσε την τελική του έγκριση για την οδηγία CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), σχετικά με την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από μεγάλες επιχειρήσεις και εισηγμένες MμE. Αντίστοιχη υποχρέωση θα ισχύει και για μη ευρωπαϊκές εταιρείες, υπό προϋποθέσεις. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του Συμβουλίου, η εφαρμογή του κανονισμού θα γίνει σε 4 στάδια, με υποβολή εκθέσεων τα έτη:
- 2025 για το οικονομικό έτος 2024 για τις εταιρείες που υπόκεινται ήδη στην NFRD
- 2026 για το ο. έ. 2025 για τις μεγάλες εταιρείες που δεν υπόκεινται επί του παρόντος στην NFRD
- 2027 για το ο. έ. 2026 για τις εισηγμένες ΜμΕ (εκτός από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις), τα μικρά και μη πολύπλοκα πιστωτικά ιδρύματα και τις εξαρτημένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις
- 2029 για το ο. έ. 2028 για επιχειρήσεις τρίτων χωρών με καθαρό κύκλο εργασιών άνω των 150 εκατομμυρίων στην ΕΕ, εφόσον διαθέτουν τουλάχιστον μία θυγατρική ή ένα υποκατάστημα στην ΕΕ που υπερβαίνει ορισμένα κατώτατα όρια.
Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα προαιρετικής εξαίρεσης (opt-out) των εισηγμένων ΜμΕ κατά τη διάρκεια μεταβατικής περιόδου, πράγμα που σημαίνει ότι θα εξαιρεθούν από την εφαρμογή της οδηγίας ως το 2028.
Η νέα οδηγία αγγίζει συνολικά περίπου 50.000 εταιρείες στην ΕΕ.
«Οι CFO μπορούν να συμβάλουν στον εντοπισμό νέων ευκαιριών με κριτήρια βιωσιμότητας, ώστε να οδηγηθούν οι επιχειρήσεις σε πιο βιώσιμα και ανθεκτικά λειτουργικά μοντέλα, προωθώντας τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας»
Ο Δημήτρης Καζάζογλου-Σκούρας, Head of Governance & Sustainability της Alpha Bank, περιγράφει τη διαδρομή της νέας οδηγίας και τις προσδοκίες που απορρέουν από την εφαρμογή της: «H Oδηγία CSRD αναθεωρεί την Οδηγία για τη δημοσιοποίηση Μη Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (NFRD), με στόχο να διασφαλίσει τη συγκρισιμότητα και αξιοπιστία των δεδομένων βιωσιμότητας. Απαιτεί από τις ευρωπαϊκές εταιρείες να υποβάλλουν πληροφορίες βιωσιμότητας, οι οποίες θα προσδιορίζονται, για πρώτη φορά, μέσω των ευρωπαϊκών προτύπων υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας (ESRS). Τα πρότυπα αυτά έχουν ως στόχο να απεικονίσουν, τόσο τον αντίκτυπο των εταιρειών σε θέματα βιωσιμότητας (impact materiality), όσο και τον τρόπο με τον οποίο τα θέματα βιωσιμότητας επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική κατάσταση των εταιρειών (financial materiality).
Ο βαθμός προετοιμασίας των Οικονομικών Διευθύνσεων αναμένεται να διαφέρει σημαντικά ανάμεσα σε επιχειρήσεις, καθώς εξαρτάται από τις πρωτοβουλίες της Διοίκησης και τους πόρους κάθε εταιρείας. Ωστόσο, πολλοί οργανισμοί βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο και τώρα μόνο αναλογίζονται τις πολύπλοκες απαιτήσεις της CSRD, κάτι που καθιστά σαφή την ανάγκη για ενισχυμένη προετοιμασία. Για να συμμορφωθούν, οι Οικονομικές Διευθύνσεις θα χρειαστούν νέα εργαλεία συλλογής, ανάλυσης και αναφοράς δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων λογισμικών για την παρακολούθηση των επιδόσεων της εταιρείας στη βιωσιμότητα και την αυτοματοποίηση παραγωγής δεδομένων με υψηλή ποιότητα ακρίβειας και βάσει των διεθνών προτύπων. Ακόμη πιο σημαντική είναι η εκπαίδευση και η κατάρτιση που απαιτούνται για να διασφαλιστεί ότι τα στελέχη της Οικονομικής Διεύθυνσης κατανοούν τις νέες απαιτήσεις αναφοράς ESG και μπορούν να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά αυτά τα εργαλεία. Εν τέλει, η συνεργασία μεταξύ όλων των επιχειρηματικών μονάδων είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση των παραμέτρων ESG στις κεντρικές χρηματοοικονομικές στρατηγικές και διαδικασίες αναφοράς της εταιρείας».
Νέες απαιτήσεις και νέες προσαρμογές για την οικονομική διεύθυνση
Για μια ακόμη φορά, λοιπόν, ο CFO καλείται να διευρύνει τον ρόλο του, αναλαμβάνοντας την ευθύνη ή μεγάλο μέρος αυτής, για τη συλλογή, επεξεργασία και υποβολή των απαιτούμενων δεδομένων. Η εξοικείωση των οικονομικών στελεχών με διαδικασίες όπως είναι π.χ. το reporting, το forecasting και η ανάλυση, αλλά και με ευθύνες όπως η διαχείριση κινδύνων, η παρακολούθηση και βελτιστοποίηση του κόστους, τούς εξοπλίζει κατάλληλα για τη διαχείριση των σχετικών στοιχείων. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραιτήτως «plug and play» – κάποιες ενδιάμεσες προσαρμογές είναι απαραίτητες.
«Δεν αρκούν τα επιτυχή οικονομικά αποτελέσματα, πρέπει οι επιχειρήσεις να λειτουργούν με όρους Βιώσιμης Ανάπτυξης σε κάθε τομέα, και αυτό πρέπει να μπορούν να το τεκμηριώνουν»
Την επιτακτική ανάγκη σωστής προετοιμασίας και ενημέρωσης υπογραμμίζει η Κατερίνα Κατσούλη, ESG & Sustainability Director στην Grant Thornton και μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων (Technical Expert Group) του EFRAG για την ανάπτυξη των νέων Ευρωπαϊκών Προτύπων των Εκθέσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ESRS). «Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η ανάπτυξη και δημοσίευση εκθέσεων βιωσιμότητας ήταν σε μεγάλο βαθμό εθελοντική. Σήμερα, είμαστε στο κομβικό σημείο, όπου η υποχρεωτική δημοσίευση εκθέσεων βιωσιμότητας, για πολύ μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων είναι προ των πυλών, βάσει της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας CSRD.
Η οδηγία αυτή κάνει ξεκάθαρη τη νέα κατεύθυνση που θα έχουν οι ετήσιες καταστάσεις αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων και οργανισμών: απαιτείται πλέον η συνολική εικόνα των επιδόσεων της επιχείρησης, στις οποίες θα υπάρχει ισορροπία δεδομένων και πληροφοριών, περιλαμβάνοντας, τόσο χρηματοοικονομικές, όσο και μη χρηματοοικονομικές (ή βιώσιμης ανάπτυξης) πληροφορίες και δείκτες επίδοσης. Η οικονομική διεύθυνση δεν είναι προετοιμασμένη και θα κληθεί να αντιμετωπίσει μία νέα απαίτηση για δεδομένα που δεν γνωρίζει. Βασικό βήμα για να μπορέσει να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα, είναι η ενημέρωση. Η αναγνώριση της νέας πραγματικότητας μέσα από εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα αποτελεί μονόδρομο».
Δεν είναι μόνο οι Έλληνες στα αρχικά στάδια, πάντως. Στο πιο πρόσφατο CFO Barometer της ΕΥ για την αγορά του Βελγίου, αναφορικά με την οδηγία CSRD και το ESG reporting, ερωτήθηκαν 200 βέλγοι CFOs από μεσαίες μέχρι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και οι απαντήσεις τους έδειξαν ότι λίγοι είναι ενδελεχώς ενημερωμένοι. Οι περισσότεροι θεώρησαν ότι θα είναι έτοιμοι σε μια διετία να υποβάλουν όλα τα στοιχεία, αλλά στην πράξη, όταν τούς παρουσιάστηκαν οι περίπου 100 διαφορετικοί δείκτες των προτύπων ESRS (European Sustainability Reporting Standards), άρχισαν να αντιλαμβάνονται τον όγκο δουλειάς που τούς περιμένει.
«Η διεξαγωγή μιας μελέτης αποκλίσεων διαφορών (gap analysis) έναντι των απαιτήσεων CSRD για την αξιολόγηση του πλήθους των αλλαγών που θα απαιτηθούν, είναι απαραίτητη για αυτήν τη διαδικασία»
Ανοίγει πολύ η βεντάλια των υποχρεώσεων
Δύσκολα τα πράγματα, λοιπόν, για όλες τις εταιρείες που υπάγονται στη νέα οδηγία. Ίσως λίγο δυσκολότερα για τις ΜμΕ, σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες είναι περισσότερο εξοικειωμένες με απαιτητικές δημοσιεύσεις. Ωστόσο, ούτε οι μεγάλες πρέπει να επαναπαύονται, όπως επιβεβαιώνει η Όλγα Μάνου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Εταιρικής Υπευθυνότητας της Loulis Food Ingredients: «Η CSRD θα αναθεωρήσει ό,τι ισχύει σήμερα για τις αναφορές βιωσιμότητας για τις πολυεθνικές εταιρείες και θα διευρύνει σε μεγάλο βαθμό το πεδίο και το περιεχόμενο των υφιστάμενων υποχρεώσεων μη χρηματοοικονομικής αναφοράς.
H αυξημένη ρυθμιστική προσοχή σε αυτά τα ζητήματα αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη συνειδητοποίηση των κινδύνων και των ευκαιριών που συνοδεύουν την αλλαγή των κανόνων που σχετίζονται με ευρύ φάσμα θεμάτων ESG: από την ευαισθητοποίηση για το κλίμα έως τη διαφορετικότητα, την ισότητα και τα πρότυπα ένταξης (DE&I) έως την αποζημίωση στελεχών. Η Loulis Food Ingredients υποβάλλει ήδη εκθέσεις βιωσιμότητας από το 2014, πιστοποιημένες από διαπιστευμένο ανεξάρτητο ελεγκτή, αφού αποσκοπεί στην αύξηση της ποιότητας της πληροφορίας που δημοσιεύεται, καθώς και της διαφάνειας των εν λόγω πληροφοριών για θέματα βιωσιμότητας και, από το 2023, θα ακολουθήσει το συγκεκριμένο πρότυπο.
Η διεξαγωγή μιας μελέτης αποκλίσεων διαφορών (gap analysis) έναντι των απαιτήσεων CSRD για την αξιολόγηση του πλήθους των αλλαγών που θα απαιτηθούν, είναι απαραίτητη για αυτήν τη διαδικασία. Θα χρειαστεί να υιοθετήσουμε σχετικές πολιτικές και συστήματα, καθώς και να αναπτύξουμε ένα πλαίσιο δεικτών, προκειμένου να μπορούμε να παρακολουθήσουμε την επίδοσή τους έναντι των στόχων που θέτουμε για κάθε άξονα ESG».
Ανεβαίνει η αξία της πληροφορίας περί βιωσιμότητας
Η νέα αυτή οδηγία, αντικαθιστώντας τη Non-Financial Reporting Directive (NFRD), συνδέει την πληροφορία περί βιωσιμότητας με τη χρηματοοικονομική πληροφορία της εταιρείας και, κατά κάποιο τρόπο, τις καθιστά ισότιμες σε αξία και σπουδαιότητα.
«Απαιτείται η χρήση σύγχρονων εργαλείων που θα επιτρέπουν, τόσο τη συλλογή της απαραίτητης πληροφορίας από κάθε τμήμα, όσο και την αξιοποίησή της για τη διαρκή βελτίωση των διαδικασιών, των πολιτικών και των αποτελεσμάτων»
Ο Παντελής Σπαγής, Head of Sustainability στη Sky Express, περιγράφει πώς «η οδηγία CSRD έρχεται να αντικαταστήσει και να ενισχύσει την ισχύουσα οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (NFRD), με στόχο να δημιουργήσει νέες, ακόμα πιο λεπτομερείς εκθέσεις βιωσιμότητας, ενώ αφορά σε ένα σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό εταιρειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεδομένου ότι, πλέον των ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων πάνω σε θέματα περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργασιακού ενδιαφέροντος, θα απαιτηθούν γνωστοποιήσεις και επί άλλων θεμάτων βιωσιμότητας για την κάλυψη ζητημάτων όπως η στρατηγική, η διακυβέρνηση και οι πολιτικές, αντιλαμβάνεται κανείς ότι αυξάνει, τόσο ο όγκος, όσο και η ποιότητα των απαιτούμενων πληροφοριών.
Επιπλέον, εισάγεται η υποχρέωση αναφοράς σύμφωνα με την αρχή της διπλής ουσιαστικότητας, αφενός δηλαδή σύμφωνα με τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που δύνανται να επηρεάσουν τη λειτουργία μιας εταιρείας, κι αφετέρου με την επίδραση που έχει η λειτουργία της εταιρείας στους ανθρώπους και το περιβάλλον. Ως εκ τούτου, απαιτείται η χρήση σύγχρονων εργαλείων που θα επιτρέπουν, τόσο τη συλλογή της απαραίτητης πληροφορίας από κάθε τμήμα, όσο και την αξιοποίησή της για τη διαρκή βελτίωση των διαδικασιών, των πολιτικών και των αποτελεσμάτων. Άλλωστε, αν κάτι δεν μπορεί να μετρηθεί, δεν μπορεί και να βελτιωθεί».
Στο προσκήνιο η συγκρισιμότητα
Η φράση που αποδίδεται στον βρετανό Λόρδο Κέλβιν: «Όταν μπορείς να μετρήσεις αυτό για το οποίο μιλάς και να το εκφράσεις με αριθμούς, τότε κάτι γνωρίζεις επ’ αυτού», ενέπνευσε και το ΔΝΤ, το οποίο, στον πρόσφατο οδηγό του Data For A Greener World, υπενθυμίζει την αξία των μετρήσεων, ειδικά για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στο ζήτημα της κλιματικής κρίσης. Ξεκινά από το δεδομένο ότι υπάρχουν μεγάλα κενά πληροφόρησης στο συγκεκριμένο πεδίο, τα οποία εμποδίζουν την πλήρη κατανόηση των επιπτώσεων των εφαρμοζόμενων πολιτικών.
Κατά συνέπεια, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τι λειτουργεί και τι όχι, αλλά και τι διορθωτικές κινήσεις χρειάζονται. Σύμφωνα με το κείμενο, βρίσκονται σε ισχύ περισσότερα από 200 πλαίσια, πρότυπα και άλλες οδηγίες περί αναφορών βιωσιμότητας, σε 40 χώρες, αλλά δεν έχουν μεταξύ τους συνοχή και συγκρισιμότητα.
Την ανάγκη της συγκρισιμότητας και στον νέο τρόπο reporting θίγει ο Δημήτρης Καζάζογλου-Σκούρας, ο οποίος εντοπίζει σκοπέλους στην τυποποίηση διαδικασιών, αλλά και ευκαιρίες για τους CFOs να συνεισφέρουν στη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας για τις εταιρείες τους: «Η υποβολή των εκθέσεων βάσει της Οδηγίας CSRD περιλαμβάνει πληροφορίες, ποιοτικές και ποσοτικές, σε βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους χρονικούς ορίζοντες, δίνοντας έτσι έμφαση στην ενσωμάτωση κριτηρίων βιωσιμότητας στον στρατηγικό σχεδιασμό της επιχείρησης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάγκη ενσωμάτωσης νέων μετρήσεων, σεναρίων και μεθοδολογιών, αλλά και την ετοιμότητα των συστημάτων και ελέγχων που θα διασφαλίζουν την ορθή αποτύπωση των σημαντικών κινδύνων και ευκαιριών, τόσο σε βραχυπρόθεσμο, όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Βασική πρόκληση είναι η συχνή έλλειψη τυποποιημένων διαδικασιών για τη συλλογή και αναφορά των δεδομένων ESG, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ανακρίβειες. Η συμβολή του CFO αναμένεται να είναι καίρια και στην έγκαιρη προετοιμασία υποβολής, προκειμένου η δημοσίευση της πληροφορίας να συμβαδίζει με την ανακοίνωση των χρηματοοικονομικών αποτελεσμάτων. Οι CFO θα ηγηθούν στην τυποποίηση των διαδικασιών συλλογής και αναφοράς των δεδομένων ESG, διασφαλίζοντας συνέπεια, ακρίβεια και συγκρισιμότητα. Αυτό περιλαμβάνει την εφαρμογή αξιόπιστων συστημάτων διαχείρισης δεδομένων, την εκπαίδευση του προσωπικού και προπαντός τη θέσπιση σαφών μετρικών και στόχων ESG. Επίσης, ο CFO έχει τον σημαντικότατο ρόλο να διασφαλίσει στο ΔΣ την ποιότητα και την αρτιότητα των πληροφοριών, κατά περίπτωση και σε συνεργασία με τους ορκωτούς ελεγκτές. Τέλος, οι CFO μπορούν να συμβάλουν στον εντοπισμό νέων ευκαιριών, ενσωματώνοντας κριτήρια βιωσιμότητας στις διαδικασίες λήψης χρηματοοικονομικών αποφάσεων, ώστε να οδηγηθούν οι επιχειρήσεις σε πιο βιώσιμα και ανθεκτικά λειτουργικά μοντέλα, προωθώντας τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας. Αυτή η ενεργητική προσέγγιση στην αναφορά ESG μπορεί επίσης να βελτιώσει τη φήμη μιας εταιρείας, προσελκύοντας νέους επενδυτές και πελάτες. Παρά τις σημαντικές προκλήσεις, η εφαρμογή των προτύπων που συνοδεύουν την Οδηγία CSRD καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις απαιτήσεις διαφάνειας όλων των ενδιαφερόμενων μερών και αναμένεται να βοηθήσει την υποβολή πληροφοριών για την αειφορία, καθιστώντας τες πιο αξιόπιστες και συγκρίσιμες μέσω της τυποποίησής τους».
Απαραίτητα τα ψηφιακά εργαλεία για τη συστηματοποίηση της πληροφορίας
Για τη δημιουργία των σχετικών αναφορών θα χρησιμοποιείται ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ηλεκτρονικός Μορφότυπος (European Single Electronic Format – ESEF), ο οποίος συστήθηκε πέρυσι. Η οδηγία CSRD έχει στόχο να εξασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια στις εκθέσεις ESG και να διευκολύνει την πρόσβαση στην πληροφορία που περιέχουν οι εκθέσεις αυτές και στη χρηματοοικονομική αξία των σχετικών δράσεων. Αυτό μπορεί να γίνει ολοκληρωμένα, μόνο με τη χρήση ενιαίων ψηφιακών εργαλείων, δεδομένου και του μεγάλου όγκου καταχωρίσεων.
Η Όλγα Μάνου συνοψίζει τα στοιχεία που θα πρέπει να καταχωρίζονται στο μέλλον, προειδοποιώντας, παράλληλα, ότι η προετοιμασία των εταιρειών πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.
«Με τη νέα οδηγία έγινε ξεκάθαρο πως η συγγραφή των Εκθέσεων Βιωσιμότητας βάσει των απαιτήσεων της οδηγίας CSRD θα πρέπει να περιλαμβάνει:
- Ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία (KPIs) για θέματα που είναι σημαντικά για την εταιρεία και τα οποία αφορούν, τουλάχιστον, περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εργασιακά θέματα, τη διαφορετικότητα στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη δωροδοκία.
- Τα ουσιαστικά θέματα βιωσιμότητας που έχει αναγνωρίσει η εταιρεία και τα οποία βασίζονται στην αρχή της διπλής ουσιαστικότητας.
- Προσδιορισμό του εύρους της επίδρασης (θετική ή αρνητική) που έχει η εταιρεία στους ανθρώπους και το περιβάλλον.
- Πληροφορίες σχετικά με τους μακροπρόθεσμους στόχους βιωσιμότητας της εταιρείας και την πρόοδο που σημειώνει σε ετήσια βάση σε σχέση με τους στόχους αυτούς.
Ειδικότερα, θα πρέπει να προετοιμαστούμε βάσει της οδηγίας CSRD από τη φετινή χρονιά, να αξιολογήσουμε σήμερα την ωριμότητά μας στα θέματα ESG / βιώσιμης ανάπτυξης, ώστε στη συνέχεια να αναπτύξουμε τη δική μας στρατηγική βιωσιμότητας και να καταφέρουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις εκθέσεων βιωσιμότητας, όπως αυτές ορίζονται στην Οδηγία».
Επιτακτική ανάγκη η εμπλοκή του CFO από την αρχή
Η γενική ευθύνη για τα νέα reports κρίθηκε ότι έπρεπε να ανατεθεί στα τμήματα που ευθύνονται για τις ετήσιες οικονομικές εκθέσεις, κάτι που στηρίζεται και από το γεγονός ότι μείζονα ενδιαφερόμενα μέρη είναι οι επενδυτές.
Μάλιστα, στο πλαίσιο πρόσφατης έρευνας της PwC για το πώς οι CFOs μπορούν να στηρίξουν τη δημιουργία αξίας, αναλαμβάνοντας δράση στα θέματα βιωσιμότητας, ερωτήθηκαν και επενδυτές. Πάνω από τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων συμφωνούν ότι είναι σημαντικό οι εταιρείες να επικοινωνούν τη συνάφεια των παραγόντων βιωσιμότητας ως προς το επιχειρηματικό τους μοντέλο, παράλληλα με τη χρηματική αξία των επιπτώσεων που θα έχουν οι ενέργειές τους στο περιβάλλον και την κοινωνία. Προς το παρόν, σχεδόν 9 στους 10 θεωρούν πως οι εταιρικές εκθέσεις περιέχουν πολλούς αβάσιμους ισχυρισμούς.
Την ανάγκη να εμπλακεί από την αρχή ο CFO στη διαδικασία, εντοπίζει ο Παντελής Σπαγής, ο οποίος θεωρεί ότι «σίγουρα κατά το πρώτο χρονικό διάστημα εφαρμογής της Οδηγίας θα πρέπει εκ του ρόλου του ο CFO, σε συνεργασία με τον Υπεύθυνο Βιώσιμης Ανάπτυξης, να επιβλέπει άμεσα και πάρα πολύ στενά την υιοθέτηση όλων των νέων διαδικασιών συλλογής δεδομένων και υποβολής εκθέσεων. Θα πρέπει να διασφαλίσουν την ορθή ενημέρωση κι εκπαίδευση των επικεφαλής όλων των τμημάτων της εταιρείας που συμμετέχουν στη συλλογή δεδομένων, καθώς και των στελεχών της οικονομικής διεύθυνσης, ώστε οι αναφορές να υποβάλλονται σύμφωνα με τα νέα πρότυπα εκθέσεων βιωσιμότητας κι εντός των αυστηρών πλέον προθεσμιών. Επιπλέον, ο ρόλος του CFO είναι καθοριστικός στην κατάρτιση ενός ενοποιημένου ετήσιου απολογισμού που θα περιλαμβάνει, τόσο τα οικονομικά αποτελέσματα, όσο και τις απαιτούμενες μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες της εταιρείας».
Συντεταγμένη προσέγγιση, με αξιοποίηση όλων των εφοδίων
Σε γενικές γραμμές, οι επαγγελματίες του οικονομικού και λογιστικού κλάδου υποδέχονται τη νέα αυτή συνθήκη ως ευκαιρία αναβάθμισης. Το επάγγελμα, άλλωστε, θεωρείται εξαιρετικά ευέλικτο, καθώς σε τακτά διαστήματα προσαρμόζεται σε νέες κανονιστικές και ρυθμιστικές διατάξεις, νέα συστήματα καταχώρισης στοιχείων κ.ο.κ.. Μαζί με τον ενθουσιασμό, όμως, είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν πλήρως οι προθεσμίες που έχουν δοθεί.
Για την Κατερίνα Κατσούλη, προτεραιότητα έχει η δημιουργία εξειδικευμένης ομάδας για την ανάληψη των νέων καθηκόντων, ενώ υπενθυμίζει την επιταγή της ΕΕ ότι οι μεγάλες εταιρείες οφείλουν όχι μόνο να είναι κερδοφόρες, αλλά πρέπει και να δίνουν κάτι πίσω στο περιβάλλον και στην κοινωνία: «Βάσει της επερχόμενης νομοθεσίας, η ανάπτυξη και δημοσίευση των απολογισμών βιωσιμότητας, θα αποτελέσει πρόκληση ακόμη και για τους πιο ώριμους οργανισμούς, οι οποίοι εκδίδουν ήδη απολογισμό βιώσιμης ανάπτυξης.
Λόγω της πολυπλοκότητας και αυστηρότητας των απαιτήσεων, θα πρέπει αρχικά οι εταιρείες να έχουν κατανοήσει τι είναι νομικά απαιτητό και εφαρμοστέο ή ποια στοιχεία κρίνονται σημαντικά για την κάθε επιχείρηση. Σε αυτό το περιβάλλον, δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο για την Οικονομική Διεύθυνση και τον CFO, να αξιολογήσει ποια δεδομένα θα πρέπει να παρακολουθεί έτσι ώστε να είναι σε θέση να δημοσιεύει τις σχετικές επιδόσεις σε ετήσια βάση.
H οργάνωση και συνεχής εκπαίδευση μιας εξειδικευμένης ομάδας που θα αναλάβει την υιοθέτηση και εφαρμογή των νέων προτύπων με σαφώς καθορισμένες, κοινές μεταβλητές και δείκτες βιωσιμότητας θα διευκολύνει την ομαλή μετάβαση των επιχειρήσεων στη νέα εποχή των αναλυτικών εκθέσεων βιωσιμότητας βάσει διεθνών προτύπων. Η προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ξεκάθαρη: δεν μπορεί μια μεγάλη επιχείρηση να δίνει μέρος των επιδόσεών της και όχι τη συνολική εικόνα. Δεν αρκούν τα επιτυχή οικονομικά αποτελέσματα, πρέπει οι επιχειρήσεις να λειτουργούν με όρους Βιώσιμης Ανάπτυξης σε κάθε τομέα, και αυτό πρέπει να μπορούν να το τεκμηριώνουν».
Οι νέες ευκαιρίες για την οικονομική διεύθυνση
Η συμμόρφωση ως προς τα κριτήρια ESG έχει αποδεδειγμένα θετικές επιπτώσεις στα συνολικά αποτελέσματα μιας εταιρείας, καθώς καλλιεργεί την καλή φήμη στο καταναλωτικό κοινό, βοηθά στην προσέλκυση ταλέντου, αλλά και επενδυτών. Ο CFO έχει την ευκαιρία να στηρίξει τη διαδικασία και ταυτόχρονα να ενισχύσει περαιτέρω το στρατηγικό του προφίλ. Καίρια εφόδιά του σε αυτήν την προσπάθεια είναι, από τη μια πλευρά, η πρόσβαση που έχει στον κύριο όγκο της εταιρικής πληροφορίας και, από την άλλη πλευρά, οι εκτεταμένες συνεργασίες του με τις υπόλοιπες διευθύνσεις και τον CEO. Οι CFOs που θα προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις για να δημιουργήσουν αξία για την εταιρεία τους, θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη όλων των ενδιαφερομένων μερών, ενδυναμώνοντας ακόμη περισσότερο την ηγετική τους θέση.