Για να γίνει εύκολα αντιληπτή η ανάγκη ενός οργανωμένου συστήματος εσωτερικού ελέγχου μιας εταιρείας, τόσο για την ίδια αλλά και για το σύνολο της ελληνικής επιχειρηματικότητας, κάποιος δεν χρειάζεται παρά να θυμηθεί την περίπτωση της Folli Follie. Το μεγάλο σκάνδαλο της εταιρείας που κάποτε υπήρξε πρότυπο ελληνικής εξωστρεφούς επιχείρησης, προκάλεσε τριγμούς που είναι ακόμα αισθητοί στην ελληνική οικονομία και πλήττουν έως και σήμερα την εικόνα της στο εξωτερικό.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως στο νέο νόμο εταιρικής διακυβέρνησης (4706/2020) ο Εσωτερικός Έλεγχος λαμβάνει κεντρικό ρόλο στη διοικητική δομή των εισηγμένων με δηλωμένο στόχο της πολιτικής ηγεσίας, κάποιες απ’ αυτές τις προβλέψεις να ισχύσουν σε επόμενο στάδιο και στις μη εισηγμένες ανώνυμες εταιρείες. «Ο νέος νόμος για την εταιρική διακυβέρνηση φέρνει μεγάλες αλλαγές στις εισηγμένες εταιρείες και νέες αρμοδιότητες στους εσωτερικούς ελεγκτές. Όμως είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό πως ο Εσωτερικός Έλεγχος δεν αφορά απλά μια υποχρέωση και πως το όποιο επιπλέον κόστος είναι πολύ μικρότερο από το όφελος που αυτός μπορεί να προσφέρει σε μια επιχείρηση», σημειώνει στο FinancePro η κυρία Βέρρα Μαρμαλίδου, πρόεδρος του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών Ελλάδας – ΙΙΑ Greece.

Ένα ακόμη στοιχείο που δείχνει την ενίσχυση του θεσμού του εσωτερικού ελέγχου, είναι ότι αυτή την περίοδο θεσμοθετείται με νομοσχέδιο που κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή και η διαδικασία του εσωτερικού ελέγχου στο Δημόσιο. «Είναι σημαντικό να εφαρμοστούν τα διεθνή πρότυπα εσωτερικού ελέγχου του διεθνούς Institute of Internal Auditors (ΙIA Global), τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα, προκειμένου να τεθεί η σωστή βάση για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας του εσωτερικού ελεγκτή, πολύ σημαντικός παράγοντας για την ορθή διακυβέρνηση», σημειώνει η κυρία Μαρμαλίδου.

ΜΙΑ ΘΈΣΗ ΣΤΟ ΤΡΑΠΈΖΙ
Οι εσωτερικοί ελεγκτές αξιολογούν κινδύνους και ελεγκτικούς μηχανισμούς και προτείνουν δράσεις που δεν έχουν να κάνουν μόνο με τα λογιστικά αλλά και με θέματα διαδικασιών εταιρικής διακυβέρνησης και διαχείρισης όλων των κινδύνων μιας επιχείρησης. Αυτό εξάλλου δηλώνει και ο ορισμός του Εσωτερικού ελέγχου από το Διεθνές Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών (The Institute of Internal Auditors), ο οποίος είναι και παγκοσμίως αποδεκτός: «Ο εσωτερικός έλεγχος είναι μία ανεξάρτητη και αντικειμενική διασφαλιστική και συμβουλευτική δραστηριότητα, σχεδιασμένη να προσθέτει αξία και να βελτιώνει τις λειτουργίες ενός οργανισμού. Βοηθά τον οργανισμό να επιτύχει τους αντικειμενικούς σκοπούς του, υιοθετώντας μία συστηματική, επαγγελματική προσέγγιση στην αξιολόγηση και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνων, των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και εταιρικής διακυβέρνησης».

Σε αυτό το πλαίσιο, όπως σημειώνει η πρόεδρος του IIA Greece έχει μεγάλη σημασία οι Εσωτερικοί Ελεγκτές να μπορούν να λειτουργήσουν ως αξιόπιστοι σύμβουλοι της διοικητικής ομάδας μιας επιχείρησης. Για να γίνει αυτό θα πρέπει οι Εσωτερικοί Ελεγκτές να έχουν «μια θέση στο τραπέζι». Να συμμετέχουν δηλαδή στις συνεδριάσεις της διοίκησης, και να γνωρίζουν τον σχεδιασμό της εταιρείας. «Με αυτό τον τρόπο οι Εσωτερικοί Ελεγκτές μπορούν να επικεντρώνονται εκεί που υπάρχει σοβαρός κίνδυνος και διακυβεύεται η επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων και να δίνουν συμβουλές που δημιουργούν αξία», τονίζει η ίδια, συμπληρώνοντας πως οι Εσωτερικοί Ελεγκτές βοηθούν με τον συμβουλευτικό τους ρόλο και στη διαχείριση κρίσεων αλλά και στα πλάνα επιχειρηματικής συνέχειας που αποδείχθηκαν τόσο απαραίτητα με την εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού.

ΟΙ ΤΆΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 2021
Η διαχείριση της πανδημίας μαζί με τους τεχνολογικούς κινδύνους είναι εξάλλου και τα δύο βασικά σημεία προσοχής για το άμεσο μέλλον, τόσο για το υπόλοιπο του 2021 όσο και για το 2022. Και αυτό διότι οι Εσωτερικοί Ελεγκτές καλούνται να λειτουργήσουν υπό τις νέες συνθήκες της απομακρυσμένης εργασίας και ελέγχου. «Η συμβουλή που δίνουμε στα μέλη μας είναι να βρίσκονται κοντά στο πεδίο επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά πλέον λόγω της κατάστασης επιβάλλονται απομακρυσμένοι έλεγχοι και αυτό προϋποθέτει μια σειρά από αναγκαίες συνθήκες.

Απαιτούνται αρχικά ως επί το πλείστον αυτοματοποιημένες και όχι χειρωνακτικές δικλείδες ασφαλείας, η απαραίτητη τεχνολογική υποδομή για την αυτοματοποίηση διαδικασιών και ανταλλαγής στοιχείων, αλλά και η γνώση των συστημάτων» εξηγεί η κυρία Μαρμαλίδου, σημειώνοντας ότι όσο πιο αυτοματοποιημένη είναι η λειτουργία μιας επιχείρησης, τόσο πιο εύκολο είναι να γίνει και ο έλεγχος απομακρυσμένα και αποτελεσματικά. Στην κατεύθυνση αυτή, αξιοποιούνται ψηφιακά audit tools, τα οποία λειτουργούν ως τμήματα (modules) GRC πλατφορμών, αλλά και ειδικά εργαλεία ανάλυσης δεδομένων και αυτοματοποίησης εξαγωγής αναφορών.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΑΞΊΑΣ (ΤΟ ΠΑΡΆΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΟΤΕ)
«Πολλές εταιρείες σήμερα διαθέτουν μηχανισμούς Κανονιστικής Συμμόρφωσης και Εσωτερικού Ελέγχου, απλά γιατί είναι υποχρεωμένες να το κάνουν. Αν όμως οι εταιρείες κάνουν το επόμενο βήμα και εντάξουν την Κανονιστική Συμμόρφωση στην κουλτούρα τους, στο DNA τους, θα επωφεληθούν πολλαπλά από όλα όσα μπορεί να συνεισφέρει για την ενίσχυση των επιδόσεών τους και τη θωράκισή τους», σημειώνει ο κ. Άρης Δημητριάδης, Executive Director Κανονιστικής Συμμόρφωσης, Διαχείρισης Εταιρικών Κινδύνων & Ασφάλισης του Ομίλου ΟΤΕ, που πρόσφατα έγινε η πρώτη ελληνική εταιρεία η οποία συμπεριλήφθηκε στη διεθνή λίστα World’s Most Ethical Companies®, του Ινστιτούτου Ethisphere, τον διεθνή φορέα που ειδικεύεται στην καθιέρωση και εξέλιξη προτύπων επιχειρηματικής ηθικής.

Ο ίδιος δίνει ως παράδειγμα τις πρακτικές που ακολουθούνται στον ΟΤΕ και στην εφαρμογή συστήματος Διαχείρισης Κανονιστικής Συμμόρφωσης, με κύρια επιδίωξη όπως σημειώνει πέρα από την εκπλήρωση όσων προβλέπει ο Νόμος, τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος στο οποίο όλοι – Διοίκηση, εργαζόμενοι, συνεργάτες – συμπεριφέρονται με υψηλά πρότυπα ηθικής και ακεραιότητας. «Στο πλαίσιο αυτό, ακολουθούμε καθημερινά πρακτικές ηθικής και κανονιστικής συμμόρφωσης, με έμφαση σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG), αναλαμβάνοντας δράσεις για την ενίσχυση της διαφορετικότητας και της ενσωμάτωσης. Κάνουμε τακτικές εκπαιδεύσεις και ενημερώσεις των ανθρώπων μας ως προς τις πολιτικές, τις διαδικασίες και τις αρχές μας και παρέχουμε τη δυνατότητα υποβολής ερωτημάτων/καταγγελιών μέσω σχετικών καναλιών επικοινωνίας. Διενεργούμε αξιολόγηση κινδύνων κανονιστικής συμμόρφωσης και λαμβάνουμε μέτρα περιορισμού των κινδύνων. Επίσης, πραγματοποιούμε ελέγχους ακεραιότητας υποψηφίων συνεργατών μας», δηλώνει ο κ. Δημητριάδης.

ΕΝΊΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΦΉΜΗΣ
Το βασικό όφελος μιας επιχείρησης από τον σωστό εσωτερικό έλεγχο είναι ξεκάθαρο για τον κ. Δημητριάδη: «Με την υιοθέτηση βέλτιστων διεθνών πρακτικών ηθικής και κανονιστικής συμμόρφωσης στο σύνολο των λειτουργιών μιας επιχείρησης, προστατεύεται και ενισχύεται η φήμη της και η εμπιστοσύνη των εργαζομένων, των επενδυτών, των μετόχων, των πελατών και των συνεργατών μας προς αυτή. Το Σύστημα Διαχείρισης Κανονιστικής Συμμόρφωσης που εφαρμόζουμε, συμβάλλει στην ανάληψη νέων έργων και πελατών, ισχυροποιώντας τον Όμιλο. Για εμάς, λοιπόν, η τήρηση των αρχών του compliance δεν είναι απλά μια υποχρέωση. Είναι κομμάτι της κουλτούρας και της λειτουργίας μας, που μας βοηθά να είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στη βιώσιμη ανάπτυξη», σημειώνει.

Βέρρα Μαρμαλίδου, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών Ελλάδας – ΙΙΑ Greece
Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό πως ο Εσωτερικός Έλεγχος δεν αφορά απλά μια υποχρέωση και πως το όποιο επιπλέον κόστος είναι πολύ μικρότερο από το όφελος που αυτός μπορεί να προσφέρει σε μια επιχείρηση.

Άρης Δημητριάδης, Executive Director Κανονιστικής Συμμόρφωσης, Διαχείρισης Εταιρικών Κινδύνων & Ασφάλισης Ομίλου ΟΤΕ
Η τήρηση των αρχών του compliance δεν είναι απλά μια υποχρέωση. Είναι κομμάτι της κουλτούρας και της λειτουργίας μας, που μας βοηθά να είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στη βιώσιμη ανάπτυξη.