Η είσοδος της οικονομίας σε μια περίοδο κάποιας αβεβαιότητας σε ό,τι αφορά στο μελλοντικό ύψος των επιτοκίων αναδεικνύει περαιτέρω τη σημασία των δυνατοτήτων χρηματοδότησης επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που δίνει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» στην ελληνικές επιχειρήσεις, τόσο στις μεγάλες όσο και στις μικρότερες.

Περνώντας στο επόμενο στάδιο, το Υπουργείο Οικονομικών και το Ταμείο Ανάκαμψης καθορίζουν και οριοθετούν τις απαραίτητες προδιαγραφές για τη συνέχεια του τόσο σημαντικού αυτού προγράμματος για την ελληνική οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, η τελευταία και ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη αφορά στον καθορισμό του ελάχιστου επιτοκίου χορήγησης δανείων στο Ταμείο Ανάκαμψης. Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό αυτό ορίστηκε στο 0,35%, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα και του αρμόδιου Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, Θόδωρου Σκυλακάκη. Ο συγκεκριμένος όρος, σε σχέση με το ύψος του επιτοκίου, ισχύει για όσες δανειακές συμβάσεις συναφθούν μεταξύ των τραπεζών που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα και των δικαιούχων επενδυτών. Ωστόσο, το Υπουργείο Οικονομικών διευκρίνισε ότι το επιτόκιο δύναται, κατά περίπτωση, να είναι υψηλότερο. Η παραπάνω απόφαση υπογράφτηκε από τους Υπουργούς και έχει ήδη τεθεί σε ισχύ, από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ ότι μέχρι στιγμής, στο δανειοδοτικό σκέλος του «Ελλάδα 2.0» συμμετέχουν τα εξής πιστωτικά ιδρύματα: Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ), Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Eurobank, Optima Bank και Παγκρήτια Τράπεζα. Τις επόμενες μέρες αναμένεται να εκδοθεί νέα πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περισσότερων τραπεζών. Πρώτη η Τράπεζα Πειραιώς απεύθυνε πρόσκληση συμμετοχής στο πρόγραμμα υποψήφιων επενδυτών, με στοχευμένες ενέργειες δημοσιότητας, όπως ήταν η πρόσφατη ενημερωτική εκδήλωση που διοργάνωσε για τους πελάτες της, στην οποία συμμετείχε και ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος παρουσίασε τις βασικές πτυχές του προγράμματος. Μάλιστα, ο τελευταίος ευχαριστώντας την Τράπεζα Πειραιώς για την πρωτοβουλία της εκδήλωσης, δήλωσε μεταξύ άλλων ότι ήταν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ενημερωθούν οι επιχειρήσεις -πρωτίστως οι μικρές και οι μεσαίες που είναι πιο διστακτικές στην αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων- για τις δυνατότητες που ανοίγονται, μέσα στους επόμενους μήνες, από τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Εκτίμησε ότι οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν έμαθαν πολλά, τόσο από τις συζητήσεις που έγιναν στο πλαίσιο της εκδήλωσης όσο και από τις απαντήσεις που δόθηκαν στις ερωτήσεις που τέθηκαν. Και κατέληξε: «Το βασικό μήνυμα που θέλω να περάσω έχει να κάνει με το πόσο εύκολα και γρήγορα μπορούν να αξιοποιήσουν αυτό το επενδυτικό εργαλείο οι επιχειρήσεις και περιλαμβάνω εδώ και όλες τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που έχουν σήμερα ή μπορούν να αποκτήσουν πιστοληπτική ικανότητα στα αμέσως επόμενα χρόνια».

Αντίστοιχες κινήσεις προς ενημέρωση των πελατών τους σχεδιάζουν και υλοποιούν αυτή την περίοδο και οι υπόλοιπες τράπεζες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Ενδεικτικά, ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η επίσκεψη στην Αθήνα τις προηγούμενες ημέρες του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), Christian Thomsen στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, όπου συναντήθηκε με τον Θ. Σκυλακάκη, παρουσία του Διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, Νίκου Μαντζούφα και του Διευθυντή Χρηματοδοτήσεων της ΕΤΕπ για Ελλάδα και Κύπρο, Ιωάννη Καλτσά. Μια συνάντηση κατά τη διάρκεια της οποίας συζητήθηκαν θέματα που άπτονται του δανειακού σκέλους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και η οποία ανέδειξε και την πανευρωπαϊκή δυναμική του όλου προγράμματος.

Επενδύσεις 3 δις. ευρώ φέτος, έως και 2% του ΑΕΠ
Σαν έτοιμοι από καιρό, επιχειρήσεις, επιχειρηματίες-επενδυτές και τράπεζες έχουν ήδη ετοιμάσει σειρά μεγάλων επενδυτικών σχεδίων, τα οποία αναμένεται τις προσεχείς εβδομάδες να βγουν από τα συρτάρια και να αξιολογηθούν. Ειδικά από τη στιγμή που η διεθνής οικονομία εισέρχεται σε μια περίοδο έντονων μεταβολών στα επιτόκια, η δανειοδότηση μεγάλων επενδυτικών σχεδίων με επιτόκια σχεδόν μηδενικά φαντάζει σαν μια μεγάλη πρόκληση για τις ελληνικές επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, που έχουν τραπεζικό προφίλ. Εάν στην εξίσωση προστεθούν και τα ισχυρά φορολογικά κίνητρα για συνεργασίες και συγχωνεύσεις των ελληνικών επιχειρήσεων, που θα τους επιτρέψουν να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικές σε πανευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, τότε η εξίσωση γίνεται ακόμα πιο ελκυστική. Σύμφωνα με πληροφορίες δε, τόσο στις επιχειρήσεις που θέλουν να αξιοποιήσουν το Ταμείο Ανάκαμψης, όσο και στις τράπεζες που μετέχουν σε αυτό έχουν ήδη συσταθεί αυτόνομα τμήματα αποκλειστικά με αυτό το αντικείμενο, τα οποία μάλιστα αποτελούν άνω των 10 στελεχών, ενώ σε κάποιες μεγάλες εταιρείες φθάνουν ακόμα και τα 20. Στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εκτιμούν ότι φέτος μπορούν να ξεκινήσουν επενδυτικά και μεταρρυθμιστικά προγράμματα στη χώρα που θα ξεπεράσουν τα 3 δις. ευρώ, τα οποία μπορούν να προσθέσουν έως και 2% στο ΑΕΠ της χώρας.

Όσον αφορά στο διαδικαστικό σκέλος του προγράμματος, για την έγκριση της κάθε σύμβασης θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα που θα φθάνει έως και τους δύο μήνες μέχρι η σύμβαση αυτή να υλοποιηθεί. Σύμφωνα με τη συμφωνία που έχουν υπογράψει οι τράπεζες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης με το Υπουργείο Οικονομικών, το διάστημα από την στιγμή που ο επενδυτής θα υποβάλλει την αίτησή του στην τράπεζα μέχρι την υπογραφή της σύμβασης για τη χρηματοδότηση της επένδυσης θα κυμαίνεται μεταξύ δύο έως τεσσάρων μηνών. Ωστόσο υπάρχουν καθυστερήσεις στην όλη διαδικασία, οι οποίες αφορούν στην υλοποίηση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Οικονομικών μέσα από την οποία οι εταιρείες και οι υποψήφιοι επενδυτές θα καταθέτουν τις αιτήσεις τους, τις οποίες στη συνέχεια θα λαμβάνουν οι τράπεζες. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η πλατφόρμα αυτή θα είναι έτοιμη εντός του Μαρτίου, οπότε οι πρώτες αιτήσεις αναμένεται να υποβληθούν χειροκίνητα.

Τέλος, εκκρεμεί και η σύσταση από το Υπουργείο Οικονομικών του Μητρώου Ανεξάρτητων Αξιολογητών, οι οποίοι θα διενεργούν τον έλεγχο της επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων. Μέχρι να ολοκληρωθεί η σύστασή του, οι τράπεζες θα είναι αυτές που θα προτείνουν στο Υπουργείο Οικονομικών συγκεκριμένους ορκωτούς λογιστές για την αξιολόγηση της κάθε αίτησης.
Κριτήρια αξιολόγησης της επιλεξιμότητας

Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί πλέον από τους υποψήφιους επενδυτές στα κριτήρια αξιολόγησης της επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων που χρηματοδοτούνται με δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία έχουν ήδη προσδιοριστεί με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών και είναι σε ισχύ από τον Δεκέμβριο του 2021. Ειδικότερα, το ύψος της χρηματοδότησης του επενδυτικού σχεδίου, από το δάνειο του Ταμείου Ανάκαμψης, υπολογίζεται σύμφωνα με την ύπαρξη προϋπολογισμού επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών στους πέντε πυλώνες του δανειακού σκέλους του «Ελλάδα 2.0», καθώς και με την κάλυψη συγκεκριμένων κριτηρίων ανά πυλώνα, τους οποίους παρουσιάζει σήμερα αναλυτικά το Finance PRO:

1. Πράσινη μετάβαση
Ο προϋπολογισμός επενδύσεων πράσινης μετάβασης, οι οποίες συνεισφέρουν στους πράσινους στόχους (green tagging) του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ), πρέπει να ανέρχεται τουλάχιστον στο 20% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

2. Ψηφιακός μετασχηματισμός
Ο προϋπολογισμός επενδύσεων ψηφιακού μετασχηματισμού, οι οποίες συνεισφέρουν στους ψηφιακούς στόχους (digital tagging) του ΕΣΑΑ, πρέπει να διαμορφώνεται τουλάχιστον στο 10% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

3. Καινοτομία, έρευνα & ανάπτυξη
Πρέπει να καλύπτεται η επιλεξιμότητα ενός τουλάχιστον δείκτη καινοτομίας – έρευνας & ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, ο ελάχιστος προϋπολογισμός επενδύσεων που αφορούν σε αυτό το «τρίπτυχο» πρέπει να ανέρχεται τουλάχιστον στο 10% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου. Οι δείκτες είναι οι εξής:

Δείκτες Καινοτομίας

  • Χρηματοδότηση διδακτορικών ερευνητών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών (STEM) από το επενδυτικό σχέδιο
  • Ποσοστό των νέων θέσεων εργασίας STEM ως προς το σύνολο των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργεί το επενδυτικό σχέδιο
  • Επενδυτικό σχέδιο μικρομεσαίας επιχείρησης, με το οποίο δημιουργείται νέο προϊόν (όχι νέο brand)
  • Επενδυτικό σχέδιο μικρομεσαίας επιχείρησης, με το οποίο δημιουργείται νέα υπηρεσία (όχι νέο brand)
  • Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει δαπάνες κατοχύρωσης trademark σε μια χώρα του συστήματος MADRID, εφόσον δημιουργεί νέο προϊόν ή νέα υπηρεσία
  • Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει δαπάνες κατοχύρωσης design σε μια χώρα του συστήματος HAGUE
  • Ποσοστό πωλήσεων στο εξωτερικό προϊόντων από το επενδυτικό σχέδιο στις κατηγορίες ΚΑΔ 21, 26, 27, 28, 29 και 30
  • Ποσοστό πωλήσεων στο εξωτερικό υπηρεσιών από το επενδυτικό σχέδιο στις κατηγορίες ΚΑΔ 58.2, 62, 63, 71.2 και 72

Δείκτες Έρευνας & Ανάπτυξης

  • Το αντικείμενο της έρευνας θα πρέπει να σχετίζεται με τις θεματικές ενότητες του Horizon Europe.
  • Το αντικείμενο της έρευνας θα πρέπει να σχετίζεται με τις θεματικές ενότητες της στρατηγικής ευφυούς εξειδίκευσης της Ελλάδας (RIS3).
  • Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει τη διεξαγωγή συστηματικής βιομηχανικής έρευνας ή/και πειραματικής ανάπτυξης.
  • Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει τη διεξαγωγή της έρευνας από έμπειρη ερευνητική ομάδα με πολυετή εμπειρία στο αντικείμενο του επενδυτικού σχεδίου.
  • Το αντικείμενο της έρευνας στοχεύει στη δημιουργία νέων προϊόντων/υπηρεσιών ή τη σημαντική βελτίωση υφιστάμενων προϊόντων/υπηρεσιών.
  • Το αντικείμενο της έρευνας στοχεύει στη δημιουργία νέων ή στη σημαντική βελτίωση υφισταμένων μεθόδων παραγωγής, διάθεσης και εφαρμογής των προϊόντων/υπηρεσιών.
  • Ο επενδυτής ή/και οι κύριοι ερευνητές της ερευνητικής ομάδας έχουν συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα που συγχρηματοδοτούνται από το Ελληνικό Δημόσιο ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή από άλλη χώρα του ΟΟΣΑ, κατά την πενταετία πριν την αίτηση δανειοδότησης.
  • Ο επενδυτής έχει λάβει βεβαιώσεις δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (πρώην Γενική Γραμματεία Έρευνας και
  • Τεχνολογίας), κατά την πενταετία πριν την αίτηση δανειοδότησης, στις οποίες περιλαμβάνονται δαπάνες των κυρίων ερευνητών της ερευνητικής ομάδας.
  • Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει δαπάνες κατοχύρωσης ευρεσιτεχνίας σε μια χώρα του συστήματος PCT.

4. Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων
Θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία είτε να δημιουργηθεί μια νέα, είτε ένα νέο σχήμα, το οποίο θα προκύπτει από εξαγορά/συγχώνευση.
Πιο συγκεκριμένα, ως συνεργασία νοείται η δραστηριότητα που διέπεται από μακροχρόνιες (με συμβατική ή πραγματική διάρκεια μεγαλύτερη της πενταετίας) δεσμευτικού χαρακτήρα συμβάσεις συνεργασίας μεταξύ μη-συνδεδεμένων επιχειρήσεων, με σκοπό την από κοινού προώθηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (προμηθευτικές συνεργασίες, εξαγωγικές συνεργασίες, συμβολαιακή γεωργία, δικαιόχρηση (franchise), κοινά έργα έρευνας και ανάπτυξης, μεταξύ άλλων), είτε με τη δημιουργία νομικών προσώπων με τις ίδιες παραπάνω επιδιώξεις (κοινοπραξίες, συνεταιρισμοί, οργανώσεις και ομάδες παραγωγών ανεξαρτήτως νομικού τύπου, μεταξύ άλλων). Η επιλεξιμότητα των επενδυτικών σχεδίων καθορίζεται ως εξής:

Συνεργασίες (υφιστάμενες)

  • Το επενδυτικό σχέδιο περιλαμβάνει δέσμευση του επενδυτή, ότι θα συνεχίσει να μετέχει σε υφιστάμενο συνεργατικό σχηματισμό μεταξύ μη-συνδεδεμένων επιχειρήσεων, τουλάχιστον κατά την επόμενη πενταετία.
  • Ο μέσος συνολικός κύκλος εργασιών των νομικών προσώπων που μετέχουν στην συνεργασία κατά τα τρία προηγούμενα έτη, είναι μεγαλύτερος τουλάχιστον κατά 50% του κύκλου εργασιών του νομικού προσώπου με τον μεγαλύτερο μέσο κύκλο εργασιών μεταξύ των νομικών προσώπων που μετέχουν στη συνεργασία κατά την ίδια περίοδο.
  • Τουλάχιστον το 20% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου αφορούν στις επενδυτικές δαπάνες που γίνονται σύμφωνα με τη σύμβαση συνεργασίας.

Συνεργασίες (νέες)

  • Το επενδυτικό σχέδιο περιλαμβάνει δέσμευση του επενδυτή ότι θα συμμετέχει σε νέο συνεργατικό σχηματισμό μεταξύ μη-συνδεδεμένων επιχειρήσεων, τουλάχιστον κατά την επόμενη πενταετία.
  • Ο μέσος συνολικός κύκλος εργασιών των νομικών προσώπων που μετέχουν στην συνεργασία κατά τα τρία προηγούμενα έτη, είναι μεγαλύτερος τουλάχιστον κατά 50% του κύκλου εργασιών του νομικού προσώπου με τον μεγαλύτερο μέσο κύκλο εργασιών μεταξύ των νομικών προσώπων που μετέχουν στην συνεργασία κατά την ίδια περίοδο.
  • Τουλάχιστον το 20% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου αφορούν τις επενδυτικές δαπάνες που γίνονται σύμφωνα με τη σύμβαση συνεργασίας.

Εξαγορές και συγχωνεύσεις

  • Το επενδυτικό σχέδιο περιλαμβάνει νέο σχήμα, το οποίο προκύπτει από εξαγορά ή συγχώνευση, η οποία ολοκληρώθηκε κατόπιν της δημοσίευσης της Υπουργικής Απόφασης.
  • Ο μέσος συνολικός κύκλος εργασιών των νομικών προσώπων, σε επίπεδο ομίλου, που μετέχουν στη συγχώνευση ή εξαγορά κατά τα τρία προηγούμενα έτη είναι μεγαλύτερος, κατά τουλάχιστον 50% του κύκλου εργασιών του νομικού προσώπου, σε επίπεδο ομίλου, με το μεγαλύτερο μέσο κύκλο εργασιών μεταξύ των νομικών προσώπων, σε επίπεδο ομίλου, που μετέχουν στην εξαγορά ή συγχώνευση κατά την ίδια περίοδο.

5. Εξωστρέφεια
Η επιλεξιμότητα των επενδυτικών σχεδίων καθορίζεται με την ύπαρξη εναλλακτικά:
α. Μέσου όρου υφιστάμενης εξαγωγικής δραστηριότητας επενδυτή, τουλάχιστον στο 15% του κύκλου εργασιών του. Εξετάζονται τα οικονομικά στοιχεία τριετίας του επενδυτή, εναλλακτικά το μερίδιο του κύκλου εργασιών, το οποίο πραγματοποιείται με πιστωτικές κάρτες εξωτερικού ή εμβάσματα.
β. Ελάχιστου προϋπολογισμού εξαγωγών του επενδυτικού σχεδίου, τουλάχιστον στο 15% των προβλεπόμενων συνολικών εσόδων του επενδυτικού σχεδίου (μελέτη βιωσιμότητας).
Αυτοτελώς, είναι επιλέξιμα τα επενδυτικά σχέδια τουριστικών καταλυμάτων, επενδύσεων σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, καθώς και συγκροτημάτων τουριστικών κατοικιών που περιλαμβάνουν τουλάχιστον 5 ανεξάρτητες τουριστικές κατοικίες.

Επιλέξιμες δαπάνες
Όσον αφορά στις επιλέξιμες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων που χρηματοδοτούνται με δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, σ’ αυτές συμπεριλαμβάνονται όσες πραγματοποιούνται εντός της ελληνικής επικράτειας και αφορούν στα παρακάτω:
α. Γήπεδα αγορά, γήπεδα χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις), διαμόρφωση γηπέδων
β. Κτίρια αγορά/κατασκευή, κτίρια χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις)
γ. Εξοπλισμός αγορά/κατασκευή, εξοπλισμός χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις)
δ. Μεταφορικά μέσα αγορά, μεταφορικά μέσα χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις)
ε. Άυλα αγορά/κατασκευή, άυλα χρήση (αποσβέσεις/συνδρομές)
στ. Μισθοδοσία συνδεδεμένη με το επενδυτικό σχέδιο
ζ. Μετακινήσεις/εξοδολόγια
η. Υπηρεσίες τρίτων
θ. Αναλώσιμα
ι. Λειτουργικά (επικοινωνία, ενέργεια, συντήρηση, μισθώματα, έξοδα διοίκησης, ασφάλιση κ.λπ.)
ια. Κόστος κεφαλαίων
ιβ. Κεφάλαιο κίνησης (δαπάνες λειτουργίας, δαπάνες σχετικές με το συναλλακτικό κύκλωμα της επιχείρησης, ΦΠΑ, κ.λπ.).
ιγ. Δαπάνες προώθησης και επικοινωνίας (marketing).

Η αγορά γηπέδου είναι επιλέξιμη εφόσον είναι συνυφασμένη με το επενδυτικό σχέδιο και δεν ξεπερνά το 30% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι το άθροισμα του κεφαλαίου κίνησης και των δαπανών προώθησης και επικοινωνίας δεν μπορούν να ξεπερνούν το 30% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου. Τέλος, σε κάθε περίπτωση, τα πιστωτικά ιδρύματα δύνανται να χορηγούν πρόσθετα δάνεια, καθ’ υπέρβαση του ποσοστού του δανείου συγχρηματοδότησης, προκειμένου να καλύψουν μη επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου.