Σε μια εποχή έντονης αβεβαιότητας, όπως η σημερινή, ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή μετασχηματίζεται συνεχώς ενώ μεγαλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αποκτά η εταιρεία που καταφέρνει να προσαρμόζεται στις μεταβολές ή ακόμη και να τις προκαλεί.
Είστε ο συν-συγγραφέας του βιβλίου «Create Value as a Finance Business Partner». Ποιες συμπεριφορές θα λέγατε πως παρέχουν τα εχέγγυα μιας αποτελεσματικής εταιρικής συνεργασίας και ποιες είναι οι παγίδες που πρέπει να αποφύγουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στον συγκεκριμένο τομέα;
Για πολλές δεκαετίες, στο οικονομικό τμήμα εργαζόμασταν προσπαθώντας να διασφαλίσουμε ότι οι αριθμοί και τα στοιχεία είναι σωστά και ότι είμαστε ευθυγραμμισμένοι ως εταιρεία με τους κανονισμούς. Και αναμφισβήτητα αυτό είναι ακόμη και σήμερα πολύ σημαντικό.
Ωστόσο, αν επιθυμούμε να χτίσουμε ό,τι ονομάζουμε «εταιρική συνεργασία», χρειαζόμαστε διαφορετικές ικανότητες από εκείνες που είχαμε στο παρελθόν. Πλέον απαιτούνται δεξιότητες σχετικές με τους ανθρώπους, που αφορούν την επικοινωνία, το χτίσιμο δεσμών, την κατανόηση της επιχείρησης. Όλα τα παραπάνω, που σαφέστατα βρίσκονται εκτός της οικονομικής λειτουργίας, γίνονται πιο σημαντικά γιατί τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίζουμε την οικονομική λειτουργία αυτοματοποιούνται.
Μάλιστα, υπάρχει ένα σχετικό στατιστικό από την Accenture που αναφέρει πως το 60% των διαδικασιών οικονομικής συναλλαγής έχει καταστεί αυτόματο, μια τεράστια αύξηση σε σχέση με το 2019, όπου η αυτοματοποίηση των οικονομικών συναλλαγών βρισκόταν στο 44%.
Συνεπώς, ως CFOs πρέπει να αποκτήσουμε νέες δεξιότητες, κάτι που καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο στην πράξη. Βλέπετε, γίναμε οικονομικοί διευθυντές γιατί μας αρέσουν οι αριθμοί και οι επιχειρήσεις και όχι γιατί θέλουμε να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους. Ωστόσο πλέον είναι σαφές πως όχι μόνο πρέπει να συναναστρεφόμαστε με τους ανθρώπους αλλά και ότι η ικανότητά μας στη συναναστροφή μαζί τους αποτελεί κομβικό παράγοντα επιτυχίας για εμάς. Ένα ακόμη ζήτημα στην προσπάθειά μας να προσαρμοστούμε στις νέες απαιτήσεις είναι ότι οι εταιρείες δεν παρέχουν τις ευκαιρίες και τις δεξιότητες να ενεργήσουμε με τον επιθυμητό τρόπο. Παρόλο που εδώ και δύο δεκαετίες τονίζουν ότι οι ομάδες τους πρέπει να γίνουν εταιρικοί συνεργάτες στην ουσία δεν επενδύουν στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους και συνεπώς δεν έχει σημειωθεί κάποια αξιοσημείωτη πρόοδο στη συγκεκριμένη ατζέντα. Τώρα τελευταία όμως οι επιχειρήσεις αρχίζουν να λαμβάνουν πιο σοβαρά υπόψη το τι χρειάζεται για την ανάπτυξη μιας εταιρικής συνεργασίας.
Η όξυνση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης μας απασχολεί όλους. Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι εταιρικές προτεραιότητες που θα λειτουργήσουν ως κλειδιά ανάπτυξης της οικονομίας;
Στην ουσία αυτό εξαρτάται από τη βιομηχανία που βρίσκεται κάποιος και τη γεωγραφία στην οποία εντάσσεται.
Ωστόσο, στον σύγχρονο κόσμο το μόνο δεδομένο είναι ότι όλα αλλάζουν. Υπάρχει πάντα μια νέα κανονικότητα που έρχεται να αντικαταστήσει την προηγούμενη.
Πριν ήταν ο Covid-19 αλλά τώρα ξεχάσαμε το ζήτημα της πανδημίας και μιλάμε όλοι για τον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία και το τι σημαίνει για την εφοδιαστική αλυσίδα, τις επιχειρήσεις και τον καθέναν από εμάς. Αναμφισβήτητα, ο πόλεμος συνιστά ένα γεγονός που μας επηρεάζει όλους. Σαν επιχείρηση σκέφτεσαι: «Θα πρέπει να πάψω να κάνω δουλειές με τη Ρωσία» και έπειτα συλλογίζεσαι τις επιπτώσεις που θα έχει μια τέτοια κίνηση στην εφοδιαστική αλυσίδα και στους ανθρώπους που απασχολούνται ως υπάλληλοι. Για παράδειγμα, μίλησα με άτομα που διατηρούν επιχειρήσεις στη Ρωσία και ορισμένοι μου είπαν πως έχουν εργοστάσια με 1500 εργαζόμενους και είναι πολύ προβληματισμένοι για πώς θα τα κλείσουν από τη μια στιγμή στην άλλη και τι θα κάνουν με το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολούν.
Νομίζω λοιπόν ότι η αληθινή πρόκληση είναι με ποιον τρόπο θα επιλέξουμε να προηγηθούμε μέσα στην αβεβαιότητα. Είναι θέμα ευελιξίας να αντιδράς γρήγορα όταν κάτι συμβαίνει και αν δεν το κάνεις θα έρχεσαι πάντα σε δύσκολη θέση.
Πρέπει να υπάρχει agility. Θα έλεγα πως η νέα πραγματικότητα με την οποία έρχονται αντιμέτωπες οι επιχειρήσεις, μετά την οικονομική κρίση, είναι η διαρκώς επιταχυνόμενη αλλαγή. Ωστόσο, σε κάθε δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζουμε, υπάρχουν ευκαιρίες και προκλήσεις. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19 κάποιες επιχειρήσεις πήγαν περίφημα κάποιες άλλες χρεωκόπησαν. Όλα εξαρτώνται από το κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε με ευελιξία κάθε νέα κατάσταση.
Μπορεί ο οικονομικός διευθυντής να αναθεωρήσει τον ρόλο του από διαχειριστή κρίσης σε διευκολυντή ανάπτυξης; Με ποιον τρόπο αναμένετε ότι θα αλλάξουν οι δεξιότητες που απαιτούνται από τους επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα τα επόμενα χρόνια;
Στη σύγχρονη εποχή, ο οικονομικός διευθυντής απαιτείται να μπορεί να αλλάζει ανάμεσα στα δύο πρόσωπα, του διαχειριστή της κρίσης και του διευκολυντή της ανάπτυξης. Από τη στιγμή που η νέα κανονικότητα μας χτυπάει όλο και πιο γρήγορα την πόρτα, δεν μπορούμε πια να σκεφτόμαστε «ήρθε και θα είναι εδώ για άλλα 3 χρόνια, οπότε θα βρω στην επόμενη αλλαγή και τον κατάλληλο οικονομικό διευθυντή για να την αντιμετωπίσω».
Το επόμενο κανονικό ίσως να είναι σε έξι μήνες από τώρα, συνεπώς είναι ανέφικτο για μια επιχείρηση να προβαίνει συνεχώς σε ανακατατάξεις στο δυναμικό της.
Πιστεύω ότι ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή είναι πιθανότατα και αυτός που έχει αλλάξει και έχει αναπτυχθεί περισσότερο από κάθε άλλον τις τελευταίες δυο δεκαετίες και, μάλιστα, συνεχίζει να υφίσταται μεταβολές και να εξελίσσεται.
Άρα στην ερώτηση αν ο οικονομικός διευθυντής μπορεί να αναθεωρήσει τον ρόλο του η απάντηση είναι πώς ασφαλώς και μπορεί αλλά αυτό συνιστά μια δύσκολη διαδικασία: στην ουσία, πρέπει ο ίδιος να κοιτάξει μέσα του και να σκεφτεί ποιος είναι, τι επιθυμεί να κάνει με τον ρόλο του και τον εαυτό του, σε ποιες δεξιότητες πιστεύει ότι υπολείπεται βάσει της κατάστασης που βρίσκεται ο κόσμος τη δεδομένη στιγμή και πώς μπορεί να αναπτύξει τις δεξιότητες του.
Πλέον η συνεχής επιθυμία μάθησης και η κουλτούρα ανάπτυξης δεν αφορά μόνο τους νέους ανθρώπους αλλά και τους ίδιους τους οικονομικούς διευθυντές. Η αλλαγή είναι το δεδομένο που πρέπει να αποδεχτούμε αλλά αυτή η επανεκπαίδευση χρειάζεται χρόνο προκειμένου να αποδώσει καρπούς.
Ποιοι παράγοντες ευνοούν και ποιοι ανακόπτουν τη δημιουργία εταιρικής αξίας;
Η νέα κανονικότητα σχετίζεται άμεσα και με τα δύο, καθώς όλα εξαρτώνται από την ικανότητά μας να δρούμε και να προσαρμοζόμαστε γρήγορα σε αυτό που συμβαίνει.
Εάν δεν αντιδράμε και δεν προσαρμοζόμαστε εύκολα, πλήττουμε την αξία της εταιρείας. Εάν όμως μπορούμε να δούμε τις μεταβολές να έρχονται ή ακόμη καλύτερα αν έχουμε τη δυνατότητα να τις προκαλέσουμε εμείς οι ίδιοι πρώτοι στη βιομηχανία που κινούμαστε, τότε αυτόματα αποκτούμε μια τεράστια ευκαιρία να δημιουργήσουμε αξία στην επιχείρησή μας.
Για παράδειγμα, έχω δουλέψει στο οικονομικό τμήμα της εταιρείας Maersk, που δραστηριοποιείται στις θαλάσσιες και εσωτερικές μεταφορές εμπορευμάτων και σε συναφείς υπηρεσίες.
H συγκεκριμένη επιχείρηση ήταν μια από τις ρυπογόνες βιομηχανίες στον χώρο της ναυτιλίας. Σταδιακά όμως καθιερώθηκε ως ηγέτιδα στην προστασία του περιβάλλοντος, αφού εξελίχτηκε σε μια από τις πιο φιλικές προς το περιβάλλον ναυτιλιακές εταιρείες, αποκτώντας με αυτόν τον τρόπο νέες ευκαιρίες για να δημιουργήσει αξία και να ενισχύσει τη φήμη της. Το ζητούμενο λοιπόν είναι το πώς μπορούμε να δράσουμε και να προσαρμοστούμε στην κάθε νέα κανονικότητα που έρχεται στον δρόμο μας.
Τα ESG trends διαμορφώνουν ένα διαφορετικό mindset στον κόσμο των επιχειρήσεων. Προβλέπετε ότι τελικά θα λειτουργήσουν ως ο καταλύτης του εκ βάθρων μετασχηματισμού της οικονομίας;
Το ESG και όλα τα άλλα νέα θέματα που μας απασχολούν σε συνεχή βάση είναι ζητήματα που οι οικονομικοί διευθυντές χρειάζεται να λάβουν σοβαρά υπόψιν, υιοθετώντας μια πιο δραστήρια συμπεριφορά απέναντί τους.
Νομίζω όμως πως οι οικονομικοί διευθυντές διατηρούμε μια αμυντική στάση μέχρι στιγμής. Απαιτείται να διασφαλίσουμε ότι τα κριτήρια βιωσιμότητας δε θα εξελιχθούν σε ένα ρίσκο που θα πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά αλλά σε μια ευκαιρία να κάνουμε business με διαφορετική στρατηγική, να μετασχηματίσουμε τα προϊόντα μας και τον τρόπο που αλληλοεπιδρούμε με τους συνεργάτες μας.
Φυσικά δεν έχουμε φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο. Σκεφτόμαστε πώς ακριβώς θα κάνουμε τις αναφορές των ESG στοιχείων και αναμφισβήτητα χρειάζεται να βρούμε και σε αυτό μια λύση όμως είναι λάθος αντίληψη των πραγμάτων να περιοριζόμαστε στις αναφορές. Το ESG συνιστά ένα νέο trend, ωστόσο θα υπάρχουν και αλλά νέα trends στο μέλλον και ως οικονομικό τμήμα έχουμε την τάση να αντιδράμε αργά στις μεταβολές, που μπορεί να αποδειχθεί επιζήμιο.
Το ESG δεν πρέπει να είναι κάτι που χρειάζεται να κάνουμε αλλά κάτι που θα λειτουργήσει θετικά για την επιχείρηση και μετασχηματιστικά για την ίδια την οικονομία.