Η χώρα αξιοποιεί τόσο τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης όσο και του ΕΣΠΑ με στόχο τον οικονομικό, τεχνολογικό και «πράσινο» μετασχηματισμό, όπως λέει στο FinancePro o Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστος Δήμας.

θεωρεί πως η Ελλάδα αποτελεί έναν ανερχόμενο επενδυτικό προορισμό, που έχει ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών, καθώς εταιρείες με παγκόσμιο αποτύπωμα έχουν ήδη επιλέξει την χώρα μας για να πραγματοποιήσουν επενδύσεις σε τομείς αιχμής.

Το 2023 είναι μια εκλογική χρονιά. Υπάρχει μάλιστα το ενδεχόμενο να υπάρξουν διπλές εκλογές προκειμένου να καταστεί δυνατός ο σχηματισμός κυβέρνησης. Ανησυχείτε για τις επιπτώσεις που θα έχει στην οικονομία η παρατεταμένη εκλογική περίοδος;

Με ανησυχεί πολύ το γεγονός πως οι εκλογές διεξάγονται σε ένα ακραία τεταμένο πολιτικό περιβάλλον. Υποθέτω αυτό ανησυχεί κάθε δημοκρατικό πολίτη. Υπάρχει ένας εύλογος σκεπτικισμός για το τι θα ακολουθήσει τους επόμενους μήνες, όπως συμβαίνει σε κάθε δημοκρατία πριν από τις εκλογές. Πιστεύω όμως πως μετά από τις δεύτερες εκλογές θα έχουμε την απαιτούμενη πολιτική σταθερότητα ώστε να συνεχιστεί η οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του ΕΣΠΑ μπορούν να δώσουν στην ελληνική οικονομία την αναπτυξιακή δυναμική που χρειάζεται;

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και το ΕΣΠΑ αποτελούν σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία ήδη αξιοποιούμε, αποσκοπώντας σε έναν θεμελιώδη οικονομικό, τεχνολογικό και «πράσινο» μετασχηματισμό. Ειδικότερα, το ΤΑΑ έχει καταλυτικό ρόλο στην βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας και στον περιορισμό των επιπτώσεων της κρίσης του Covid-19.

Αξιοποιώντας τα εργαλεία αυτά, η Ελλάδα μπαίνει σε μία τροχιά δυναμικής και ανθεκτικής ανάπτυξης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κατά το 4ο τρίμηνο του 2022, η Ελλάδα σημείωσε την μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), ενώ η πρώτη εκτίμηση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) δείχνει ισχυρή ανάπτυξη για το 2022, της τάξεως του 5,9%, ξεπερνώντας τις προβλέψεις τόσο του Υπουργείου Οικονομικών, όσο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Όσον αφορά την έρευνα και την καινοτομία, οι πόροι που διατίθενται από το Ταμείο Ανάκαμψης υπερβαίνουν τα 500 εκατ. ευρώ. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται η αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών όλων των Ερευνητικών Κέντρων, η στήριξη της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και η ενίσχυση του οικοσυστήματος καινοτομίας, μεταξύ άλλων σημαντικών έργων. Με αυτό τον τρόπο, είμαστε αισιόδοξοι ότι μέσα στα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα θα εξελιχθεί σε έναν κόμβο καινοτομίας για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, προκειμένου οι Έλληνες επιστήμονες και οι ταλαντούχοι επιχειρηματίες να έχουν τη δυνατότητα να είναι ανταγωνιστικοί σε παγκόσμια κλίμακα από την Ελλάδα.

Η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη τις ξένες επενδύσεις. Είστε ευχαριστημένος από τις επιδόσεις που έχουμε σε αυτόν τον τομέα;

Η αύξηση των επενδύσεων τα τελευταία χρόνια είναι εμφανής, όπως αντίστοιχα και ο θετικός τους αντίκτυπος στην τόνωση της εθνικής οικονομίας. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, το 2022 η χώρα μας πέτυχε ρεκόρ 30ετίας των 7,22 δισ. ευρώ από ξένες άμεσες επενδύσεις (ΞΕΑ), σηματοδοτώντας την σταθερά ανοδική πορεία που έχει ξεκινήσει από το 2019. Η επιτυχία αυτή είναι άμεσα συνυφασμένη με την μείωση της ανεργίας από το 17% που την άφησε η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2019 στο 10,8%, και την δημιουργία σχεδόν 300.000 θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.

Όσον αφορά τις επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, έχουν καταγράψει με την σειρά τους αξιοσημείωτη άνοδο, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της παραγωγικότητας, της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα φιλικό και ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον, προχωρήσαμε στην αύξηση των υπερ-εκπτώσεων των δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης (E&A) από το 130% στο 200%, παρέχοντας ένα σημαντικό φορολογικό κίνητρο για να ωθήσουμε τις ελληνικές καινοτόμες επιχειρήσεις να επενδύσουν ακόμη περισσότερο σε Ε&Α, αλλά και να προσελκύσουμε περισσότερες εταιρείες από το εξωτερικό. Έτσι σήμερα η Ελλάδα αποτελεί έναν ανερχόμενο επενδυτικό προορισμό, που έχει ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών, καθώς εταιρείες με παγκόσμιο αποτύπωμα όπως οι Google, Microsoft, EY, Applied Materials, Pfizer, Cisco, Amazon Web Services, Landis, Digital Realty κ.ά. έχουν ήδη επιλέξει την χώρα μας για να πραγματοποιήσουν επενδύσεις σε τομείς αιχμής.

Οι επιπτώσεις της πανδημίας σε συνδυασμό με τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν επιβαρύνει σημαντικά το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων. Υπάρχουν στην ατζέντα σας επιπρόσθετα μέτρα που μπορούν να συνδράμουν περαιτέρω το επιχειρείν;

Η Πολιτεία έχει λάβει δραστικά οριζόντια μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, σε μία προσπάθεια να μειώσει τον αντίκτυπο των επιπτώσεων της πανδημίας του Covid-19 και του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ σημαντική είναι και η έμφαση που έχει δοθεί για την ενίσχυση των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Ενδεικτικά αναφέρω την θεσμοθέτηση της ρήτρας διατήρησης θέσεων εργασίας, την μείωση των ενοικίων σε όλες τις επιχειρήσεις που είχαν πληγεί λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού, καθώς και την παροχή επιδομάτων ύψους 800 ευρώ μηνιαίως στους εργαζόμενους που είχαν τεθεί σε αναστολή. Προχωρήσαμε, παράλληλα, σε αναστολές φόρων και εισφορών επιχειρήσεων, ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων, καθώς και των δόσεων για ρυθμίσεις προηγούμενων οφειλών προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Κατά το ίδιο διάστημα, ενισχύσαμε τις νεοφυείς επιχειρήσεις – μέλη του Elevate Greece μέσω ΕΣΠΑ, παρέχοντας μη επιστρεπτέα ενίσχυση για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, ύψους έως και 100.000 ευρώ ανά επιχείρηση του μητρώου.

Μείζονος σημασίας υπήρξε η επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος, καλύπτοντας από το 80% έως και το 100% των αυξήσεων, γεγονός που κατέστη εφικτό με πόρους που προήλθαν κυρίως από την έκτακτη φορολόγηση, με ποσοστό 90% των εταιρειών ενέργειας για τα υπερέσοδα μέχρι τον περασμένο Ιούλιο, και στη συνέχεια από την εφαρμογή μηχανισμού άμεσης άντλησης των υπερεσόδων τους. Συμπληρωματικά, εκδόθηκαν εποχιακές ενισχύσεις όπως το Fuel Pass, το Power Pass και το Market Pass, για την διευκόλυνση της ρευστότητας των νοικοκυριών, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία και της επερχόμενης κλιμάκωσης του πληθωρισμού.

Σε ευρύτερο πλαίσιο, η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει από το ξεκίνημα της θητείας της σε πολιτικές που αποσκοπούν στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των Ελλήνων, μειώνοντας φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, ενώ στρατηγική προτεραιότητα αποτέλεσε η μείωση της ανεργίας και η αύξηση του κατώτατου μισθού. Ο τελευταίος, μάλιστα, αυξήθηκε δύο φορές το 2022 (2% από 1η Ιανουαρίου και 7,5% από 1η Μαΐου), ενώ ήδη προγραμματίζεται νέα αύξηση από την 1η Απριλίου. Και βέβαια όλα αυτά δεν έγιναν εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού ή με δανεικά, αλλά, αντιθέτως, επιτεύχθηκαν χάρη στη σημαντική οικονομική ανάπτυξη και την παράλληλη μείωση του δημόσιου χρέους που έχουμε καταφέρει τα τελευταία χρόνια.

Οι δαπάνες έρευνας και καινοτομίας παρά την πρόοδο που έχει γίνει δεν προσεγγίζουν ακόμη τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Τι πρέπει να γίνει σε αυτό τον τομέα ώστε να βελτιωθούν οι επιδόσεις;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο της οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης των κρατών-μελών να ισούνται με το 3% του ΑΕΠ μέχρι το 2030. Σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών απέχει από αυτό το στόχο. Σε κάθε περίπτωση όμως εμείς κάνουμε συστηματική προσπάθεια με στοχευμένες πολιτικές, τόσο σε αυξημένα φορολογικά κίνητρα όσο και σε επιδοτήσεις μέσω ΕΣΠΑ ώστε να αυξήσουμε σημαντικά την επίδοσή μας στον δείκτη έντασης δαπανών έρευνας και ανάπτυξης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το 2020 η Ελλάδα σημείωσε την μεγαλύτερη αύξηση που έχει καταγράψει ποτέ σε δαπάνες για Ε&Α οι οποίες ανήλθαν από το 1,27% στο 1,51%, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ενώ το 2021, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα για Ε&Α σημείωσαν αύξηση κατά 141 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Άρα ναι μεν γίνονται πολύ σημαντικά βήματα προόδου όμως για να πετύχουμε τον στόχο του 3% έχουμε ακόμα σημαντικό δρόμο να διανύσουμε.

Θέλετε να μας πείτε πώς το Elevate Greece πέραν της καταγραφής των νεοφυών επιχειρήσεων συμβάλλει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας;

Το Elevate Greece σηματοδοτεί μία νέα εποχή για την νεοφυή επιχειρηματικότητα, η οποία αποτελεί ένα πολύ δυναμικό μέρος της αναδυόμενης οικονομίας τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε άλλα σύγχρονα δυτικά κράτη. Αποτελώντας το εθνικό μητρώο των νεοφυών επιχειρήσεων και των εταιρειών τεχνοβλαστών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, το Elevate Greece δίνει για πρώτη φορά την δυνατότητα στην Πολιτεία να υποστηρίξει τις νεοφυείς επιχειρήσεις με μέτρα που είναι προσαρμοσμένα στις ανάγκες τους, όπως η θέσπιση στοχευμένων φορολογικών κινήτρων για Επενδυτικούς Αγγέλους (Angel Investors), η θεσμοθέτηση των δικαιωμάτων προαίρεσης (stock options) σε εργαζομένους, η παροχή ρευστότητας μέσω ΕΣΠΑ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, καθώς και δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες, σεμινάρια και χρηματικά έπαθλα από τους επίσημους υποστηρικτές του μητρώου, οι οποίοι προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα.

Σήμερα ο αριθμός των εγγεγραμμένων νεοφυών επιχειρήσεων στο Elevate Greece ξεπερνά τις 700, με περίπου 6.700 εργαζομένους να δραστηριοποιούνται ανάμεσα σε περισσότερους από 20 τομείς, αξιοποιώντας τεχνολογίες αιχμής για την παραγωγή νέων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Τα τελευταία έχουν σημαντικό αντίκτυπο στον εκσυγχρονισμό, την απλούστευση και την βελτιστοποίηση διαδικασιών σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας, και επομένως στην ανάπτυξή της. Πρόσφατα, μάλιστα, το Elevate Greece μετεξελίχθηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία του Δημοσίου, «Elevate Greece ΑΕ», προκειμένου να κατοχυρώσουμε ακόμα περισσότερα κίνητρα και ευκαιρίες σε επιστήμονες και επιχειρηματίες να καινοτομούν και να ξεδιπλώνουν το ταλέντο τους από την πατρίδα τους, αντιστρέφοντας έτσι το φαινόμενο του brain drain.