H απόφαση κατάθεσης συμπληρωματικού προϋπολογισμού ύψους 600 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις φυσικές καταστροφές των τελευταίων δύο μηνών, αλλά και η διπλή αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τη Moody’s ήταν οι δύο σημαντικότερες εξελίξεις των τελευταίων ημερών στον τομέα των οικονομικών εξελίξεων.

Η αλήθεια είναι ωστόσο ότι η θετική εξέλιξη με την αναβάθμιση από τη Moody’s προκάλεσε μεν ικανοποίηση στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, ωστόσο επισκιάστηκε από τις εξελίξεις στο μέτωπο των φυσικών καταστροφών και δη από τις μεγάλες πλημμύρες στη Θεσσαλία, οι οποίες αναμφίβολα θα απαιτήσουν σημαντικά κονδύλια στήριξης για την περιοχή, το ύψος των οποίων ίσως να είναι ικανό να κλυδωνίσει περαιτέρω τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, θέτοντας εν αμφιβόλω τη δημοσιονομική ισορροπία. Η διατήρηση της ισορροπίας αυτής θα είναι η μεγάλη πρόκληση των επόμενων μηνών.

Συμπληρωματικός προϋπολογισμός για τις φυσικές καταστροφές
Πριν ακόμα κοπάσει το κύμα κακοκαιρίας στη Θεσσαλία, και πριν υπάρξει ολοκληρωμένη καταμέτρηση των καταστροφών, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ανακοίνωσε την κατάθεση συμπληρωματικού προϋπολογισμού ύψους 600 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις καταστροφές αυτές. Πιο συγκεκριμένα, όπως ανακοινώθηκε, από τα 600 αυτά εκατ. ευρώ, τα 450 εκατ. ευρώ προέρχονται από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και τα 150 εκατ. ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό, με στόχο να καλύψουν τις πρώτες ανάγκες (πρώτη αρωγή και αγροτικές αποζημιώσεις) που προέκυψαν από τις καταστροφές. Ωστόσο το συνολικό κόστος των αποζημιώσεων αναμένεται σημαντικά μεγαλύτερο, άνω του 1 δισ. ευρώ, και εκτιμάται ότι θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό και τα επόμενα χρόνια. Πέρα από τα παραπάνω ωστόσο, δεδομένης της ευελιξίας που παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έργα έως 2,2 δισ. για τον σκοπό αυτό εντάσσονται στο ΕΣΠΑ 2014-2020, το ΕΣΠΑ 2021-2027 και στο Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο θα αναθεωρηθεί εκ νέου.

Παράλληλα, αναμένεται να δημιουργηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2024 ξεχωριστός λογαριασμός στο Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ο οποίος θα καλύπτει σε μόνιμη βάση τις δαπάνες κρατικής αρωγής έναντι φυσικών καταστροφών. Στο πλαίσιο αυτό, αυξάνεται το ύψος των διαθέσιμων κονδυλίων γι’ αυτόν τον λογαριασμό, από 300 εκατ. ετησίως που σήμερα βρίσκονται στο Πρόγραμμα Κρατικής Αρωγής, σε 600 εκατ. ευρώ ετησίως, για να καλύψει τις υπόλοιπες αποζημιώσεις της τρέχουσας καταστροφής, αλλά και για τις ενδεχόμενες μελλοντικές.

Υποχρεωτική ουσιαστικά η ασφάλιση επιχειρήσεων από φυσικές καταστροφές
Το πλέον σημαντικό ωστόσο είναι το γεγονός ότι τα μέτρα περιλαμβάνουν και την πρόληψη και όχι απλά την αντιμετώπιση των καταστροφών, δεδομένου ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα φέρνουν ολοένα και συχνότερα μεγάλης έντασης φυσικά φαινόμενα. Έτσι, για να καλυφθεί σε μόνιμη βάση το ετήσιο κόστος των φυσικών καταστροφών, επιβάλλεται τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στα τουριστικά καταλύματα, και πλέον στη βραχυχρόνια μίσθωση, το οποίο αντικαθιστά τον φόρο διαμονής.

Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, το όφελος από αυτό το τέλος υπολογίζεται σε 240 εκατ. ετησίως και χρησιμοποιείται για την ανωτέρω μόνιμη αύξηση του λογαριασμού που καλύπτει το κόστος αποκατάστασης από τις φυσικές καταστροφές. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι από το 2024 καθίσταται υποχρεωτική η ιδιωτική ασφάλιση σε μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ. ευρώ. Η ασφάλιση θα πρέπει να καλύπτει πλημμύρα, σεισμό και πυρκαγιά και να αφορά στο κτίριο, τα μηχανήματα, τον εξοπλισμό και τα αποθέματα. Όπως αναφέρεται δε από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, από την 1η Ιανουαρίου του 2024, οι ανωτέρω επιχειρήσεις δεν θα αποζημιώνονται από την κρατική αρωγή, κάτι που καθιστά απολύτως απαραίτητη την ιδιωτική τους ασφάλιση.

Νέα μέτρα για τράπεζες, φοροδιαφυγή και κοινωνική στήριξη
Πέρα από τα παραπάνω, ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός ήταν η εξειδίκευση από το οικονομικό επιτελείο των μέτρων για την οικονομία που είχε προαναγγείλει από το βήμα της ΔΕΘ ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Στη σχετική εξειδίκευση προχώρησαν ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, οι Υφυπουργοί Χάρης Θεοχάρης και Θάνος Πετραλιάς και ο Διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής. Πέρα από την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις φυσικές καταστροφές, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν αφορούσαν στον τραπεζικό τομέα, στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, καθώς και στην κοινωνική και εισοδηματική πολιτική για τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού.

Α. Τραπεζικός τομέας
Στόχος των παρεμβάσεων στον τραπεζικό τομέα είναι η τόνωση του ανταγωνισμού και η βελτίωση της πρόσβασης επιχειρήσεων και ιδιωτών στο τραπεζικό σύστημα. Οι στόχοι αυτοί, κατά το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, εξυπηρετούνται με τις εξής πρωτοβουλίες:

  1. Με τη χρήση του προγράμματος Ηρακλής για την αντιμετώπιση των όποιων εκκρεμοτήτων και την περαιτέρω εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών.
  2. Με την ενίσχυση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα, με στόχο τη μείωση της ψαλίδας μεταξύ των επιτοκίων χορηγήσεων και των επιτοκίων καταθέσεων. Βασικό εργαλείο στην κατεύθυνση αυτή θα είναι η δυνατότητα χορήγησης στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων και από μη τραπεζικά ιδρύματα -υπό την εποπτεία πάντοτε της Τράπεζας της Ελλάδος- που θα υλοποιηθεί με την προώθηση σχετικής νομοθεσίας.
  3. Με τη στήριξη της υπηρεσίας IRIS, η οποία δίνει τη δυνατότητα αποστολής χρημάτων -μέσω κινητού, χωρίς να απαιτείται το IBAN και χωρίς καμία χρέωση και καμία προμήθεια- από μία τράπεζα σε μία άλλη (μέχρι τα 500 ευρώ ημερησίως).
  4. Με την αποεπένδυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τις συστημικές τράπεζες, η οποία θα προχωρήσει κατά το Υπουργείο, χωρίς καθυστερήσεις και θα φέρει νέα κεφάλαια στη χώρα.
  5. Με την αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων, με θέσπιση νέου πλαισίου κανόνων, υποχρεώσεων και ποινών για τους servicers και προστασία των πραγματικά ευάλωτων δανειοληπτών «και όχι εκείνων που παριστάνουν τους ευάλωτους, αποκρύπτοντας για διάφορους λόγους την περιουσία τους και τα εισοδήματά τους», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Υπουργείο στη σχετική του ανακοίνωση, εκτιμώντας ότι «έτσι θα διασφαλιστεί ότι το νέο πλαίσιο θα γίνει αποδεκτό – όχι μόνο από τους ευάλωτους δανειολήπτες – αλλά και από όσους, παρά τις δυσκολίες, εξακολουθούν να πληρώνουν τα δάνειά τους».

Β. Δέκα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής
Το διαχρονικό πρόβλημα της φοροδιαφυγής, σύμφωνα με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, θα καταπολεμηθεί με τα εξής μέτρα:

  1. Με την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024 (αφορά περίπου 450.000 επιχειρήσεις). «Έτσι θα πιστοποιείται ότι κάθε συναλλαγή POS θα καταγράφεται στην ταμειακή μηχανή και τα δεδομένα θα διαβιβάζονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση.
  2. Με την υποχρεωτική έκδοση μέσα στο 2024 ηλεκτρονικών τιμολογίων, ώστε οι συναλλαγές να διασταυρώνονται και να επαληθεύονται σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα, αυξάνονται, αυτοματοποιούνται και ψηφιοποιούνται οι έλεγχοι των φορολογικών αρχών.
  3. Με την καθολική εφαρμογή των ηλεκτρονικών βιβλίων (myDATA). Όπως ανέφερε ο Υφυπουργός Οικονομικών, Θάνος Πετραλιάς, τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορεί να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS), ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA. Η επέκταση του myDATA βρίσκεται σε εξέλιξη και η πλήρης εφαρμογή θα ολοκληρωθεί εντός του 2024.
  4. Με την επέκταση της υποχρέωσης κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση. Το Υπουργείο εκτιμά ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές οδήγησαν στην αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ και στον περιορισμό της διακίνησης «μαύρου» χρήματος και η επέκτασή τους θα διευρύνει τη φορολογική βάση, θα διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών και θα περιορίσει τα περιθώρια φοροδιαφυγής.
  5. Τέλος, με τη θεσμοθέτηση της υποχρέωσης αγοραπωλησίας ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων θα αναγράφουν υποχρεωτικά την εξόφληση του τιμήματος μεταβίβασης αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Στόχος, να καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά, η οποία συντηρεί φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Συνολικά, οι μεταβιβάσεις που έγιναν αποκλειστικά ή εν μέρει με μετρητά αποτελούν το 24,9% του συνόλου των μεταβιβάσεων.
  6. Με την ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής (πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως πριν από το τέλος του ίδιου έτους) με στόχο να γίνεται σε πραγματικό χρόνο η παρακολούθηση των διακινούμενων αγαθών.
  7. Με την αύξηση του προστίμου χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης.
  8. Με τη θεσμοθέτηση της πληρωμής της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει τη διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία, εκτιμά το Υπουργείο.
  9. Με τον αποκλεισμό των παραβατών λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων, με νομοθετική ρύθμιση, με την οποία θεσμοθετείται η υποχρέωση λήψης μέτρων δέουσας επιμέλειας στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων, η δημιουργία μητρώου παραβατών και η απαγόρευση συνεργασίας με παραβάτες λαθρεμπορίας.
  10. Με τη θεσμοθέτηση στον τομέα των βραχυχρόνιων μισθώσεων συνδυασμού παρεμβάσεων, με στόχο την αντιμετώπιση αθέμιτου ανταγωνισμού με τα ξενοδοχεία (στις περιπτώσεις που η δραστηριότητα αυτή αποκτά επιχειρηματικά χαρακτηριστικά, χωρίς, έως τώρα, να συνοδεύεται από τις αντίστοιχες υποχρεώσεις), αλλά και την αντιμετώπιση των δευτερογενών αρνητικών επιπτώσεων στην κτηματαγορά και τα ενοίκια. Δεν θίγεται η ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Γ. Κοινωνική – εισοδηματική πολιτική
Όσο αφορά στην κοινωνική και εισοδηματική πολιτική, επιπλέον των παρεμβάσεων που ήδη θεσμοθετήθηκαν (αυξήσεις μισθών δημοσίων υπαλλήλων, αφορολόγητο, κ.λπ.) υλοποιούνται και άλλα, μεταξύ των οποίων τα εξής:

  1. Αυξάνονται εκ νέου από 1/1/2024 οι συντάξεις με βάση το μέσο όρο του ΑΕΠ και του πληθωρισμού (με τα τωρινά δεδομένα, που ενδεχομένως μεταβληθούν, η αύξηση υπολογίζεται περί το 3%, με κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ ετησίως).
  2. Για περίπου 750.000 συνταξιούχους με συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά (άνω των 10 ευρώ), θα δοθεί στα τέλη Δεκεμβρίου 2023 έκτακτη οικονομική ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε περίπου 107 εκατ. ευρώ.
  3. Από τον Δεκέμβριο του 2023 αυξάνεται κατά 8% το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Αφορά περί τους 225.000 ωφελούμενους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Το ετήσιο κόστος ανέρχεται σε περίπου 43 εκατ. ευρώ ετησίως (περί τα 3,5 εκατ. ευρώ για τον Δεκέμβριο 2023).
  4. Προχωρά η επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο και για το 2023 με κόστος 76 εκατ. ευρώ.
  5. Για τη χειμερινή περίοδο 2023-2024 χορηγείται επίδομα θέρμανσης στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, δηλαδή 350 ευρώ πολλαπλασιαζόμενο με βαθμο-ημέρες. Το εισοδηματικό όριο παραμένει το ίδιο για τον άγαμο (16.000 ευρώ) και τον έγγαμο (24.000 ευρώ), αλλά αυξάνεται για τις οικογένειες με παιδιά από 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο, σε 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο. Ωστόσο, δεν ισχύει η διπλή επιδότηση για όσους δικαιούχους καταναλώσουν για πρώτη φορά φέτος πετρέλαιο ή υγραέριο ή άλλες μορφές καυσίμων, πλην φυσικού αερίου, ενώ στα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα τίθεται πέραν του εισοδήματος και όριο τζίρου (80.000 ευρώ ετησίως). Το κόστος υπολογίζεται σε 237 εκατ. ευρώ (έναντι 280 εκατ. ευρώ που ανήλθε πέρυσι, εκ των οποίων 189 εκατ. για το 2023 και 48 εκατ. για το 2024).
  6. Καταργείται η μείωση συντάξεων 30% όσων συνταξιούχων εργάζονται και αντικαθίσταται με εισφορά της τάξεως του 10% επί των επιπρόσθετων αμοιβών από την εργασία.
  7. Αυξάνεται από 1/1/2024 το επίδομα μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες στους 9 μήνες, στο ύψος του κατώτατου μισθού. Το κόστος υπολογίζεται σε 40 εκατ. ευρώ ετησίως.
  8. Από την 1η Ιανουαρίου 2024 ξεπαγώνουν οι «τριετίες» και κάθε επίδομα προϋπηρεσίας, που βρίσκονταν σε αναστολή από το 2012.
  9. Στο πλαίσιο αναμόρφωσης του πλαισίου λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς, μειώνεται από 1/1/2024 ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων από 0,5% στο 0,2%, με κόστος 22 εκατ. ευρώ ετησίως και μειώνεται κατά 50% ο φόρος χρηματιστηριακών συναλλαγών με κόστος 21 εκατ. ευρώ ετησίως.

Moody’s: Στη βαθμίδα Ba1 με σταθερές προοπτικές η χώρα
Χωρίς καμία αμφιβολία η διπλή αναβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδας, στην οποία προχώρησε ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Moody’s, που την έφερε στη βαθμίδα Ba1 με σταθερές προοπτικές (outlook) -ένα σκαλοπάτι πριν την επενδυτική βαθμίδα πλέον-, από τη βαθμίδα Ba3 που διατηρούσε από το 2020, είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός. Όπως σημειώνει η Moody’s, η Ελλάδα παρουσιάζει ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική στο πλαίσιο μιας διαρκούς αλλαγής στο οικονομικό της μοντέλο. Προβλέπει 2,2% μέση ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ για την περίοδο 2023-27, μια πολύ σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με τη μέση ανάπτυξη 0,8% ετησίως που σημείωνε τα πέντε χρόνια πριν από την πανδημία. Οι επενδύσεις και η κατανάλωση θα είναι οι κύριοι μοχλοί ανάπτυξης, με τη συμβολή των καθαρών εξαγωγών να αυξάνεται με αργό ρυθμό.

Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις θα υποστηρίζονται από κεφάλαια στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με βάση την πρόοδο στις εκταμιεύσεις κεφαλαίων και την αναζήτηση από την ίδια την Ελλάδα για επενδύσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη, η Moody’s αναμένει από τον μηχανισμό Ανάπτυξης να προσφέρει σημαντική στήριξη στο αναπτυξιακό δυναμικό της χώρας μας. Επιπλέον, αναμένει ότι η θετική τάση στις εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων θα συνεχιστεί, λόγω των καλύτερων οικονομικών προοπτικών, των συνεχιζόμενων ιδιωτικοποιήσεων και των περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Συνολικά, αυτό θα συμβάλει στην αύξηση του επενδυτικού ποσοστού (μετρούμενο με ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου) σε περίπου 18% του ΑΕΠ έως το 2027, από 13,7% που καταγράφηκε το 2022. Οι ισχυρές επενδύσεις θα συμβάλουν στο να παραμείνει μεγάλο το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Η Moody’s προβλέπει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα κυμανθεί γύρω στο 5-7% του ΑΕΠ έως το 2027, σε σύγκριση με 9,7% το 2022.

Ο αμερικανικός οίκος αναμένει ταχύτερη μείωση της επιβάρυνσης του χρέους της γενικής κυβέρνησης, η οποία πιθανότατα θα μειωθεί κοντά στο 150% του ΑΕΠ ήδη από το επόμενο έτος, αν και θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες χώρες παγκοσμίως. Λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των κρατικών δαπανών, η Moody’s αναμένει ότι η Ελλάδα θα επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 1-2% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, γεγονός που αντανακλά τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημοσιονομικής πολιτικής. Τέλος, η ευνοϊκή διάρθρωση του δημόσιου χρέους, που χαρακτηρίζεται από πολύ μακροχρόνιο μέσο όρο έως τη λήξη περίπου 20 ετών, ένα ακόμη υψηλό μερίδιο επίσημων πιστωτών, πλήρως αντισταθμισμένο κίνδυνο επιτοκίου, χωρίς χρέος σε ξένο νόμισμα και το μεγάλο απόθεμα μετρητών που εκτιμά η Moody’s σε περίπου 32 δισ. ευρώ (14,3% του ΑΕΠ) μέχρι το τέλος του 2023, υποστηρίζουν περαιτέρω τη δημοσιονομική ισχύ της Ελλάδας και μειώνουν τον κίνδυνο ρευστότητας της κυβέρνησης τα επόμενα χρόνια.

Παραμένοντας στο κομμάτι της επενδυτικής βαθμίδας, ακολουθεί στις 20 Οκτωβρίου η δεύτερη αξιολόγηση από τον οίκο Standard & Poor’s, και ο κύκλος των αξιολογήσεων για φέτος κλείνει με την τρίτη αξιολόγηση της Fitch την 1η Δεκεμβρίου. Οι πληροφορίες λένε ότι και οι δύο αυτοί οίκοι θα αναβαθμίσουν την ελληνική οικονομία, δίνοντας το έναυσμα για θετικό ξεκίνημα το 2024, το οποίο ωστόσο παραμένει γεμάτο παγίδες.

Προϋπολογισμός: Έλλειμμα 103 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 2.426 εκατ. ευρώ
Σε μικροοικονομικό επίπεδο, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Αυγούστου 2023, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 103 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2.426 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2023 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023 και ελλείμματος 4.105 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 5.585 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2.314 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 19 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2022.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 43.105 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 47 εκατ. ευρώ ή 0,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023, παρά τα μειωμένα έσοδα από τα Προγράμματα Δημοσίων Επενδύσεων, τα οποία ανήλθαν σε 2.350 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 990 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3.340 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 39.911 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 3.416 εκατ. ευρώ ή 9,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Τμήμα της αύξησης αυτής, ποσού 470 εκατ. ευρώ περίπου, αφορά την παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2023, ενώ είχε εκτιμηθεί ότι το ποσό αυτό θα εισπραττόταν κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2022. Το υπόλοιπο ποσό της υπερεκτέλεσης προέρχεται από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2023, καθώς και από την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων τρέχοντος έτους. Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Αυγούστου 2023 ανήλθαν στα 43.207 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 2.276 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (45.483 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.

Κατατέθηκε το προσχέδιο του Προϋπολογισμού 2024
Στις σημαντικές οικονομικές εξελίξεις των προηγούμενων ημερών ήταν ωστόσο και η κατάθεση στη Βουλή του προσχεδίου του Προϋπολογισμού για το 2024, του πρώτου εδώ και 13 χρόνια που βρίσκει τη χώρα να έχει ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα. Το προσχέδιο προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,3% το 2023 και 3% το 2024. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε ονομαστικούς όρους αναμένεται να αυξηθεί από 208 δισ. ευρώ το 2022 σε 224 δισ. ευρώ το 2023 και 235 δισ. ευρώ το 2024. Παράλληλα, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός προβλέπεται να κυμανθεί σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα και να διαμορφωθεί σε 4% έναντι 4,5% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας για το 2023 και να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε 2,4% για το 2024. Οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 8,3% το τρέχον έτος και ακόμη περισσότερο κατά 12,1% το 2024, ενώ η ανεργία αναμένεται να μειωθεί από 11,2% το 2023 σε 10,6% το 2024. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης για το 2023 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 2.560 εκατ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ, πλησίον των προβλέψεων του Προγράμματος Σταθερότητας. Τέλος, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να αποκλιμακωθεί από 171,4% του ΑΕΠ το 2022 σε 159,3% το 2023 και σε 152,2% το 2024.