Με τον πληθωρισμό να «τρέχει» πλέον με διψήφιο ποσοστό για τον Απρίλιο (10,2%), τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται προκαλώντας αλλεπάλληλες κρίσεις στην ενέργεια και στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά και την πανδημία να παραμένει πάντα «στο κάδρο», η ελληνική οικονομία προσπαθεί να ισορροπήσει και να αξιοποιήσει τις θετικές εξελίξεις που, εις πείσμα της ευρύτερης κατάστασης, υπάρχουν και έχουν δυναμική.

Ο πληθωρισμός και οι συνέπειές του στις τιμές των προϊόντων – κυρίως σε αυτές των προϊόντων του super market – είναι ένα ζήτημα που προβληματίζει έντονα το κυβερνητικό επιτελείο. Τα στοιχεία του Απριλίου απλά επιβεβαίωσαν τους φόβους για διψήφιο ποσοστό πληθωρισμού, κάτι που είχε να συμβεί εδώ και σχεδόν 30 χρόνια.

ΕΛΣΤΑΤ: Στο 10,2% o πληθωρισμός
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από τη σύγκριση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) του μηνός Απριλίου 2022 με τον αντίστοιχο Δείκτη του Απριλίου 2021 προέκυψε αύξηση 10,2% έναντι μείωσης 0,3% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του 2021 με το 2020. Ο Γενικός ΔΤΚ τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2022 παρουσίασε αύξηση 2,1% έναντι αύξησης 0,9% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του προηγούμενου έτους. Όσον αφορά στις επιμέρους κατηγορίες προϊόντων, η κατάσταση δείχνει – και είναι – ανησυχητική.
Καταγράφεται σε ένα χρόνο, αύξηση 122% στο φυσικό αέριο, 88% στον ηλεκτρισμό και 55% στο πετρέλαιο θέρμανσης. Ανατιμήσεις 29% στα καύσιμα και 15,8% στις μεταφορές με αεροπλάνο. Παράλληλα, αυξήθηκαν 22% τα έλαια, 14% τα κρέατα, 13% τα λαχανικά και 11,7% τα γαλακτοκομικά. Συνολικά τέλος, 10% υψηλότερα είναι η τιμή του ψωμιού. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η αύξηση του Γενικού ΔΤΚ κατά 10,2% τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Απριλίου 2021 προήλθε κυρίως από τις μεταβολές στις ακόλουθες ομάδες αγαθών και υπηρεσιών:

1. Από τις αυξήσεις των δεικτών κατά:

  • 10,9% στην ομάδα Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ψωμί και δημητριακά, κρέατα (γενικά), ψάρια (γενικά), γαλακτοκομικά και αυγά, έλαια και λίπη, νωπά φρούτα, λαχανικά (γενικά), ζάχαρη-σοκολάτες-γλυκά-παγωτά, λοιπά τρόφιμα, καφέ-κακάο-τσάι, μεταλλικό νερό-αναψυκτικά-χυμούς φρούτων.
  • 1,6% στην ομάδα Ένδυση και υπόδηση, λόγω αύξησης των τιμών στα είδη ένδυσης και υπόδησης.
  • 35,2% στην ομάδα Στέγαση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ενοίκια κατοικιών, ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης, στερεά καύσιμα.
  • 4,2% στην ομάδα Διαρκή αγαθά-Είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε έπιπλα και διακοσμητικά είδη, υφαντουργικά προϊόντα οικιακής χρήσης, υαλικά-επιτραπέζια σκεύη και σκεύη οικιακής χρήσης, είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού, οικιακές υπηρεσίες.
  • 15,4% στην ομάδα Μεταφορές, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε καινούργια αυτοκίνητα, μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου, καύσιμα και λιπαντικά, συντήρηση και επισκευή εξοπλισμού προσωπικής μεταφοράς, εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με αεροπλάνο, εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με πλοίο.
  • 1,2% στην ομάδα Αναψυχή-Πολιτιστικές δραστηριότητες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε διαρκή αγαθά αναψυχής και πολιτισμού, μικρά είδη αναψυχής-άνθη-κατοικίδια ζώα, κινηματογράφους-θέατρα, γραφική ύλη και υλικά σχεδίασης, πακέτο διακοπών. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών στον οπτικοακουστικό εξοπλισμό-υπολογιστές-επισκευές.
  • 0,9% στην ομάδα Εκπαίδευση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα δίδακτρα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
  • 3,8% στην ομάδα Ξενοδοχεία-Καφέ-Εστιατόρια, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε εστιατόρια-ζαχαροπλαστεία-καφενεία, ξενοδοχεία-μοτέλ-πανδοχεία.
  • 0,9% στην ομάδα Άλλα αγαθά και υπηρεσίες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα άλλα είδη ατομικής φροντίδας. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών στα ασφάλιστρα οχημάτων.

2. Από τη μείωση του δείκτη κατά:

  • 2,7% στην ομάδα Επικοινωνίες, λόγω μείωσης κυρίως των τιμών σε τηλεφωνικό εξοπλισμό κινητών τηλεφώνων, τηλεφωνικές υπηρεσίες.

Μέτρα στήριξης ύψους 3,2 δισ. ευρώ
Η πραγματικότητα αυτή οδήγησε την κυβέρνηση στο να λάβει σειρά σημαντικών μέτρων στήριξης των νοικοκυριών για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα και στο φυσικό αέριο. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Οικονομικών, τα μέτρα αυτά είναι τα εξής:

  1. Οι επιδοτήσεις ηλεκτρικού ρεύματος, για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, ενισχύονται και διευρύνονται. Αυξάνονται οι επιδοτήσεις των υφιστάμενων κατηγοριών καταναλώσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και επιδοτούνται, για πρώτη φορά, και οι καταναλώσεις πάνω από τις 300 KWh της κύριας κατοικίας, καθώς και καταναλώσεις υπολοίπων ιδιοκτησιών των νοικοκυριών. Το κόστος αναμένεται να διαμορφωθεί στα 900 εκατ. ευρώ. Θα καλυφθεί από τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, σε συνδυασμό με το ειδικό τέλος, ύψους 90%, επί των επιπλέον εσόδων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο θα επιβληθεί για την προηγούμενη περίοδο, σύμφωνα με το τελικό πόρισμα και τη μεθοδολογία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.
  2. Τον μήνα Ιούνιο, επιδοτείται το 60% της αύξησης για όλους τους λογαριασμούς ρεύματος που έχουν χρεωθεί οι καταναλωτές, και έχουν εκδοθεί από τον Δεκέμβριο του 2021 έως τον Μάιο του 2022. Αφορά οικιακούς καταναλωτές για χρεώσεις της κύριας κατοικίας τους, οι οποίες δεν έχουν καλυφθεί από τις εκπτώσεις που έχουν δοθεί μέσω των λογαριασμών ρεύματος. Η επιδότηση θα χορηγηθεί στον λογαριασμό IBAN του καταναλωτή. Το ποσοστό επιδότησης αφορά νοικοκυριά με δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα έως 45.000 ευρώ, δηλαδή των 95% των νοικοκυριών. Η επιδότηση δεν μπορεί να ξεπερνά τα 600 ευρώ ανά καταναλωτή. Υπολογίζεται ότι για τις καταναλώσεις αυτής της περιόδου, οι οικιακοί καταναλωτές – για την πρώτη κατοικία τους – έχουν επιδοτηθεί με 755 εκατ. ευρώ, ενώ οι ίδιοι έχουν επωμιστεί επιπλέον κόστος 464 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, το κόστος της νέας παρέμβασης, με την απευθείας επιστροφή ποσού στους ατομικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, υπολογίζεται στα 280 εκατ. ευρώ, κόστος που θα καλυφθεί από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
  3. Συνεχίζει να επιδοτείται στην πηγή, η τιμή πώλησης του πετρελαίου κίνησης (diesel) για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, ώστε το όφελος στην τελική τιμή για τον καταναλωτή να συνεχίσει να διαμορφώνεται στα 15 λεπτά το λίτρο, όπως έγινε και τον Απρίλιο. Το κόστος της παρέμβασης εκτιμάται στα 45 εκατ. ευρώ, κόστος που επίσης θα καλυφθεί από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
  4. Από τον Ιούλιο του 2022 και με χρονικό ορίζοντα έως και ένα χρόνο, ενισχύεται – οριζόντια – ο μηχανισμός εκπτώσεων στα τιμολόγια ρεύματος, ώστε να σταθεροποιηθεί η τιμή λιανικής. Στο πλαίσιο αυτό, εισάγεται μηχανισμός απορρόφησης των επιπλέον εσόδων των παραγωγών στη χονδρική αγορά. Συγχρόνως, θα προσαρμόζεται – σε μηνιαία βάση – το ποσοστό επιδότησης στη λιανική αγορά, ενισχύοντας τον παρόντα μηχανισμό εκπτώσεων στα τιμολόγια, ώστε οι τιμές να παραμένουν μεσοσταθμικά σταθερές σε συγκεκριμένα επίπεδα, σημαντικά χαμηλότερες από αυτές που παρατηρήθηκαν τους προηγούμενους μήνες, και ελαφρώς υψηλότερες από αυτές που ίσχυαν πριν από την κρίση. Στόχος της κυβέρνησης είναι οι τιμές λιανικής να παραμένουν σταθερά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, ανεξαρτήτως της εξέλιξης της τιμής φυσικού αερίου. Έτσι, θα επιδοτηθούν τα κοινωνικά τιμολόγια, οι οικιακοί καταναλωτές για το σύνολο της κατανάλωσης όλων των κατοικιών τους, καθώς και όλες οι επιχειρήσεις, μικρές, μικρομεσαίες και μεγάλες, και φυσικά οι αγροτικές επιχειρήσεις. Το κόστος της παρέμβασης, με βάση τις σημερινές τιμές ρεύματος, αναμένεται να διαμορφωθεί σε περίπου 2 δισ. ευρώ το 2ο εξάμηνο του έτους, ενώ το κόστος για τον Κρατικό Προϋπολογισμό υπολογίζεται σε περίπου 800 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα πάντα με το Υπουργείο Οικονομικών, το υπόλοιπο ποσό αναμένεται να καλυφθεί από τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, σε συνδυασμό με τον μηχανισμό απορρόφησης των επιπλέον εσόδων των παραγωγών στη χονδρική αγορά ρεύματος.

Το ΥΠΟΙΚ εκτιμά ότι η νέα δέσμη παρεμβάσεων θα απορροφήσει το 70%-80% της αύξησης στην τιμή της κιλοβατώρας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Το συνολικό κόστος της παρέμβασης ανέρχεται στα 3,2 δισ. ευρώ για το υπόλοιπο του 2022, εκ των οποίων περίπου 1,1 δισ. ευρώ επιβαρύνουν τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Είναι σημαντικό εδώ να διευκρινιστεί ότι η συνολική, πρόσθετη επιβάρυνση είναι ενσωματωμένη στις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών για τα δημοσιονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτές υποβλήθηκαν στο τέλος Απριλίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αναβάθμιση από την S&P Global Ratings, επανέκδοση 7ετούς ομολόγου
Aπό τις θετικές εξελίξεις του τελευταίου μήνα ήταν σαφώς η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης S&P Global Ratings κατά μια βαθμίδα. Πρόκειται για τον τρίτο οίκο αξιολόγησης, και δεύτερο από τους επιλέξιμους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που τοποθετεί τη χώρα ένα μόλις “σκαλοπάτι” πριν την επενδυτική βαθμίδα. Παράλληλα, πρόκειται για την 9η – κατά σειρά – αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία δυόμισι χρόνια. «Η παραπάνω θετική εξέλιξη είναι αποτέλεσμα – και, ταυτοχρόνως, επιστέγασμα – της συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, της διορατικής εκδοτικής στρατηγικής, των υψηλών ταμειακών διαθεσίμων, της υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών, της βελτίωσης της ποιότητας του πλούτου της χώρας μέσω της αύξησης επενδύσεων και εξαγωγών, της μείωσης των “κόκκινων” δανείων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, της συρρίκνωσης της ανεργίας, της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας» επισημαίνει μεταξύ άλλων ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας σε σχετική του δήλωση, τονίζοντας παράλληλα ότι παραμένουν οι μεγάλες προκλήσεις, οι κίνδυνοι και τα νέα δεδομένα που διαμορφώνουν το τελευταίο διάστημα οι διεθνείς εξελίξεις, «οι οποίες δεν παραγνωρίζονται και δεν είναι αμελητέες».

Από την άλλη πλευρά, με τα spread των χωρών της Ευρωζώνης να συνεχίζουν να ανεβαίνουν, αυξάνοντας τα επιτόκια δανεισμού, η Ελλάδα προχώρησε πριν μερικές ημέρες στην επανέκδοση 7ετούς ομολόγου, αντλώντας 1,5 δισ. ευρώ, με επιτόκιο της τάξεως του 2,4%, το οποίο είναι υψηλό μεν λόγω της δυσμενούς διεθνούς συγκυρίας, ωστόσο παραμένει χαμηλότερο σε σχέση με τα επίπεδα του 2019.

Όπως εκτιμούν διεθνείς αναλυτές δε, η παγκόσμια αγορά ομολόγων διέρχεται μια από τις δυσκολότερες περιόδους της ιστορίας της, με σημαντική άνοδο των αποδόσεων στους κρατικούς τίτλους, η οποία τροφοδοτείται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τη συνεχιζόμενη υγειονομική και ενεργειακή κρίση, τη σημαντική αύξηση του πληθωρισμού, αλλά και την στροφή των κεντρικών τραπεζών προς μια πιο συσταλτική νομισματική πολιτική.

57 νέα έργα στο Ταμείο Ανάκαμψης, 10 δις ευρώ επιπλέον στην οικονομία
Όσον αφορά στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τις προηγούμενες μέρες εντάχθηκαν ακόμη 57 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 1,7 δισ. ευρώ, με αποφάσεις που υπέγραψε ο αρμόδιος για την υλοποίηση του «Ελλάδα 2.0» Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης. Τα έργα «μοιράζονται» στους τέσσερις πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου, το οποίο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ειδικότερα, 4 έργα, ύψους 50,75 εκατ. ευρώ, αφορούν στην «Πράσινη Μετάβαση», 6 έργα, προϋπολογισμού 227,35 εκατ. ευρώ, στην «Ψηφιακή μετάβαση», 15 έργα, ύψους 490,18 εκατ. ευρώ, σε «Απασχόληση – Δεξιότητες – Κοινωνική Συνοχή» και 32 έργα, προϋπολογισμού 927,68 εκατ. ευρώ, σε «Ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμό της οικονομίας».

Οι νέες αυτές εντάξεις ανεβάζουν τον αριθμό των έργων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0» στα 230, με το συνολικό προϋπολογισμό τους να διαμορφώνεται, αντίστοιχα, στα 10,2 δισ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται πως τον Ιούλιο του 2021 ανακοινώθηκε το πρώτο «πακέτο» εντάξεων στο Ταμείο, συγκεκριμένα αφορούσε 12 έργα, συνολικού ύψους 1,42 δισ. ευρώ. Σε αυτά προστέθηκαν 36 έργα (1,34 δισ. ευρώ) τον Οκτώβριο του 2021, ακόμη 55 (3,35 δισ. ευρώ) τον Ιανουάριο του 2022 και 70 (2,4 δισ. ευρώ) τον Μάρτιο του 2022.

Gov-ERP: Αναβαθμίζεται η χρηματοοικονομική και δημοσιονομική διαχείριση του δημοσίου
Ιδιαίτερη αναφορά ωστόσο θα πρέπει να γίνει σε μια πολύ σημαντική εξέλιξη, η οποία μπορεί να μην αφορά στην φάση αυτή οικονομικούς δείκτες, ωστόσο η υλοποίησή της αναμένεται να αλλάξει άρδην την ποιότητα λειτουργίας του Ελληνικού Δημοσίου, με ότι μπορεί αυτό να σημαίνει για την ευρύτερη δομική θωράκιση του κράτους και την αποτελεσματικότητά του.

Η εξέλιξη αυτή αφορά στη σύμβαση για το έργο Gov-ERP, η οποία περνάει στο στάδιο υλοποίησης και αφορά στην αναβάθμιση του συστήματος χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής διαχείρισης του Ελληνικού Δημοσίου.

Η «Μεταρρύθμιση του Δημοσιονομικού Συστήματος στην Κεντρική Διοίκηση και τη λοιπή Γενική Κυβέρνηση», όπως είναι η πλήρης ονομασία του Gov-ERP, φιλοδοξεί να αποτελέσει το νέο ψηφιακό εργαλείο για τη συνολική αναβάθμιση του συστήματος χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής διαχείρισης του Δημοσίου με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητάς του.

Αυτός είναι και ο λόγος που αποτέλεσε το πρώτο ψηφιακό έργο που εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και γίνεται ένα από τα πρώτα έργα του Σχεδίου «Ελλάδα 2.0» που περνούν σε στάδιο υλοποίησης.

Το Gov-ERP περιλαμβάνει την προετοιμασία, υποστήριξη και ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος επιχειρησιακού σχεδιασμού (Enterprise Resource Planning, ERP) για την Γενική Κυβέρνηση και την Κρατική Διοίκηση, το οποίο θα προσδώσει δημοσιονομική διαφάνεια.

Ταυτόχρονα, θα αποτελεί τον «θεματοφύλακα» για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής της χώρας, καθώς θα παρέχει σε πραγματικό χρόνο την ακριβή και εύλογη απεικόνιση της χρηματοοικονομικής κατάστασης της Κεντρικής Διοίκησης, αλλά και του συνόλου των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και της περιουσιακής διάρθρωσής τους.

Η κυβέρνηση εκτιμά ότι με την υλοποίησή του, πρόκειται να ενισχυθεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής διαχείρισης «και να διασφαλιστεί η παροχή έγκυρης και εύλογης χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Εξασφαλίζεται, έτσι, η ορθότερη λήψη αποφάσεων, η διαφάνεια, καθώς και η λογοδοσία».