Στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού χρειάζεται μία εν γένει αλλαγή στην κουλτούρα των εταιρειών. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στο ζήτημα της ασφάλειας, ενώ τα χρηματοδοτικά εργαλεία, με αιχμή του δόρατος το Ταμείο Ανάκαμψης θα αποτελέσουν την ανάσα που αναζητά η οικονομία.

Ποια είναι η εικόνα σας για την υπάρχουσα κατάσταση της οικονομίας;

Η ελληνική οικονομία το 2021 βρίσκεται σε μία κατάσταση ανισορροπίας, όπου ανάλογα με το προφίλ του κάθε επαγγελματία και την επίδραση που έχει πάνω του, μπορεί να χαρακτηριστεί από κακή ή στατική έως και βελτιωμένη. Ο επιχειρηματίας αλλά και γενικότερα το άτομο, κρίνει την υπάρχουσα κατάσταση με βάση τις δικές του προσλαμβάνουσες, τόσο στον ελληνικό όσο και στον διεθνή χώρο. Η ελληνική οικονομία ,κατά τη γνώμη μου, είναι άκρως ταλαιπωρημένη μετά από τρεις τόσο μεγάλες και σημαντικές κρίσεις.

Αναφέρομαι φυσικά στην πρώτη κρίση το 2009, όταν πιστέψαμε ότι η ύφεση θα είναι ένα σύντομο downsizing, για να φτάσουμε στο 2012 και να καταλάβουμε ότι επρόκειτο για μία κρίση άλλης εμβέλειας, με πολλαπλές συνέπειες. Το 2015 έρχονται τα capital controls, που πλήττουν εν γένει την κοινωνία, ακόμα και τους πιο επιφανείς και σίγουρα σε μεγάλο βαθμό τον τουρισμό. Με το πέρασμα των χρόνων, φτάσαμε στο 2017, όπου σιγά-σιγά έρχονται και οι πρώτες εμπορικές εκθέσεις. Φτάνοντας στο 2019, ήταν μια εξαιρετική χρονιά στον κλάδο του τουρισμού, μία χρονιά που αποτέλεσε ορόσημο. Βλέπαμε το 2020 και αισιοδοξούσαμε πως ήρθε η στιγμή να βγούμε από την κρίση. Κάπου εκεί ήρθε η πανδημία και ένα πρωτοφανές lockdown, που εκμηδένισε κάθε επαγγελματική δραστηριότητα. Το Ταμείο Ανάκαμψης, που αναμένεται τους προσεχείς μήνες, θα αποτελέσει την πρώτη «ανάσα» στην προσπάθεια του επιχειρηματικού κλάδου να επανέλθει στα επίπεδα της προ covid εποχής.

Πώς οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης μπορούν να συμβάλλουν στην αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας;

Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι διαφορετικό σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία χρηματοδότησης. Αυτό οφείλεται σε τρεις βασικούς λόγους. Ο πρώτος και κυριότερος, είναι πως θα πρέπει να υλοποιηθεί μέχρι το 2026. Αυτό σημαίνει πως για την επόμενη 5ετία η Ελλάδα πρέπει να έχει ανάπτυξη. Θα πρέπει να γίνουν επενδύσεις, με πρωτοφανή συνέπεια και ταχύτητα. Ο δεύτερος λόγος, είναι η δυνατότητα κινητοποίησης των ιδιωτικών πόρων. Με τη χρήση των δανείων του Ταμείου, θα έχουμε μία μέθοδο όπου δεν θα επιβαρύνει δημοσιονομικά την ελληνική οικονομία, ενώ θα κινητοποιηθούν χιλιάδες ιδιωτικές επενδύσεις. Ο τρίτος λόγος, είναι πως το σχέδιο συνδυάζει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις. Οι επενδύσεις δίνουν στο σχέδιο μακροοικονομική και χρηματοδοτική ισχύ, ενώ οι μεταρρυθμίσεις αποτελεσματικότητα και προοπτική.

Τις επόμενες εβδομάδες θα ανακοινωθούν τα τρία πρώτα προγράμματα απορρόφησης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Το πρώτο αφορά τον Ψηφιακό μετασχηματισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το δεύτερο αφορά τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, για το οποίο όπως γνωρίζουμε καλά τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει προσπάθεια να αναπτυχθεί περισσότερο. Είμαστε πολύ χαρούμενοι που η Revival έχει σταθεί αρωγός σε αυτή την προσπάθεια, τα προηγούμενα χρόνια, έχοντας μάλιστα λάβει μέρος και στο πρώτο Cluster σχετικό με την υγεία, το Asklepieia Health. Θα το στηρίξουμε και θα το υποστηρίξουμε με κάθε τρόπο. Τέλος, το τρίτο πρόγραμμα, αφορά την ενίσχυση του αγροδιατροφικού τομέα, συνδυάζοντας καινοτομία και εξωστρέφεια. Φυσικά η Revival ,όπως σε κάθε χρηματοδοτικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, έτσι και για το Ταμείο Ανάκαμψης, παρακολουθεί τις προκηρύξεις και είναι έτοιμη να αναλάβει την υποβολή επενδυτικών σχεδίων εκατοντάδων επιχειρήσεων πανελλαδικά.

Η πανδημία επιτάχυνε τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε τι βαθμό έχουν προχωρήσει τον μετασχηματισμό τους τόσο οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις όσο και οι μεγάλες επιχειρήσεις στη χώρα μας;

Όπως παρατηρούμε καθημερινά στην αγορά, και όπως αντικατοπτρίζεται και στο Ταμείο Ανάκαμψης, από την αρχή της πανδημίας κατανόησαν και οι πλέον δύσπιστοι τη σημαντικότητα του Ψηφιακού Μετασχηματισμού, που μπορεί να σημαίνει κάτι διαφορετικό για τον κάθε επιχειρηματία.

Όσα προγράμματα ή συστήματα και αν αγοραστούν, όσες καινοτομίες και αν επιτευχθούν, δεν μπορεί να υπάρξει επιτυχημένος Ψηφιακός Μετασχηματισμός, εάν δεν επέλθει μία ουσιαστική αλλαγή στην κουλτούρα των εταιρειών. Αυτό αφορά τόσο τον επιχειρηματικό κόσμο, που εντός του περικλείει τη στελεχιακή δυναμική και το προσωπικό κάθε μονάδας όσο την ηγεσία και το management team. Αν θέλαμε να το εκφράσουμε με όρους της αγοράς, πρόκειται για τη σημασία του Change Management και του Re-engineering. Αυτή η παραδοχή αποτελεί το σημαντικότερο απότοκο της πανδημίας.

Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως δεν μιλάμε αποκλειστικά για μεγάλες ή πολύ μεγάλες επιχειρήσεις. Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός είναι ανάγκη κάθε εταιρείας, ακόμα και του Δημοσίου. Στη Revival, από τον Οκτώβριο του 2020, εντοπίσαμε την ανάγκη αυτή και δημιουργήσαμε την πληρέστερη -έως τώρα- 360ο υπηρεσία ψηφιακού μετασχηματισμού, τον Alfred. Με τον Alfred, οι Decision Makers μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, μπορούν εύκολα, γρήγορα και οικονομικά, να έχουν το σύνολο των λειτουργιών της εταιρείας τους online & real-time, στο κινητό, το tablet ή το laptop. Έγινε ανάρπαστο και είδαμε πως όσοι ήταν έτοιμοι σε επίπεδο mentality να αλλάξουν, κατάφεραν σπουδαία αποτελέσματα!

Ζούμε σε μια εποχή που οι επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να δραστηριοποιούνται εκτός Ελλάδας. Ποια είναι η στάση της εταιρείας σας σε αυτό το θέμα;

Όσα είπαμε έως τώρα θα μας δώσουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά για να μπορέσει η ελληνική επιχείρηση να επιβιώσει και να αναπτυχθεί. Δεν πιστεύουμε ωστόσο πως βρισκόμαστε σε μία εποχή εξωστρέφειας. Απλώς, εκείνοι που θα έχουν προετοιμαστεί εγκαίρως ίσως βρουν την ευκαιρία τους.

Η Revival καταφέρνει να βρίσκεται σε αυτά τα σημεία έγκαιρα. Ήδη από το 2018 είχαμε ανακοινώσει την επέκταση των δραστηριοτήτων μας στα Βαλκάνια και σε λίγες εβδομάδες ξεκινάμε επίσημα στην Κύπρο, στους πυλώνες δραστηριοτήτων που καλύπτουμε και για την Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο, είμαστε ακόμα σε συζητήσεις με πολυεθνικούς ομίλους, για δράσεις συνεργασίας.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα σε ό,τι αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους. Πώς αξιολογείτε αυτά τα βήματα;

Ας ξεχάσουμε πως υπάρχει μία τεράστια γραφειοκρατία και ας δούμε όλα όσα έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα. Δεκάδες πλατφόρμες και συστήματα βρίσκονται πλέον σε λειτουργία και εξοικονομούμε χρήμα και εργατοώρες. Το κόστος της ανάπτυξης δεν έχει επιστροφή. Μια επιχείρηση όταν παίρνει αποφάσεις για την ανάπτυξή της καθυστερεί λόγω του Δημοσίου και κάθε μέρα την γυρίζει ένα βήμα πίσω.

Η πιο χαρακτηριστική αλλαγή που συνέβη είναι το myData, μία αλλαγή που έπρεπε να έχει υλοποιηθεί πριν πολλά χρόνια, καθώς υπήρχαν οι παράγοντες, αλλά και η τεχνογνωσία τόσο από το Δημόσιο, όσο και από τις επιχειρήσεις. Βέβαια, όλοι μιλάμε πολύ εύκολα για αλλαγές. Ωστόσο, η επιχειρηματική κοινότητα απέδειξε πως ήταν ανέτοιμη. Έχουν περάσει μήνες από την ανακοίνωση της έναρξης της πλατφόρμας και οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε κάτι τόσο απλό, όσο είναι η ηλεκτρονική τιμολόγηση.

Παρόλα αυτά στο τέλος της ημέρας, και παρά τις καθυστερήσεις, το myData λειτούργησε για το κράτος και μέσα σε λίγους μήνες έγινε κάτι που έπρεπε να θεωρείται δεδομένο χρόνια τώρα. Μάλιστα, το myData έδειξε και το refuse to change κάποιων εταιριών, που σε ένα επίπεδο «εκμεταλλεύονταν» τις καθυστερήσεις του κράτους και δημιουργούσαν συνθήκες παραοικονομίας και αθέμιτου ανταγωνισμού για αυτούς που δουλεύουν με σοβαρότητα και μεράκι. Στη Revival βοηθήσαμε εκατοντάδες επιχειρήσεις και επιχειρηματίες να προσαρμοστούν άμεσα και γρήγορα από την πρώτη μέρα της απόφασης για τα Ηλεκτρονικά Βιβλία ΑΑΔΕ.

Όλα αυτά που συζητάμε, δημιουργούν ένα νέο περιβάλλον ασφάλειας στις επιχειρήσεις. Τι υποδομές ασφάλειας υπάρχουν για όλα αυτά;

Πράγματι η ερώτηση που γίνεται, είναι σαν να σημαίνει «ωραία όσα είπαμε, φτιάξαμε ένα σκάφος, αλλά ξεχάσαμε να κλείσουμε τις τρύπες και πήρε νερά». Στο παρελθόν, η ερώτηση αυτή ίσως να μην έχει αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα και σημασία. Μιλήσαμε για απομακρυσμένη εργασία, για digital transformation, για myData, για εξωστρέφεια. Όλα αυτά σημαίνουν αυτόματα έκθεση του ατόμου, της εταιρείας σε τρίτους. Η απάντηση λοιπόν έρχεται από εργαλεία και πλαίσια, τα οποία αργήσαμε να υιοθετήσουμε -ως χώρα- ξανά. Ήδη από τις αρχές του 2017, στη Revival ήμασταν έτοιμοι να παράσχουμε υπηρεσίες συμβουλευτικής GDPR για την προσαρμογή των επιχειρήσεων.

Η επόμενη ανάγκη ασφάλειας, είναι η κυβερνοασφάλεια και σε αυτό είμαι κάθετος. Δεν πρέπει κανένας επιχειρηματίας ή CEO να δέχεται εκπτώσεις στην ασφάλεια. Δεν είναι κάτι που δεν επιτρέπεται, είναι κάτι που απαγορεύεται. Απαιτούνται δομές, συστήματα και εκπαίδευση προσωπικού ώστε όλες οι αλλαγές που φέρνει ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός σε κάθε επιχειρηματική μονάδα να μη δημιουργήσουν τρύπες ασφαλείας. Ευτυχώς υπάρχουν και προγράμματα χρηματοδοτήσεων που βοηθούν τις επιχειρήσεις προς σε αυτήν την κατεύθυνση.

Ποιο είναι εκείνο το χαρακτηριστικό που κάνει τη Revival να ξεχωρίζει;

Όπως έχετε αντιληφθεί από την ανάλυση που έχουμε κάνει ήδη, η Revival είναι αρωγός κάθε στελέχους του πελάτη μας για να μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους του επιχειρηματία. Η επιτυχία κάθε έργου μας, στηρίζεται στο 360ο Responsibility που βρίσκεται στο επίκεντρο του τρόπου σκέψης μας. Αυτό σημαίνει πως φέρουμε την απόλυτη ευθύνη για κάθε έκφανση στρατηγικής και υλοποίησης του έργου που έχουμε αναλάβει. Για να το επιτύχουμε αυτό, χρησιμοποιούμε τα skills κάθε στελέχους της Revival αλλά και της εκάστοτε επιχειρηματικής μονάδας, με στόχο να αποκτήσουν τις υποδομές για την ορθή υλοποίηση κάθε έργου που μας ανατίθεται.

Στόχος μας είναι να εκμηδενίζουμε τον χρόνο εύρεσης στοιχείων και θεμάτων, ώστε να μπορούν τα C-Level στελέχη κάθε εταιρείας να έχουν τα απαραίτητα data, την ώρα που τα χρειάζονται, σε familiar περιβάλλον, είτε πρόκειται για mobile, είτε για web είτε για data mining και analysis. Έτσι , λαμβάνουν άμεσα τις απαιτούμενες διοικητικές αποφάσεις για την ανάπτυξη της επιχείρησής τους.

Όπως θυμάστε σε όλες τις εποχές, ακόμα και σήμερα, οι περισσότερες επιχειρήσεις χάνουν πάρα πολύ χρόνο αξιόλογων στελεχών τους, τα οποία διαθέτουν και γνώσεις και εμπειρία, για να μπορέσουν να αλιεύσουν τα δεδομένα που χρειάζονται. Όλος αυτός ο χρόνος, ο οποίος αποτελεί κόστος ,όχι μόνο σε εργατοώρες αλλά και σε φαιά ουσία, οδηγεί σε στελέχη κουρασμένα, που δεν μπορούν να αποδώσουν το peak των δυνατοτήτων τους.

Κάθε επιχειρηματίας αλλά και στέλεχος, μπορεί πλέον να έχει εύκολα ,γρήγορα και real time όσα χρειάζεται για να μπορεί ακόμα και απομακρυσμένα να έχει πρόσβαση στην πληροφορία και να λαμβάνει data driven διοικητικές αποφάσεις ή να μπορεί να παρουσιάσει αποτελέσματα ενός project σε μηδενικό χρόνο.