Στο μεταπανδημικό τοπίο, οι εργαζόμενοι επιθυμούν να διατηρήσουν την ευελιξία χώρου και χρόνου που απέκτησαν ενώ οι CFOs εμφανίζονται σκεπτικοί. Είναι η τηλεργασία απλώς μια μόδα ή μια συνθήκη που ήρθε για να μείνει;
Η πανδημία επέφερε έντονο κοινωνικό προβληματισμό, προκαλώντας παράλληλα ισχυρούς κλυδωνισμούς στην παγκόσμια οικονομία. Η εργασιακή πραγματικότητα υπέστη ισχυρές αλλαγές και πολλοί διατείνονται πως μπορούμε πλέον να μιλάμε για μια νέα εποχή στη διαμόρφωση των επαγγελματικών συνθηκών.
H τριμηνιαία έρευνα της Grant Thornton για τους CFOs
Όπως αναφέρουν τα στοιχεία της τριμηνιαίας έρευνας για τους CFOs της Grant Thornton, με τη συμμετοχή 239 χρηματοοικονομικών ηγετών σε εταιρείες ετησίων εσόδων από 100 εκατομμύρια δολάρια έως πάνω από 1 δισεκατομμύρια δολάρια, τα οικονομικά τμήματα των βιομηχανιών καλούνται να διαχειριστούν το αδιέξοδο που έφερε το μεταπανδημικό τοπίο πληθωρισμού στις ελλείψεις εργατικού δυναμικού.
Συγκεκριμένα, περισσότεροι από τους μισούς CFOs (56%) θέτουν για τους επόμενους 12 μήνες στην κορυφή των σχετικών με το ανθρώπινο κεφάλαιο προτεραιοτήτων τους την προσέλκυση και τη διατήρηση ταλέντων.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως σχεδόν το 70% των οικονομικών διευθυντών εκφράζουν τον προβληματισμό τους πως η έλλειψη νέων ταλέντων θα λειτουργήσει αρνητικά στην ικανότητά των CFOs να εφαρμόζουν βραχυπρόθεσμες στρατηγικές.
Απρόθυμοι να παραδώσουν την αυξημένη ευελιξία τους οι εργαζόμενοι
Πράγματι, το ενδεχόμενο μιας μάχης για τη διεκδίκηση ταλέντων εξελίσσεται σε ακανθώδες θέμα για τους οικονομικούς διευθυντές. Όπως δήλωσε ο Tim Glowa, leader of Grant Thornton’s employee listening and human capital services offerings, «τα μηνύματα που λαμβάνουν οι CFOs για την ιδανική διαχείριση του παραπάνω ζητήματος είναι ποικίλα». Για παράδειγμα, «παρατηρείται μια αντίθεση ανάμεσα στην πρόβλεψη πολλών οργανισμών για σύντομη επιστροφή των ανθρώπων στο γραφείο και στην επιθυμία των ίδιων των εργαζομένων για τηλεργασία».
Η περιορισμένη αγορά εργασίας -όπως διαμορφώνεται μετά την πανδημία- δίνει στους εργαζόμενους τη δύναμη να κινητοποιήσουν τις εξελίξεις, εξετάζοντας τις πιθανές επιλογές τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε στην έρευνα της Grant Thornton, «μπορεί να είναι απρόθυμοι να παραδώσουν την αυξημένη ευελιξία που απέκτησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας».
Οι κίνδυνοι από την υιοθέτηση μόνιμων υβριδικών επιχειρηματικών μοντέλων
Ο Μπιλ Μαρξ, national managing partner of Grant Thornton’s tax reporting and advisory practice, επισήμανε ότι οι εταιρείες που θέτουν στο μικροσκόπιό τους μόνιμα υβριδικά επιχειρηματικά μοντέλα πιθανόν να αντιμετωπίσουν φορολογικά ζητήματα που σχετίζονται με το εργατικό δυναμικό.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: “Οι εταιρείες που λαμβάνουν κρατικά ή τοπικά φορολογικά κίνητρα με βάση τον αριθμό των εργαζομένων θα μπορούσαν να καταλήξουν να χάσουν μερικά από αυτά τα οφέλη.”
Τα μεγάλα έξοδα που αφορούν τις παροχές των εργαζομένων και σχετίζονται κυρίως με τα προγράμματα υγειονομικής περίθαλψης, με κόστη που υπερβαίνουν το κέρδος ανά εργαζόμενο μιας εταιρείας, συνιστούν σημείο προσοχής για περισσότερα από τα δύο τρίτα (67%) των CFOs, που δήλωσαν ότι τα τμήματα τους πρέπει να ελέγχουν τα συγκεκριμένα «μεγάλα έξοδα» .
Ενίσχυση των ψηφιακών επενδύσεων
Οι περισσότερες αμερικάνικες επιχειρήσεις αυξάνουν τις δαπάνες τους και, σύμφωνα με την έρευνα, οι οικονομικοί διευθυντές στρέφουν πλέον την προσοχή τους σε τρεις επενδυτικούς τομείς: ακίνητα, τεχνολογία και ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Συγκεκριμένα, περισσότεροι από τους μισούς CFOs προσδοκούν πως θα υπάρξει αύξηση των περιπτώσεων ηλεκτρικής απάτης, γεγονός που συνεπάγεται αύξηση και των δαπανών για τον κυβερνοχώρο και την ασφάλεια.
Ακόμα, η επί ενάμιση χρόνο εξ αποστάσεως εργασία ωθεί πολλούς οικονομικούς διευθυντές στην ενίσχυση των ψηφιακών τους δυνατοτήτων. Το 53% των CFOs εξέφρασαν την πρόθεση επένδυσης σε τεχνολογικές υποδομές με στόχο τον εξοπλισμό, την ενίσχυση και την προστασία της εταιρείας τους ενώ λιγότεροι από τους μισούς δήλωσαν ότι στρέφονται σε επενδύσεις τεχνολογίας που λύνoυν «επείγοντα επιχειρηματικά ζητήματα».
Ύστερα από αρκετούς μήνες που τα γραφεία έχουν αδειάσει, η ακίνητη περιουσία εξελίσσεται σε ένα ζήτημα που διχάζει τους οικονομικούς διευθυντές σε ό,τι αφορά την εξέλιξή του. Συγκεκριμένα, το 32% αυτών αναμένουν πως η ανάγκη μεγαλύτερων κατόψεων ή ιατρικών συστημάτων φιλτραρίσματος αέρα θα επιφέρει αύξηση του κόστους των εταιρικών ακινήτων ενώ αντίθετα το 24% περιμένουν μείωση.
Νέοι κανόνες και διαδικασίες για τις διοικήσεις των επιχειρήσεων
Η Αλεξάνδρα Μπαλτούκα, Partner, Head of Marketing & Client Experience της Grant Thornton, δήλωσε σχετικά με τα στοιχεία της τριμηνιαίας έκθεσης για τη νέα εργασιακή πραγματικότητα: «Τους τελευταίους μήνες, πολλές επιχειρήσεις κλήθηκαν να διαχειριστούν με επιτυχία το ζήτημα της μαζικής εξ αποστάσεως εργασίας, διασφαλίζοντας παράλληλα την απρόσκοπτη λειτουργία τους και παραγωγικότητά τους. Όταν η πανδημία υποχωρήσει, οι επιχειρήσεις αναμένεται να βρεθούν σε ένα νέο περιβάλλον, το οποίο θα θυμίζει ελάχιστα τις συνθήκες που επικρατούσαν στο παρελθόν, καθώς ένα νέο εργασιακό μοντέλο έχει αρχίσει να αναδύεται».
Ωστόσο, όπως τόνισε, «οι αλλαγές δεν περιορίζονται μόνο στο εργασιακό κομμάτι, καθώς ο μελλοντικός τρόπος λειτουργίας των επιχειρήσεων και η αναγκαία άμεση προσαρμογή τους στις νέες συνθήκες θα αποτελέσουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για τις επιχειρήσεις που θα θελήσουν να βρεθούν στο προσκήνιο».
Η κυρία Μπαλτούκα επισήμανε ότι «η ορθή διαχείριση των πόρων, καθώς και η ενίσχυση των επενδύσεων σε κομβικούς τομείς, όπως αυτός της τεχνολογίας, μπορούν να οδηγήσουν με επιτυχία έναν οργανισμό στην επόμενη ημέρα. Μάλιστα, το 53% των επιχειρήσεων στοχεύει σε επενδύσεις που θα ανανεώσουν πλήρως τις τεχνολογικές τους υποδομές και όχι σε προσωρινές τεχνολογικές λύσεις που θα αντιμετωπίσουν βραχυπρόθεσμα προβλήματα. Η εν λόγω πρόθεση καταδεικνύει τις βλέψεις των επιχειρήσεων για ταχύτερη και αποτελεσματικότερη μετάβαση στο μέλλον». Τέλος, ανέφερε: «Πέραν από τις επενδύσεις, όμως, και προκειμένου να βρεθούν σε πλεονεκτική θέση μακροπρόθεσμα, οι διοικήσεις των εταιρειών θα χρειαστεί να θεσπίσουν νέους κανόνες και διαδικασίες, επιδεικνύοντας μεγαλύτερη δημιουργικότητα· απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε επιχείρηση που φιλοδοξεί να βρίσκεται κοντά στους ανθρώπους της, στους πελάτες, σε προμηθευτές και συνεργάτες και να αφουγκράζεται τις ανάγκες της κοινωνίας γενικότερα».
Ο κύριος φόβος των οικονομικών διευθυντών
Ο Δημήτρης Σολδάτος, Managing Director της Speakit, υπογραμμίζει πως «η έρευνα θίγει πολλά ενδιαφέροντα ζητήματα σε ό,τι αφορά τις προκλήσεις που οι CFOs καλούνται να διαχειριστούν. Η νέα πραγματικότητα της εξ’ αποστάσεως εργασίας αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα κύρια ζητήματα που τίθενται στο μικροσκόπιο».
Στη συνέχεια, ο κύριος Σολδάτος συμπληρώνει: «Κατανοώ την άρνηση της πλειοψηφίας τους να καθιερωθεί αυτό το καινούριο πλαίσιο της τηλεργασίας, όμως οι εργαζόμενοι σαφέστατα επιθυμούν να διατηρήσουν το status των πιο ευέλικτων συνθηκών σε μεγάλο βαθμό».
«Λόγω και του talent scarcity, στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται και η έρευνα της Grant Thornton, και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πως η αγορά είναι πλέον αρκετά candidate driven, έχω την εντύπωση ότι η τηλεργασία θα κυριαρχήσει στο μέλλον και στις οικονομικές διευθύνσεις καθώς τα “θέλω” των εργαζομένων θα ορίζουν τις εξελίξεις» αναφέρει. «Πιστεύω μάλιστα πως τα οφέλη που θα αποκομίσουμε από τη νέα επαγγελματική πραγματικότητα η οποία αρχίζει να καθιερώνεται θα είναι αρκετά» προσθέτει.
Επιπλέον, όπως επισημαίνει ο κύριος Σολδάτος «ο κύριος φόβος των επικεφαλής στις οικονομικές διευθύνσεις αφορά το κομμάτι του ρίσκου για τις ευαίσθητες πληροφορίες που διαχειρίζονται αλλά με τα σύγχρονα ΕRP συστήματα και τις νέες τεχνολογίες είναι κάτι που θα μπορέσει να ξεπεραστεί με ασφάλεια, ώστε και οι εργαζόμενοι στο finance να απολαμβάνουν και αυτοί την νέα εργασιακή πραγματικότητα».
Συμπερασματικά, ο κύριος Σολδάτος διευκρινίζει πως «υπάρχει μια δυσκολία για αλλαγές στις οικονομικές διευθύνσεις, καθώς πρόκειται για έναν αρκετά συντηρητικό κλάδο όμως έχω την αίσθηση ότι η νέα τάση της τηλεργασίας ήρθε για να ορίσει και άλλες εξελίξεις στο μέλλον».
Η παγκόσμια έρευνα της EY 2021 «Work Reimagined Employee Survey»
Οι νέες εργασιακές συνθήκες που διαμορφώνονται με την τηλεργασία τέθηκαν και στο μικροσκόπιο της παγκόσμιας έρευνας της EY 2021 «Work Reimagined Employee Survey», στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 16.000 εργαζόμενοι σε 16 χώρες.
Η έρευνα είναι επίσης ενδεικτική της νέας εργασιακής πραγματικότητας, με εννέα στους δέκα υπαλλήλους να επιθυμούν ευελιξία στον χώρο εργασίας και στο ωράριό τους. Για το 54% από αυτούς σημαντικότερη κρίνεται η ευελιξία ως προς το πότε θα εργάζονται σε σύγκριση με το 40% που δίνουν προτεραιότητα στην ευελιξία στον χώρο εργασίας.
Όταν οι περιορισμοί της πανδημίας αρθούν, οι περισσότεροι εργαζόμενοι θα ήθελαν να δουλεύουν από δύο έως τρεις ημέρες εξ αποστάσεως, το 22% θα προτιμούσαν την πλήρη απασχόληση από το γραφείο ενώ το 33% θα ήθελαν συνολικά μια συντομότερη εργασιακή εβδομάδα. Είναι χαρακτηριστικό πως το 67% των εργαζομένων πιστεύουν πως η ακριβής μέτρηση της παραγωγικότητάς τους δεν εξαρτάται από τον χώρο εργασίας.
Σημαντική για την παραμονή στον ίδιο εργασιακό χώρο η ευελιξία χώρου/χρόνου
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξασφάλιση ευελιξίας χώρου και χρόνου θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος ακόμη και για την παραμονή στον ίδιο επαγγελματικό χώρο. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας, οι διευθυντές/επικεφαλής τμημάτων, οι εργαζόμενοι στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες ή στην τεχνολογία και όσοι έχουν άλλους ανθρώπους υπό την φροντίδα τους αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο μετακίνησής τους σε νέο ρόλο και επιχείρηση εάν δεν εξασφαλιστούν συνθήκες ευελιξίας χώρου και χρόνου.
Η ηλικία και η θέση απασχόλησης συνιστούν κομβικούς παράγοντες για τη στάση απέναντι στην εργασία, καθώς οι millennials συγκεντρώνουν διπλάσιες πιθανότητες να παραιτηθούν σε σχέση με τη γενιά των baby boomers και με τα άτομα με 10 και πλέον χρόνια προϋπηρεσίας, όπως κα συγκριτικά με τους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα και την εκπαίδευση.
Ωστόσο, επισημαίνεται πως οι περισσότεροι ερωτηθέντες (76%) εκφράζουν ικανοποίηση για τη δουλειά τους και σχεδόν όλοι (93%) εμφανίζονται απρόθυμοι να μετακινηθούν από τις παρούσες θέσεις τους για τους επόμενους 12 μήνες.
Οι υπάρχουσες εργασιακές πρακτικές αξιολογήθηκαν θετικά από τους περισσότερους εργαζόμενους. Συγκεκριμένα το 48% επισήμαναν την αλλαγή προς το καλύτερο της οργανωτικής κουλτούρας της επιχείρησής που απασχολούνται κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, σε σύγκριση με το 31% που παρατήρησαν επιδείνωση.
Η δυνατότητα εργασίας από οπουδήποτε ασφαλώς και συνεπάγεται αυξημένες τεχνολογικές απαιτήσεις, τόσο για τους εργαζόμενους με φυσική παρουσία, όσο και για όσους βρίσκονται σε τηλεργασία. Ο πιο εξελιγμένος τεχνολογικός εξοπλισμός στο γραφείο (π.χ. ταχύτερο Internet και καλύτερα μέσα τηλεδιάσκεψης) αποτελεί ζητούμενο για το 64% των ερωτηθέντων ενώ περίπου οι μισοί συμμετέχοντες στην έρευνα (48%) υπογραμμίζουν την ανάγκη αναβάθμισης από τις εταιρείες του τεχνολογικού εξοπλισμού για την εργασία στο σπίτι (π.χ. επιπλέον οθόνες και ακουστικά).
Η πανδημία έφερε τους εργαζόμενους πιο κοντά στις επιχειρήσεις
Η Ευτυχία Κασελάκη, Εταίρος στις Συμβουλευτικές Υπηρεσίες και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Ανθρώπινου Δυναμικού της EY Ελλάδας, δήλωσε στο Finance Prο: «Η εμπειρία της πανδημίας μας έδωσε, σε παρόντα χρόνο, μια σαφή εικόνα του μέλλοντος της εργασίας. Διαπιστώσαμε όλοι ότι ένα μοντέλο εργασίας που θεωρούσαμε απόμακρη προοπτική, ήταν, χάρη στην τεχνολογία, άμεσα εφαρμόσιμο. Ενάμιση χρόνο μετά, η πλειοψηφία επιχειρήσεων και εργαζομένων φαίνεται να συμφωνούν ότι η ευελιξία έφερε σημαντικά πλεονεκτήματα».
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε όμως «δε θα πρέπει να παραβλέψουμε και τις προκλήσεις του νέου αυτού τρόπου εργασίας: τόσο τις ανθρώπινης φύσεως προκλήσεις, όπως η έλλειψη φυσικής επικοινωνίας αλλά και τα περιστατικά αυξημένου άγχους και απομόνωσης, όσο και τις τεχνικές, όπως η ανεπάρκεια απαραίτητων τεχνολογικών υποδομών και εξοπλισμού επιχειρήσεων και εργαζόμενων.
Η κυρία Κασελάκη υπογράμμισε πως «στην Ελλάδα, η μεγάλη έρευνα της ΕΥ για την ηγεσία των επιχειρήσεων μας έδειξε ότι η εμπειρία της πανδημίας έφερε τους εργαζόμενους πιο κοντά στις επιχειρήσεις, καθώς, σε υψηλά ποσοστά, εκτίμησαν τον τρόπο με τον οποίο εκείνες διαχειρίστηκαν την κρίση».
«Η πανδημία, πράγματι, πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης για να έρθουν οι επιχειρήσεις πιο κοντά στους ανθρώπους τους. Στην προσπάθεια αυτή, η τεχνολογία αποτελεί πολύτιμο σύμμαχο, αλλά όχι και τον μοναδικό» συμπλήρωσε.
Τέλος, επισήμανε: «Κατά κύριο λόγο, θα πρέπει να αναδειχθεί η εξαιρετική σημασία των ανθρώπινων σχέσεων στη δυναμική της συνεργασίας και, βέβαια, στο αναδυόμενο νέο μοντέλο υβριδικής εργασίας, η επιχείρηση θα πρέπει να συμμεριστεί την αλλαγή που επιζητούν οι εργαζόμενοι, για να εξασφαλίσει τη συναισθηματική επανασύνδεση και συμμετοχή τους, κάτι που θα οδηγήσει στη διαμόρφωση μίας κουλτούρας ομαδικότητας, καινοτομίας και wellness».
“Κατανοώ την άρνηση της πλειοψηφίας των CFOs να καθιερωθεί αυτό το καινούριο πλαίσιο της τηλεργασίας, όμως οι εργαζόμενοι σαφέστατα επιθυμούν να διατηρήσουν το status των πιο ευέλικτων συνθηκών σε μεγάλο βαθμό
To 53% των επιχειρήσεων στοχεύει σε επενδύσεις που θα ανανεώσουν πλήρως τις τεχνολογικές τους υποδομές και όχι σε προσωρινές τεχνολογικές λύσεις που θα αντιμετωπίσουν βραχυπρόθεσμα προβλήματα.
H επιχείρηση θα πρέπει να συμμεριστεί την αλλαγή που επιζητούν οι εργαζόμενοι, για να εξασφαλίσει τη συναισθηματική επανασύνδεση και συμμετοχή τους, κάτι που θα οδηγήσει στη διαμόρφωση μίας κουλτούρας ομαδικότητας, καινοτομίας και wellness