Η βιώσιμη ανάπτυξη και η πράσινη οικονομική μετάβαση βρίσκεται στο επίκντρο της πολιτικής της κυβέρνησης όπως δηλώνει στο Finance Pro ο Νικόλαος Κουλοχέρης ο οποίος αναφέρεται εκτενώς σε συγκεκριμένες πολιτικές που έχουν εκπονηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.

Η δύσκολη διεθνής συγκυρία δεν έχει επηρεάσει την μεταρρυθμιστική πολιτική της κυβέρνησης όπως μας λέει ο Γενικός Γραμματέας Οικονομικής Πολιτικής.

Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για τους στόχους που έχει η ομάδα εργασίας για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση και την Πράσινη Οικονομική Μετάβαση;

Στο Υπουργείο Οικονομικών συστήσαμε Ομάδα Εργασίας για τη βιώσιμη χρηματοδότηση και την πράσινη οικονομική μετάβαση παράλληλα με την συστηματική μας συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τους διεθνείς μας εταίρους, ώστε να διαμορφώσουμε στρατηγικές κατευθύνσεις και να καταρτίσουμε τον οδικό χάρτη για την αποτελεσματική ενσωμάτωση της διάστασης της βιωσιμότητας στην οικονομική πολιτική και το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η Ομάδα Εργασίας στην οποία συμμετέχουν η Τράπεζα της Ελλάδος, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών καθώς και εμπειρογνώμονες από την ακαδημαϊκή κοινότητα και την αγορά έχει ως βασικό της έργο:

  • Την ανάδειξη ενδεδειγμένων βιώσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων και οικονομικών πολιτικών για την πράσινη μετάβαση της πραγματικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
  • Την αποτελεσματική συμβολή της δημοσιονομικής πολιτικής και της εκδοτικής στρατηγικής του Ελληνικού Δημοσίου, προκειμένου να επιτευχθεί η περαιτέρω κινητοποίηση πόρων για την πράσινη μετάβαση, με ταυτόχρονη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.
  • Τη συνεισφορά ανάλυσης και προτάσεων προς την χάραξη πολιτικής που θα διασφαλίζει ότι η πράσινη οικονομική μετάβαση της χώρας θα αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και εξωστρέφειας, καθώς και εργαλείο ενίσχυσης της ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας.

Ζούμε σε μια περίοδο που ο πόλεμος και οι επιπτώσεις της πανδημίας έχουν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία. Η νέα πραγματικότητα εμποδίζει τα σχέδια για την βιώσιμη ανάπτυξη;

Οι κρίσεις αποτελούν μια πρόκληση και το Υπουργείο Οικονομικών έχει αποδείξει, ότι οι δυσμενείς οικονομικές συγκυρίες δεν το απέτρεψαν να προωθήσει με μεγαλύτερη δύναμη το εκσυγχρονιστικό έργο της Κυβέρνησής μας. Παρά την αναμφισβήτητα αρνητική επίδραση του πολέμου, του ενεργειακού σοκ και της πανδημίας, ήδη δρομολογούμε αποφασιστικά βήματα στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης στο πλαίσιο του μεταρρυθμιστικού μας προγράμματος για μια οικονομική πολιτική φιλική στην επιχειρηματικότητα και σταθερά προσανατολισμένη στην περαιτέρω ενίσχυση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της επενδυτικής ελκυστικότητας της πατρίδας μας. Στο πλαίσιο αυτό υπογραμμίζω ιδιαίτερα, επιπλέον της στρατηγικού χαρακτήρα επίδρασης του Ταμείου Ανάκαμψης, τις εξής παρεμβάσεις αξιοποίησης της βιώσιμης ανάπτυξης ως παραγωγικό πλεονέκτημα στον νέο, παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας:

  • Διαμορφώνουμε εργαλεία και υιοθετούμε φορολογικές πολιτικές υπέρ της πράσινης μετάβασης. Πρόσφατα χορηγήσαμε κίνητρο προσαυξημένης έκπτωσης κατά 100% σε δαπάνες μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση, ενισχύοντας περαιτέρω την παροχή φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις σε αυτούς τους – καίριους για τη βιώσιμη ανάπτυξη – τομείς.
  • Σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, προωθούμε την αναβάθμιση της ελληνικής κεφαλαιαγοράς μέσα και από την ενίσχυση των τομέων «βιώσιμης χρηματοδότησης» και Fintech. Παράλληλα, δρομολογούμε έργο τεχνικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κατάρτιση «Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση» για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού προς την πράσινη μετάβαση.
  • Συνεχίζουμε και επιταχύνουμε την ενσωμάτωση της κλιματικής διάστασης στον σχεδιασμό και την αποτύπωση της δημοσιονομικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, ήδη από τον Μάρτιο του 2020 το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους συνεργάζεται με τον ΟΟΣΑ για την σταδιακή υιοθέτηση του «πράσινου» προϋπολογισμού. Σημειώνω πως ήδη ο Κρατικός Προϋπολογισμός του 2021 για πρώτη φορά ενσωμάτωσε στην κλιματική διάσταση. Το επόμενο βήμα αποτελεί η ενσωμάτωση των κλιματικών παραμέτρων στη μεθοδολογία του Προϋπολογισμού Επιδόσεων.
  • Σχεδιάζουμε, τέλος, την έκδοση κρατικού πράσινου ομολόγου, , εφόσον συντρέχουν πρόσφορες μακροοικονομικές συνθήκες.

Οι πόροι του Ταμείου Ανάπτυξης θα συμβάλλουν στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας;

Το εθνικό μας Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», σχεδιάστηκε και υλοποιείται σε αρμονία με την Ατζέντα 2030 του Ο.Η.Ε., στοχεύοντας ακριβώς στην ανάδειξη ενός νέου προτύπου για τη χώρα, με στόχο την επίτευξη ισχυρής, ανθεκτικής και συμπεριληπτικής οικονομικής ανάπτυξης, μέσα από μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που προωθούν την πράσινη οικονομία, την καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, με ενδυνάμωση της κοινωνικής αλληλεγγύης και δικαιοσύνης.

Στο πλαίσιο αυτό, οι επενδύσεις του «Ελλάδα 2.0» επικεντρώνονται στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, δεδομένου ότι το 37% των δαπανών τους αφορούν στο κλίμα και το 20% στην προώθηση της ψηφιακής μετάβασης των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα:

  • 12,7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης κατευθύνονται προς τις επιχειρήσεις για χρηματοδότηση επιλέξιμων επιχειρηματικών σχεδίων και επενδύσεων, μέσω της μορφής τραπεζικού δανεισμού, σε τομείς συνδεδεμένους, μεταξύ άλλων, με την «πράσινη και αειφόρο» ανάπτυξη.
  • Άνω των 10 δισ. ευρώ είναι, μέχρι στιγμής, ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, περιλαμβανομένων και των ιδιωτικών επενδύσεων που ανήκουν, μεταξύ άλλων, και στον πυλώνα της «πράσινης μετάβασης».
  • Σημειώνω δε, ότι όλες οι μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις του Εθνικού μας Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ευθυγραμμισμένες με την Αρχή περί μη Πρόκλησης Σημαντικής Βλάβης της Ευρωπαϊκή Ταξινομίας.

Πώς βλέπετε τους ρόλους δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην πράσινη οικονομική μετάβαση; Θα υπάρξουν συνέργειες κι αν ναι σε ποιους τομείς;

Η πράσινη οικονομική μετάβαση, για να αποβεί στην πράξη επιτυχής, απαιτεί την ενεργοποίηση όλων των παραγωγικών δυνάμεων της Χώρας. Η ανάπτυξη συνεργειών αφενός μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και αφετέρου μεταξύ παραγωγικών μονάδων διαφορετικών μεγεθών αποτελεί ‘κλειδί’ στη διαδικασία αυτή, μεγιστοποιώντας τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα των επενδύσεων. Σύμφωνα με εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκειμένου να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι για το 2030 απαιτείται να διατεθούν από την αρχή της τρέχουσας δεκαετίας, κατά μέσο όρο €360 δισ. επιπλέον σε ετήσια βάση. Υπό αυτά τα δεδομένα, είναι σαφές ότι:

  • Η περαιτέρω εδραίωση της εταιρικής ευθύνης, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα, αποτελεί μείζονα προϋπόθεση προκειμένου να κινητοποιηθούν οι απαραίτητοι πόροι προς βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες με οδηγό την ευρωπαϊκή ταξινόμηση. Ήδη από το 2020 και εν μέσω παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, θεσμοθετήσαμε την αναμόρφωση, την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό της Εταιρικής Διακυβέρνησης των Ανωνύμων Εταιρειών και της Αγοράς Κεφαλαίου, προάγοντας με το νέο αυτό πλαίσιο τη διαφάνεια και τη βιωσιμότητα στην εταιρική διακυβέρνηση.
  • Η δημοσιοποίηση εταιρικών πληροφοριών ESG αποτελεί πλέον ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο καθότι στην αναζήτησή τους για αποδοτικότερες και ασφαλέστερες επενδύσεις, οι επενδυτές στρέφονται στην αξιοποίηση μη οικονομικών πληροφοριών για τη λήψη των αποφάσεων τους.
  • Εκτιμούμε ότι, η επιτυχής κινητοποίηση πράσινων επενδύσεων και η ενίσχυση της υπεύθυνης επιχειρηματικής δραστηριότητας προβλέπεται να οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σχετικών με την βιωσιμότητα και την πράσινη μετάβαση, αλλά και πολλών νέων και καινοτόμων οικονομικών δραστηριοτήτων, σε τομείς όπως η κυκλική οικονομία.

Η ελληνική οικονομία χρειάζεται ουσιαστικές επενδύσεις, είστε ευχαριστημένος από τις επιδόσεις της κυβέρνησης σε αυτόν τον τομέα;

Εν μέσω μιας επιδεινούμενης διεθνούς μακροοικονομικής συγκυρίας, η ελληνική οικονομία δεν έπαυσε να αναπτύσσεται δυναμικά και εξωστρεφώς έτσι ώστε να κατατάσσεται στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ευρώπης. ‘Έτσι, σύμφωνα με τις πρόσφατες θερινές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο τρέχον ρυθμός μεγέθυνσης για το 2022 αναθεωρήθηκε ανοδικά στο 4.0%, τροφοδοτούμενος ιδίως από θετικές ροές αγοράς εργασίας και σημαντική αύξηση των επενδύσεων. Η μόχλευση εμβληματικών επενδυτικών σχεδίων, όπως το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού, ή διεθνών κολοσσών όπως η Pfizer ή η Google, αναδιατάσσει το προφίλ της ελληνικής οικονομίας, δημιουργώντας θετικά spin-offs, που σταδιακά αναστρέφουν το χρόνιο brain-drain εγχώριου εργατικού δυναμικού υψηλής κατάρτισης.

Αλώστε, η ελληνική Οικονομία μετά τις διαδοχικές αναβαθμίσεις από οίκους αξιολόγησης και την πρόωρη εξόφληση του ΔΝΤ, κινείται αποφασιστικά προς την κατάκτηση του στόχου απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας εντός του 2023. Τούτο αποτελεί το καθοριστικό για μας ορόσημο, μετά την έξοδο από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας, και σε ότι αφορά την περαιτέρω μόχλευση ισχυρών και βιώσιμων επενδύσεων.

Εάν σε αυτά προσθέσουμε την πολιτική σταθερότητα που εμπνέει, πλέον, η Χώρα, σε συνδυασμό με την αποτελεσματική αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων διατηρώντας την δημοσιονομική ισορροπία, είναι βάσιμο να εκτιμήσουμε πως η Ελλάδα αναμένεται να είναι πρωταθλήτρια στην Ευρώπη, την περίοδο 2021-2023, στην αύξηση τόσο επενδύσεων όσο και εξαγωγών, βελτιώνοντας δομικά την σύνθεση της ελληνικής οικονομίας όσο και τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της στον ταχύτατα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο ανταγωνισμό εν μέσω πρωτόγνωρων οικονομικών, ενεργειακών και γεωπολιτικών ασταθειών. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονίσω ότι η ανάπτυξη που επιτυγχάνει η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από σημαντική αύξηση της απασχόλησης και πτώση του ποσοστού ανεργίας, ιδιαίτερα ανάμεσα σε γυναίκες και νέους. Αυτό εξασφαλίζει ότι η ανάπτυξη είναι συμπεριληπτική: Ο πιο σημαντικός προσδιοριστικός παράγοντας της φτώχειας και των ανισοτήτων είναι το ποσοστό απασχόλησης. Η ανάπτυξη που παρατηρείται στη χώρα μας γίνεται προς όφελος όλων των πολιτών.

Είναι συνεπώς αυταπόδεικτο ότι η κυβέρνησή μας κατάφερε να επιτύχει αποτελέσματα που θα ήταν δύσκολο να επέλθουν ακόμη και σε συνθήκες «κανονικότητας». Η αταλάντευτη, συνεπής, συνεκτική και μακρόπνοη οικονομική πολιτική έχει δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες ώστε η χώρα μας να αποκτήσει τη θέση που της αξίζει.