Στο ποσό-ρεκόρ των 4,85 δισ. ευρώ έφθασε η ετήσια χρηματοδότηση του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στην Ελλάδα το 2021, συμπεριλαμβανομένων 2,7 δισ. ευρώ μέσω του νέου Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων που συστάθηκε για την απόκριση στην πανδημία της COVID-19. Η χρηματοδότηση του Ομίλου ΕΤΕπ την ίδια χρονιά αντιπροσώπευσε το 2,7% του ΑΕΠ της Ελλάδας, τη μεγαλύτερη συμμετοχή σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου.
Και το 2022 αλλά και τα επόμενα χρόνια, ο Όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων αναμένεται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στα δρώμενα της ελληνικής οικονομίας, συμμετέχοντας σε σημαντικό βαθμό στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της τελευταίας, αλλαγή που βρίσκεται πλέον σε πλήρη εξέλιξη και σηματοδοτείται από την αύξηση των εξαγωγών, των επενδύσεων και της βιομηχανικής παραγωγής.
Ο ρόλος της ενισχύεται ακόμα περισσότερο εάν συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα διαχειριστεί και επενδύσεις ύψους 5 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Την ίδια στιγμή, η ΕΤΕπ μαζί με το Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων και σε συνεργασία με τις ελληνικές συστημικές τράπεζες της χώρας μας θα στηρίξουν επιχειρηματικές επενδύσεις που επλήγησαν από την πανδημία, αλλά και δράσεις που αφορούν στην στήριξη της κλιματικής δράσης και της ενεργειακής μετάβασης. Αξιοσημείωτο είναι δε το γεγονός ότι η χώρα μας αποτελεί τον μεγαλύτερο κατά κεφαλήν δικαιούχο χρηματοδότησης της ΕΤΕπ και του Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων, το οποίο σύστησαν ο Όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. εντός εβδομάδων από την έναρξη της πανδημίας για τη στήριξη χιλιάδων επιχειρήσεων που αντιμετώπισαν δυσκολίες λόγω των σχετικών με την πανδημία της Covid-19 προκλήσεων.
ΕΤΕπ και Ταμείο Ανάκαμψης
H πλέον πρόσφατη εξέλιξη της ΕΤΕπ στη χώρα μας αφορά στη έναρξη υλοποίησης της συμφωνίας της με το Υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με την αξιοποίηση δανειακών πόρων, ύψους 500 εκατ. ευρώ, που εκταμιεύονται, άμεσα, προς την Τράπεζα. Το συγκεκριμένο ποσό, αναμένεται να οδηγήσει σε ιδιωτικές επενδύσεις, άνω του 1 δισ. ευρώ.
Τα πρώτα 500 εκατ. ευρώ, που αφορούν στο δανειακό σκέλος του «Ελλάδα 2.0» θα τα διαχειριστεί η ΕΤΕπ, στηρίζοντας δράσεις, οι οποίες εμπίπτουν στους εξής πέντε πυλώνες, που απαρτίζουν το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης, δηλαδή Πράσινη μετάβαση, Ψηφιακός μετασχηματισμός, Καινοτομία, Έρευνα & Ανάπτυξη, Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων και Εξωστρέφεια. Εμπειρογνώμονες της ΕΤΕπ (ειδικοί σε τεχνικά, χρηματοοικονομικά και περιβαλλοντικά θέματα) θα αξιολογήσουν τις σχετικές επενδύσεις, οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και από πόρους της ίδιας της Τράπεζας, επί ίσοις όροις (pari passu).
Σύμφωνα με τη συμφωνία που έχει υπογραφεί με το Υπουργείο Οικονομικών, η ΕΤΕπ θα διαχειριστεί, συνολικά, κονδύλια ύψους μέχρι 5 δισ. ευρώ, που μπορούν να οδηγήσουν σε επενδύσεις, άνω των 10 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0», όπως προβλέπει η σχετική, πρωτοποριακή σε ευρωπαϊκό επίπεδο συμφωνία με το Υπουργείο Οικονομικών. Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Christian Kettel Thomsen, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα για την υπογραφή των σχετικών συμφωνιών με το Υπουργείο Οικονομικών επισήμανε χαρακτηριστικά: «Αυτή η συμφωνία, σηματοδοτεί την πρώτη, επίσημη συνεργασία μεταξύ της ΕΤΕπ και ενός εθνικού εταίρου για την υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η ειδική Ομάδα Επενδύσεων της ΕΤΕπ για την Ελλάδα θα μπορέσει να συνεργαστεί με τις ελληνικές αρχές, για να αξιοποιήσει, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προκειμένου να εντοπιστούν πιθανά έργα του δημόσιου τομέα, επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, προγράμματα χρηματοδότησης ΜμΕ και στοχευμένες συμβουλευτικές πρωτοβουλίες, που θα φέρουν χρηματοδότηση σε εγχώριες επιχειρήσεις, αλλά και σε επενδύσεις, οι οποίες θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών. Τα τελευταία 58 χρόνια, η ΕΤΕπ έχει υποστηρίξει επενδύσεις στην Ελλάδα, με σκοπό να ‘’ξεκλειδώσει’’ οικονομικές ευκαιρίες, να μετασχηματίσει υπηρεσίες και να υποστηρίξει δράσεις για το κλίμα. Η ΕΤΕπ είναι έτοιμη να συνεχίσει τη στήριξη στα φιλόδοξα σχέδια της Ελλάδας για την αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Christian Kettel Thomsen: «Η στήριξη της ΕΤΕπ έφερε επενδύσεις σε κάθε περιοχή της χώρας»
Ο σημαντικός και θετικός αντίκτυπος της χρηματοδότησης του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων υπογραμμίστηκε και στο πλαίσιο ευρείας συνάντησης που είχε ο Υπουργός Οικονομικών και Διοικητής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στη χώρα μας Χρήστος Σταϊκούρας με τον Christian Kettel Thomsen, Αντιπρόεδρο της ΕΤΕπ, αρμόδιο για την Ελλάδα, και εκπροσώπους των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, Εθνικής Τράπεζας, Τράπεζας Πειραιώς, Alpha Bank και Eurobank.
O Christian Kettel Thomsen αναφερόμενος στην ευρύτερη συμβολή της ΕΤΕπ στην στήριξη και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας ανέφερε τα εξής: «Σε στενή συνεργασία με κορυφαίες ελληνικές τράπεζες και άλλους εταίρους, ο Όμιλος ΕΤΕπ αποδεσμεύει χρηματοδότηση η οποία συμβάλλει στην υπέρβαση των επενδυτικών εμποδίων και εξασφαλίζει μετασχηματιστικές επενδύσεις υψηλού αντικτύπου σε ολόκληρη την Ελλάδα. Είναι τιμή που βρίσκονται σήμερα μαζί μας οι επικεφαλής των τεσσάρων συστημικών τραπεζών της Ελλάδας, ώστε να τονιστεί ότι διασφαλίζουμε μαζί ότι η Ελλάδα επωφελείται πλήρως από το Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων, το μέσο ταχείας απόκρισης του Ομίλου ΕΤΕπ για τη μείωση των επιπτώσεων στις επιχειρήσεις της πανδημίας Covid-19. Κατά τους τελευταίους 12 δύσκολους μήνες, η Επενδυτική Ομάδα του Ομίλου ΕΤΕπ για την Ελλάδα παρέσχε άνευ προηγουμένου νέα χρηματοδότηση συνολικού ύψους 4,8 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας στην πανδημία Covid-19, την αξιοποίηση καθαρών μορφών ενέργειας και τη στήριξη επενδυτικών προτεραιοτήτων για τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών. Η μοναδική συνεργασία ελληνικών αρχών, εταίρων του ιδιωτικού τομέα και της Επενδυτικής Ομάδας της ΕΤΕπ για την Ελλάδα έφερε αποτελέσματα και αποδέσμευσε επενδύσεις σε κάθε περιοχή της Ελλάδας. Με τον τρόπο αυτό υποστηρίζονται χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, βελτιώνεται η πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή πράσινη ενέργεια και παρέχεται βοήθεια στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών σε ολόκληρη την Ελλάδα».
Στήριξη της κλιματικής δράσης και της ενεργειακής μετάβασης σε ολόκληρη την Ελλάδα
Το 2021, η ΕΤΕπ υποστήριξε πρωτοποριακές επενδύσεις για τη βελτίωση της αντιπλημμυρικής προστασίας και τον μετασχηματισμό της πολιτικής προστασίας σε ολόκληρη τη χώρα. Παράλληλα ενίσχυσε επενδύσεις μεγάλης κλίμακας της ΔΕΗ για την αξιοποίηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την ενίσχυση της διανομής ηλεκτρικού ρεύματος. Σύμφωνα με το σχέδιο, η ΕΤΕπ έχει μακρά σειρά έργων κλιματικής δράσης τα οποία βρίσκονται επί του παρόντος σε στάδιο προετοιμασίας και αναμένεται να επιβεβαιωθούν τους προσεχείς μήνες. Η συνεργασία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ωστόσο αφορά και στην ανταλλαγή βέλτιστης τεχνικής πρακτικής μέσω συνεργασίας με εταίρους στην Ελλάδα, εξέλιξη που δίνει πιο γερές βάσεις στην όλη συνεργασία, θέτοντας τις προδιαγραφές για μια ουσιαστική αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της Ελλάδας, η οποία θα έχει συνέχεια. Έτσι, πέρυσι, η ειδική Επενδυτική Ομάδα του Ομίλου ΕΤΕπ για την χώρα μας πρόσφερε τεχνογνωσία σε 28 έργα στην Ελλάδα. Σε αυτά περιλαμβάνονται η στήριξη της μελέτης και της υλοποίησης του προγράμματος ενεργειακής απόδοσης «Ηλέκτρα», η επιτάχυνση δημοτικών επενδύσεων και η αύξηση της ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου σε ολόκληρη την Ελλάδα. Οι συμβουλευτικές ομάδες του Ομίλου ΕΤΕπ συνεργάστηκαν στην κλιματική δράση και με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και αντάλλαξαν εμπειρίες για τη βελτίωση της χρήσης του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου στη χώρα.
Στήριξη με 6,5 δισ. ευρώ για επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία
Ισχυρός ωστόσο είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στη στήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19. Στο πλαίσιο της σχετικής συμφωνίας που υπεγράφη με το Υπουργείο Οικονομικών, επιχειρήσεις και επιχειρηματίες σε ολόκληρη την Ελλάδα που έχουν πληγεί από την πανδημία Covid-19 θα έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από την πρόσβαση σε ποσό χρηματοδότησης ύψους 6,5 δισ. ευρώ ως αποτέλεσμα της συνεργασίας των συστημικών τραπεζών της χώρας και του Ομίλου της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του νέου Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων. Στο πλαίσιο του προγράμματος του Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων, εγγυήσεις συνολικού ύψους 2,7 δισ. ευρώ που παρέχονται από τον Όμιλο της ΕΤΕπ στις τράπεζες Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς θα βοηθήσουν εταιρείες με βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια να ανακάμψουν από τις προκλήσεις της πανδημίας. Το σημαντικό γεγονός εδώ είναι ότι πρόκειται για τις πρώτες συμβάσεις εγγυήσεων που υλοποιεί η ΕΤΕπ στην Ελλάδα και τις πρώτες συναλλαγές μέσω τραπεζών που στοχεύουν και στην ενίσχυση της πρόσβασης μεγάλων εταιρειών σε χρηματοδότηση, διευρύνοντας έτσι το εύρος στήριξης της ΕΤΕπ στην πραγματική οικονομία της χώρας.
5η η Ελλάδα μεταξύ των αποδεκτών κεφαλαίων του Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων
Να σημειωθεί εδώ ότι το Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων συστάθηκε στα τέλη του 2020 από τον Όμιλο ΕΤΕπ με συνεισφορές 22 κρατών μελών της Ε.Ε. με σκοπό τη βελτίωση της στήριξης εταιρειών που αντιμετωπίζουν επιχειρηματικές προκλήσεις λόγω της πανδημίας. Με τη χρήση εγγυήσεων ύψους σχεδόν 25 δισ. ευρώ, το Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων παρέχει στην ΕΤΕπ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ) τη δυνατότητα ταχείας χορήγησης δανείων, εγγυήσεων, τίτλων εξασφαλισμένων με περιουσιακά στοιχεία (asset-backed securities), ιδίων κεφαλαίων και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων σε επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα, από τον Δεκέμβριο του 2020 ο Όμιλος ΕΤΕπ έχει εγκρίνει τη συνεισφορά πόρων ύψους 23,2 δισ. ευρώ από το Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων σε 401 επιμέρους συναλλαγές και στις 22 συμμετέχουσες χώρες.
Η Ελλάδα, με μερίδιο 1,7 δισ. ευρώ μέχρι τώρα, κατατάσσεται στην πέμπτη θέση, σε απόλυτους όρους, μεταξύ των αποδεκτών κεφαλαίων του Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων και στην τρίτη θέση, αναλογικά με τη συνεισφορά της χώρας στο Ταμείο. Επιπλέον, μεταξύ των συναλλαγών περιλαμβάνεται και εγγύηση επί του πρώτου τμήματος ζημιών (first-loss piece) συνθετικής τιτλοποίησης δανείων ΜμΕ από τη Eurobank. Πρόκειται για μία από τις πρώτες συναλλαγές αυτού του είδους στο πλαίσιο του Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων, θέτοντας τη Eurobank και την Ελλάδα στο επίκεντρο της διαχείρισης καινοτόμων χρηματοδοτικών εργαλείων. Στόχος του Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων είναι να διασφαλίσει ότι εταιρείες που διαθέτουν βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια θα συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε ρευστότητα για να ξεπεράσουν τυχόν δυσκολίες που προκύπτουν από την πανδημία και ότι οι υγιείς επιχειρήσεις θα μπορούν να λάβουν τη στήριξη που χρειάζονται προκειμένου να διαφυλάξουν τις θέσεις εργασίας και να αναπτυχθούν με βιώσιμο τρόπο.
Στήριξη και στην Ανώτατη Εκπαίδευση της περιφέρειας
Ως τελευταία εξέλιξη που αφορά στην δράση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στην Ελλάδα εμφανίζεται και η χρηματοδότηση έργων με υψηλό κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο στον τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, που αφορούν περιοχές της Περιφέρειας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΤΕπ ενέκρινε την πρόταση χρηματοδότησης έργων ύψους 190 εκατ. ευρώ, που προωθούνται με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και αφορούν στη μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή και τεχνική διαχείριση φοιτητικών και άλλων κτιριακών εγκαταστάσεων [συμπεριλαμβανομένων εργαστηρίων έρευνας και ανάπτυξης (R&D)] για ελληνικά πανεπιστήμια.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για τα ακόλουθα:
- Εγκαταστάσεις φοιτητικών εστιών του Πανεπιστημίου Κρήτης.
- Εγκαταστάσεις φοιτητικών εστιών, εκπαιδευτικών, ερευνητικών και άλλων υποδομών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
- Εγκαταστάσεις φοιτητικών εστιών και άλλων εκπαιδευτικών και ερευνητικών εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σε Βόλο και Λαμία.
Τα παραπάνω έργα εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλέγμα προγραμμάτων ΣΔΙΤ για την πολύπλευρη αναβάθμιση ελληνικών Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, συνολικού προϋπολογισμού 445 εκατ. ευρώ, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη. Παράγοντες του Υπουργείου Οικονομικών μιλώντας στο Finance Pro εκτίμησαν ότι η υλοποίησή τους αναμένεται να έχει πολλά, σημαντικά και πολυεπίπεδα οφέλη, τόσο για τις τοπικές κοινωνίες όσο και για το σύνολο της χώρας.
Μέσω αυτών, όπως λένε, ενισχύεται η φοιτητική στέγη, διευκολύνεται η προσβασιμότητα στις σπουδές και αναβαθμίζεται περαιτέρω η ποιότητα των Πανεπιστημίων που βρίσκονται εκτός των μεγάλων οικονομικών και πληθυσμιακών κόμβων της Ελλάδας, δηλαδή της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας.
«Οι νέοι, σύγχρονοι χώροι διδασκαλίας και μάθησης που θα δημιουργηθούν, αφενός θα παρέχουν τη δυνατότητα σε φοιτητές από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα να αποκτήσουν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μειώνοντας σημαντικά το κόστος διαβίωσης στις εν λόγω περιοχές, αφετέρου θα βελτιώσουν την ποιότητα της παρεχόμενης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Περιφέρεια, αυξάνοντας συνολικά τις προοπτικές απασχόλησης» αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για έργα που υπό προϋποθέσεις μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της υπερσυγκέντρωσης πληθυσμού και δραστηριοτήτων στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, να ενισχύσουν την περιφερειακή ανάπτυξη και να μειώσουν τις κοινωνικές ανισότητες, βοηθώντας στην προώθηση μιας ισορροπημένης οικονομικής, κοινωνικής και χωρικής ανάπτυξης. Το πρόβλημα ωστόσο είναι οι προϋποθέσεις. Εάν υπάρχουν και εάν αρκούν.