Καθώς η παγκόσμια οικονομία ετοιμάζεται να επανέλθει μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, η αγορά των Εξαγορών και Συγχωνεύσεων (Ε&Σ) στην Ελλάδα βρίσκει ξανά τον βηματισμό της.

Μετά το 2020 που αποδείχτηκε μια πολύ δύσκολη χρονιά σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω της επίδρασης της πανδημίας της COVID-19, και καθώς τα προγράμματα εμβολιασμών προχωρούν αναμένεται αναθέρμανση και της αγοράς Εξαγορών και Συγχωνεύσεων. Θετικά αναμένεται να λειτουργήσουν και τα κεφάλαια που θα εισρεύσουν στη χώρα μας από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Όπως εκτιμούν οικονομικοί αναλυτές η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε καλό σημείο για να προσελκύσει επενδυτές που αναζητούν ευκαιρίες στην Ελλάδα αλλά και για τις ενώσεις επιχειρήσεων με σκοπό την δημιουργία «leaders» στον κλάδο τους. Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά στο FinancePro ο κ. Γιώργος Μακρυπίδης, Partner, Corporate Finance της PwC Ελλάδας «η χώρα μας έχει ανακτήσει μια ιδιαίτερη επενδυτική δυναμική, που άδικα φρέναρε ως αποτέλεσμα της πανδημίας».

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα ιστορικά χαμηλά επίπεδα αποδόσεων χρέους κρατικών και εταιρικών εκδόσεων και οι προσδοκίες για εταιρικά αποτελέσματα που θα αναπτύσσονται με ισχυρούς ρυθμούς, μετά από σχεδόν μία δεκαετία, δημιουργούν ένα ενδιαφέρον μίγμα για δυνητικούς επενδυτές. «Το επίπεδο ρίσκου είναι πλέον αποδεκτό, οι αποδόσεις ανταγωνιστικές σε σχέση με συγκρίσιμες γεωγραφίες και οι συζητήσεις με γνώριμους και νέους επενδυτές τείνουν να αποκτούν εκθετική τάση», εκτιμά ο κ. Μακρυπίδης.

Οι κλάδοι που προσελκύουν το ενδιαφέρον
Ήδη, βάσει των μέχρι σήμερα συμφωνηθέντων και των σχετικών ανακοινώσεων, η αξία των συναλλαγών Εξαγορών και Συγχωνεύσεων (Ε&Σ)  προβλέπεται να ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ, όταν στο σύνολο της χρονιάς πέρσι είχαν φτάσει σε αξία τα 1,6 δισ. ευρώ. “Προερχόμενοι από ένα σχετικά μουδιασμένο 2020 σε επίπεδο συναλλαγών, ως αποτέλεσμα της πανδημίας, όσοι από εμάς εργαζόμαστε στον κλάδο των εξαγορών και συγχωνεύσεων, δεν μπορούμε να έχουμε παράπονο για το τι εξελίσσεται κατά τη διάρκεια του 2021 και το τι κατά πάσα πιθανότητα μέλλει γενέσθαι στο προσεχές τουλάχιστον μέλλον”, αναφέρει ο κ. Μακρυπίδης.

Το 2020 είδε κάποιους κλάδους να είναι πλήρως «εμβολιασμένοι» καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, παρουσιάζοντας απλά ένα ελαφρύ σάστισμα κατά τον Μάρτιο και Απρίλιο του 2020 και μία ισχυρή δυναμική έκτοτε. Στους κλάδους αυτούς περιλαμβάνονται η πράσινη ενέργεια, τα τρόφιμα, οι υποδομές και φυσικά ο τραπεζικός κλάδος με την ολοκλήρωση συναλλαγών ορόσημο για το μέλλον του τραπεζικού συστήματος.

Άλλοι κλάδοι που «νόσησαν» με περισσότερα συμπτώματα, όπως ο τουρισμός και η βιομηχανία, έχουν ήδη αρχίσει να ανακτούν το βηματισμό τους μέσα στο 2021, προσελκύοντας δυνητικούς επενδυτές που βλέπουν πλέον την ομαλοποίηση των χρηματοροών και των αποδόσεων προσφέροντας τιμήματα που δημιουργούν προϋποθέσεις συναλλαγών.

Μεγαλύτερα deals
Ο αριθμός των Εξαγορών και Συγχωνεύσεων (Ε&Σ) μειώθηκε κατά 31% το 2020, όμως η μέση αξία συναλλαγής αυξήθηκε κατά 19 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2019, αντανακλώντας μια μεταστροφή προς μεγαλύτερες συναλλαγές, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της PWC.

Συγκεκριμένα, το 2020, παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες, υλοποιήθηκαν 10 συναλλαγές μεγάλης κεφαλαιοποίησης (αξίας άνω των 100 εκατ. ευρώ), έναντι οχτώ το 2019. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις 10 μεγαλύτερες σε αξία συναλλαγές, στις οχτώ συμμετείχαν ξένοι επενδυτές, αναδεικνύοντας την τάση προσέλκυσης ξένων επενδυτών στο ελληνικό επιχειρηματικό περιβάλλον.

Διαφοροποίηση σημειώθηκε και στην κατεύθυνση των συναλλαγών σε σχέση με το 2019, με τις εισερχόμενες συναλλαγές να μειώνονται σε αριθμό κατά 22 συναλλαγές, άλλα να αυξάνονται σε όρους μέσης αξίας κατά 46 εκατ. Παράλληλα, οι εγχώριες συναλλαγές αυξήθηκαν οριακά σε αριθμό (κατά δυο συναλλαγές) ενώ διπλασιάστηκε η μέση αξία τους.

Συνολικά, η αγορά Εξαγορών και Συγχωνεύσεων οδηγήθηκε από εγχώριες συναλλαγές οι οποίες ήταν κατά μέσο όρο μικρές και οδηγούμενες από ελληνικά κεφάλαια, ενώ οι εισερχόμενες και εξερχόμενες συναλλαγές ήταν λιγότερες σε αριθμό αλλά με υψηλότερο μέσο μέγεθος.

Σε αντίθεση με το 2019 όπου υπήρξε έντονη διακλαδική δραστηριότητα, το 2020 κυριάρχησε ο κλάδος των ΤΜΤ (Τηλεπικοινωνίες, ΜΜΕ, Τεχνολογία), όπου πραγματοποιήθηκαν 14 συναλλαγές, γεγονός που οφείλεται και στις ανάγκες που δημιούργησε η πανδημία.

Στο πλαίσιο αυτό, παρατηρήθηκε η εξαγορά εταιρειών που ασχολούνται με το ηλεκτρονικό εμπόριο (π.χ. Skroutz, Instashop, caremarket) με υψηλό τίμημα συναλλαγής, ως απόρροια της αυξημένης τους αξίας, εξαιτίας της πανδημικής κρίσης. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται ο κλάδος της Ενέργειας με εννέα συναλλαγές, ως αποτέλεσμα της ευρύτερης μετάβασης που επιχειρείται προς ένα βιώσιμο πρότυπο ανάπτυξης.

Εξαγορές μέσω εξυγίανσης
Μια επιπλέον κατηγορία συναλλαγών που παρουσιάζει κινητικότητα τους τελευταίους μήνες είναι η εξαγορά προβληματικών επιχειρήσεων ή επιχειρηματικών μονάδων στο πλαίσιο διαδικασιών εξυγίανσης, είτε μέσω δικαστικής διαδικασίας βάσει των όσων προβλέπει ο Πτωχευτικός Κώδικας, είτε μέσω συμφωνίας με τις τράπεζες και άλλους πιστωτές.

Το μεγάλο πρόβλημα σε αυτές της διαδικασίες είναι η πολυπλοκότητα που παρουσιάζουν, καθώς η δυσκολία συντονισμού μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών. Χαρακτηριστική περίπτωση, της προηγούμενης χρονιάς, αποτελεί ο όμιλος ΣΙΔΜΑ ΑΕ, ηγετική εταιρία του κλάδου εμπορίας και βιομηχανικής μεταποίησης χαλυβουργικών προϊόντων που απορρόφησε την δραστηριότητα της εμπορίας και επεξεργασίας χαλυβουργικών προϊόντων της Μπήτρος Μεταλλουργική ΑΕΒΕ μέσω εισφοράς στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της και συμμετοχής της Μπήτρος Μεταλλουργικής στην Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου της ΣΙΔΜΑ.

Πρόκειται για μια διαδικασία που όπως δηλώνει στο FinancePro ο Group CFO της ΣΙΔΜΑ, Μιχάλης Σαμωνάς χρειάστηκε να περάσουν πάνω από έξι χρόνια για να ολοκληρωθεί. «Ξεκινήσαμε τις διαδικασίες για την αναδιάρθρωση δανεισμού ύψους 200 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο του 2014 και ολοκληρώθηκε η αναχρηματοδότηση τον περασμένο Φεβρουάριο. Στη διαδικασία ενεπλάκησαν πάνω από 10 τμήματα τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, έξι εταιρείες συμβούλων και απασχολήθηκαν με τον ένα ή τον άλλον τρόπο 73 διαφορετικά άτομα», σημειώνει χαρακτηριστικά κ. Σαμωνάς.

Ο ίδιος τονίζει ότι η συμφωνία έφτασε αρκετές φορές στο να μην ολοκληρωθεί. «Τα δεδομένα άλλαξαν όχι μόνο μια αλλά πολλές φορές κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Τα νούμερα ήταν διαφορετικά το 2015 σε σχέση με το 2017 και τελείως διαφορετικά το 2020 που ολοκληρώθηκε η συμφωνία. Και βέβαια όλο αυτό το διάστημα οι ζημιές αυξάνονταν».

Έχοντας πλέον αυτή την εμπειρία ο κ. Σαμωνάς κάνει λόγο για μια «καθόλου λειτουργική διαδικασία» εκτιμώντας πως το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει το κατάλληλο ProjectManagement από την πλευρά των τραπεζών. «Δεν υπήρξε κάποιος που να πάρει την “ιδιοκτησία” του project.

Δεν είχα κάποιον από την πλευρά των τραπεζών με τον οποίον μπορούσα να συνομιλήσω και να συμφωνήσουμε. Αντίθετα μια αλλαγή σε ένα έγγραφο έπρεπε να εγκριθεί από δέκα διαφορετικά άτομα», αναφέρει χαρακτηριστικά συμπληρώνοντας πως αν δεν αλλάξει αυτή η αντιμετώπιση είναι πολύ πιθανό πολλές διαδικασίες εξυγίανσης να μην προχωρήσουν τελικά, όπως παραλίγο να γίνει στην περίπτωση της ΣΙΔΜΑ και της Μπήτρος.

Chipita – Mondelez
Ενδεικτικό της δυναμικής που δημιουργείται είναι και το mega-deal της εξαγοράς της Chipita από τη Mondelez International, έναντι τιμήματος 2 δισ. δολαρίων ή περίπου 1,64 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα ποσό ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα και ένα από τα μεγαλύτερα σε παγκόσμιο επίπεδο φέτος. Με αυτό το deal όμως ο πολυεθνικός όμιλος, ηγέτης στην παγκόσμια αγορά μπισκότων, σοκολάτας, τσίχλας και καραμέλας διευρύνει σημαντικά το χαρτοφυλάκιο του και αποκτά πρόσβαση την γεωγραφική περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης όπου η Chipita, που γιγάντωσε όλα αυτά τα χρόνια ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος, έχει μεγάλο εκτόπισμα.

Από τη συμφωνία εξαιρείται η εταιρεία Π.Γ. ΝΙΚΑΣ ΑΒΕΕ και τα δικαιώματα μειοψηφίας στην κοινοπραξία που έχει ο ελληνικό όμιλος στην Ινδία. Σε επιστολή του προς το εργαζομένους ο κ. Θεοδωρόπουλος ανακοίνωσε ότι με την ολοκλήρωση της συμφωνία θα αφήσει το «τιμόνι» της Chipita και δεσμεύτηκε πως σχεδιάζεται μια ομαλή διαδικασία ολοκλήρωσης της συμφωνίας, «με στόχο βήμα προς βήμα να συνδυαστούν με τον καλύτερο τρόπο οι αξίες, η κουλτούρα και ο τρόπος εργασίας των δύο εταιρειών».

Γιώργος Μακρυπίδης, Partner, Corporate Finance, PwC Ελλάδας
«Εάν δεν προκύψουν πολιτικοί ή γεωπολιτικοί καταλύτες και διαταραχθεί η σταθερότητα που η επενδυτική κοινότητα, μετά από πολλά χρόνια, φαίνεται να αρχίζει να αναγνωρίζει στη χώρα, το κλισέ φαινόμενο του ελατηρίου, δείχνει να εξελίσσεται πρώτα στο επίπεδο των επενδύσεων και αν όλα πάνε καλά, με την ακαδημαϊκή του λογική καθυστέρηση, στο προσεχές διάστημα και στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας».

Μιχάλης Σαμωνάς, Chief Financial Officer, ΣΙΔΜΑ ΑΕ
«Είναι σημαντικό να υπάρχουν, ειδικά από την πλευρά των πιστωτών, υπεύθυνοι έργου που να μπορούν να πάρουν αποφάσεις σε αντίθετη περίπτωση μπορούν διαδικασίες όπως αυτή που ολοκληρώσαμε πέρσι με τη δραστηριότητα εμπορίας και επεξεργασίας χαλυβουργικών προϊόντων της Μπήτρος Μεταλλουργική, να μην ολοκληρωθούν ποτέ».