Με την εξέλιξη του CFO θα πρέπει να συμβαδίζει και η ομάδα του, μας λέει η Αθηνά Ηλιάδη. Θα πρέπει να εξελίσσεται σε σύμβουλο του εσωτερικού, αλλά και του εξωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού, με σύμμαχο το υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης και διαφάνειας αυτού του ρόλου.
Στο πλαίσιο του διευρυμένου ρόλου του και υποστηριζόμενος από τη σφαιρική γνώση του για την εταιρεία, ο οικονομικός διευθυντής καθίσταται ο πλέον κατάλληλος να αναλάβει και να επιβλέψει την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της, λέει στο FinancePro η Αθηνά Ηλιάδη, προειδοποιώντας ότι και μετά την ολοκλήρωση του έργου, οφείλει να παραμένει σε εγρήγορση.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας εταιρείας χαρακτηρίζεται πάντα «έργο», «project», λόγω της έκτασης και της πολυπλοκότητάς του. Ποια είναι τα κρίσιμα στάδια στην υλοποίηση ενός τέτοιου έργου, από τον αρχικό σχεδιασμό μέχρι τη συντήρησή του, και ποιος είναι ο ρόλος του CFO σε αυτά;
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας εταιρείας, και μάλιστα με βάση το σημερινό σύνθετο επιχειρηματικό περιβάλλον με τις τεράστιες προκλήσεις, αποτελεί πλέον προϋπόθεση επιβίωσης. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, με εργαλεία την τεχνητή νοημοσύνη, την ικανότητα ανάλυσης μεγάλων δεδομένων, τα robotics και πλήθος άλλων τεχνολογικών εξελίξεων, παρέχει συνεχώς όλο και μεγαλύτερες ευκαιρίες άμεσης πρόσβασης στην πληροφορία, αλλά και δυνατότητες ταχείας αντίδρασης.
Πρώτο κρίσιμο στάδιο στην υλοποίηση του έργου αυτού αποτελεί το προκαταρκτικό στάδιο της συστηματικής αξιολόγησης και προετοιμασίας του οργανισμού σε θέματα οργανογράμματος, γραμμών αναφοράς, ανθρώπινου δυναμικού και λοιπών πόρων, διαδικασιών και περιβάλλοντος λειτουργίας. Στο τέλος του σταδίου αυτού, πρέπει όλα τα τμήματα του οργανισμού να έχουν αποκτήσει σαφή αντίληψη του ρόλου τους στην αλυσίδα της πληροφόρησης και επεξεργασίας δεδομένων.
Δεύτερο κρίσιμο στάδιο είναι η επιλογή του ψηφιακού συστήματος πληροφόρησης, επεξεργασίας δεδομένων και αυτοματοποιημένης διεκπεραίωσης εργασιών που ταιριάζει στον οργανισμό και είναι κατάλληλο για το μέγεθος, τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητές του.
Τρίτο κρίσιμο στάδιο είναι η επιλογή της ομάδας εργασίας, η οποία θα αποτελέσει τον πυρήνα υλοποίησης του έργου σε συνεργασία με τους εξωτερικούς συμβούλους.
Η ομάδα συλλογικά πρέπει να έχει σαφή και ολοκληρωμένη γνώση των λειτουργιών, να τη χαρακτηρίζουν η διορατικότητα και η συνεργασία, και να έχει τη διάθεση για σκληρή δουλειά και κυρίως για δημιουργία.
Με το τέταρτο κρίσιμο στάδιο, και μετά από αρκετό χρόνο, μπαίνουμε επιτέλους στην ανάπτυξη της εφαρμογής που περιλαμβάνει την επιλογή hardware, software, την ανάλυση απαιτήσεων, ανάπτυξη αυτοματοποιημένων διαδικασιών και ασφαλιστικών δικλίδων, καθορισμό ρόλων, testing, οριστικοποίηση και εγκατάσταση σε real περιβάλλον.
Τελευταίο στάδιο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, η εκπαίδευση, επιμόρφωση και κυρίως η αποδοχή από τα στελέχη, ένα στάδιο που απαιτεί επιμονή και υπομονή.
Μην ξεχνάμε όμως ότι ένα τέτοιο σύστημα ψηφιακής τεχνολογίας είναι ζωντανό και δυναμικό. Χρειάζεται συνεχή προσαρμογή, βελτίωση και ανάπτυξη όπως ακριβώς εξελίσσεται και αναπτύσσεται και ο ίδιος οργανισμός που υπηρετεί. Αυτή την αρμοδιότητα και ευθύνη την έχουν όλα τα στελέχη και τα τμήματα, το κάθε ένα στον τομέα του.
Όσον αφορά τον CFO και τον ρόλο του, πιστεύω ότι είναι το κατάλληλο άτομο για να αναλάβει και να επιβλέψει την υλοποίηση του έργου αυτού, επειδή έχει ή οφείλει να έχει σφαιρική άποψη για τον οργανισμό. Το άτομο αυτό, εκτός από ευρύ γνωστικό αντικείμενο σε θέματα χρηματοοικονομικής, λογιστικής, ελεγκτικής, κοστολόγησης, εταιρικής διακυβέρνησης κ.λπ., αναμένεται να έχει αναλυτική και συνδυαστική σκέψη, αναπτυγμένη αντίληψη και κρίση, ανθεκτικότητα, ικανότητα να επικοινωνεί και να βοηθά όχι μόνο την ομάδα εργασίας αλλά και τα διάφορα τμήματα για την ανάλυση και παραμετροποίηση των απαιτήσεών τους, να μπορεί να παίρνει αποφάσεις και να αναπτύσσει γρήγορα εναλλακτικά σενάρια επίλυσης δυσκολιών και εμπλοκών.
Ο CFO, μετά την ολοκλήρωση της υλοποίησης, πρέπει να ευρίσκεται συνεχώς σε εγρήγορση για ανάγκες βελτίωσης, προσαρμογής και ανάπτυξης, ώστε τα συστήματα να αποτελούν ένα διαρκές και ασφαλές επικαιροποιημένο εργαλείο για τους σκοπούς του οργανισμού.
Η τεχνολογία σήμερα επηρεάζει τον κατασκευαστικό κλάδο και σε νέα πεδία, όπως το σχεδιαστικό λογισμικό, η παραγωγή modules, ή η τάση προς την κατασκευή έξυπνων πόλεων και κτιρίων. Πώς θα εξασφαλίσει ο CFO ότι η εταιρεία του συμβαδίζει με τις εξελίξεις, ώστε να παραμείνει ανταγωνιστική και επίκαιρη;
Πράγματι η τεχνολογία επηρεάζει τον κατασκευαστικό, όπως και τους περισσότερους κλάδους. Ο CFO, οφείλοντας να διασφαλίσει διαχρονικά την ανταγωνιστικότητα του οργανισμού του, πρέπει να είναι κατά το δυνατόν ενήμερος σε θέματα ψηφιακής τεχνογνωσίας και να προετοιμάζεται σε μόνιμη βάση για αλλαγές στο μακροοικονομικό περιβάλλον, στην αγορά, στον κλάδο, στην τεχνολογία, στον ανταγωνισμό, στο εποπτικό, κανονιστικό, φορολογικό και στο χρηματοοικονομικό περιβάλλον, ώστε όταν όλα αυτά δημιουργούν τυχόν συνθήκες κρίσεως να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά πριν προκληθούν πλήγματα στον οργανισμό.
Αν ο CFO εφησυχάσει και δεν φροντίζει παράλληλα το σημαντικό θέμα της εξασφάλισης των πόρων για επένδυση στην συνεχή αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη βελτίωση και περαιτέρω αυτοματοποίηση των συστημάτων πληροφόρησης, επεξεργασίας δεδομένων και διεκπεραίωσης των λειτουργιών, με στόχο την αμεσότητα, την αξιοπιστία, την ακρίβεια και την καταλληλότητα της πληροφόρησης για σκοπούς λήψης αποφάσεων από τη διοίκηση, ο οργανισμός θα μείνει πίσω, θα υποβιβάζεται και θα κινδυνεύει να μην αποτελεί σημαντικό ή έστω υπαρκτό παίκτη στον κλάδο του.
Ο CFO έχει ρόλο-κλειδί στον εντοπισμό, την αξιολόγηση, αλλά και την αξιοποίηση επενδυτικών ευκαιριών. Πώς θα επιλέξει με ασφάλεια αυτές τις ευκαιρίες στο σημερινό ασταθές μακροοικονομικό περιβάλλον;
Ο οργανισμός υποχρεωτικά πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς στις αλλαγές απαιτήσεων λόγω μετάλλαξης της κοινωνίας, που περιλαμβάνει και τα θέματα τεχνολογίας, και συνεχώς πρέπει να ευρίσκεται σε έρευνα για επενδυτικές ευκαιρίες που θα του διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα.
Ο CFO οφείλει να εξετάζει τις διάφορες επενδυτικές ευκαιρίες από τη δική του σκοπιά, με άλλα λόγια με περίσκεψη και με την προσγειωμένη αντίληψη που του παρέχει ή τον υποχρεώνει ο ρόλος του να έχει, ώστε να αξιολογεί τους διαφόρους κινδύνους που αναπτύσσονται, να προβαίνει σε εκτιμήσεις για τους απαιτούμενους χρηματοοικονομικούς πόρους και να παρέχει έγκαιρα στη διοίκηση την κατάλληλη και αξιόπιστη πληροφόρηση, που να περιλαμβάνει τα διάφορα εναλλακτικά σενάρια, ώστε να παίρνονται οι σωστές αποφάσεις.
Ο CFO οφείλει να αξιολογεί τις επερχόμενες αλλαγές στο οικονομικό περιβάλλον όπου λειτουργεί ο οργανισμός και να τις λαμβάνει υπόψη στην ετοιμασία των επιχειρηματικών πλάνων, ώστε να διαφαίνονται η μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του και οι ανάγκες για ανάπτυξη με εκμετάλλευση επενδυτικών ευκαιριών. Σημαντικό εργαλείο το risk analysis για την αναγνώριση και ανάλυση των κινδύνων που συνδέονται με τυχόν επενδυτικές ευκαιρίες, επίσης το εργαλείο cost/benefit analysis.
Με τις πιο πάνω διεργασίες διαφαίνονται και οι χρηματοοικονομικές ανάγκες, ώστε έγκαιρα να εξασφαλίζονται τα απαιτούμενα κεφάλαια, επιλέγοντας τον πιο αποτελεσματικό τρόπο χρηματοδότησης για τη στήριξη επενδυτικών ευκαιριών.
Πρόσφατες διεθνείς έρευνες διαπιστώνουν τάση παραγκωνισμού των επενδύσεων στα ζητήματα ESG, υπέρ της διαχείρισης του αυξημένου κόστους στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πώς μπορεί ο CFO να συμφιλιώσει τα δύο προς όφελος της εταιρείας;
Τα τελευταία χρόνια, λόγω και της κρίσης στην εφοδιαστική αλυσίδα, με αποτέλεσμα οι περισσότερες εταιρείες να ματώνουν, είναι λογικό ο οργανισμός να επικεντρώνεται σε βραχυπρόθεσμα θέματα αντιμετώπισης του αυξημένου κόστους, γιατί μπορεί να τίθενται ακόμη και θέματα επιβίωσης και επομένως να παρατηρείται τάση παραγκωνισμού των επενδύσεων σε θέματα ESG που αποτελούν πιο μακροπρόθεσμο στόχο.
Όμως οι έννοιες της περιβαλλοντολογικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης, άλλως ESG, υιοθετούνται από τις εταιρείες βάσει οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα είναι πλέον υποχρεωτικές με νομοθετικούς κανόνες, οι οποίοι θα εφαρμοστούν σύντομα.
Επίσης, οι τράπεζες ετοιμάζουν κοινό διατραπεζικό ερωτηματολόγιο, το οποίο θα συμπληρώνεται από τις εταιρείες, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που έχει δημιουργηθεί και υποστηρίζεται από τον Τειρεσία. Παρόμοια πλατφόρμα δημιουργήθηκε και θα χρησιμοποιείται από το Χρηματιστήριο για σχετική ενημέρωση των επενδυτών. Τα κριτήρια ESG αξιολογούν τις επιπτώσεις των επιχειρήσεων στο περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση, βασικά σημεία στα οποία επικεντρώνονται οι επενδυτές και οι τράπεζες για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων.
Συνεπώς, η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG βοηθά στην ελκυστικότητα χαμηλού κόστους χρηματοοικονομικών εργαλείων, ενισχύοντας τη θωράκιση των εταιρειών απέναντι σε σχετικούς κινδύνους και ενισχύει την κερδοφορία και τη βιωσιμότητα της εταιρείας.
Επειδή τα θέματα χρηματοδότησης από τράπεζες και εξεύρεσης κεφαλαίων μέσω χρηματιστηρίου αποτελούν βασική ευθύνη και αρμοδιότητα του CFO, οφείλει να τον απασχολεί και να ασχολείται με την επίτευξη των απαιτούμενων δεικτών ESG. Οι εποπτικές αρχές και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναπτύσσουν σενάρια και αναλυτικά εργαλεία για την αξιολόγηση πιθανών μελλοντικών οικονομικών κινδύνων, όπως η κλαδική σύνθεση της οικονομίας, τα επιτόκια, η αλλαγή προσδοκιών των πελατών, η συμμόρφωση με νομοθετικούς κανόνες και με θέματα εταιρικής διακυβέρνησης.
Αυτά αποτελούν σαφώς πεδίο δράσης του CFO, ο οποίος πρέπει να συμμετέχει ενεργά και πρωταγωνιστικά στην κατανόηση, τη φύση και τις επιπτώσεις των κινδύνων αυτών στον τομέα όπου δραστηριοποιείται ο οργανισμός.
Συνοψίζοντας, ενώ το αυξημένο κόστος στην εφοδιαστική αλυσίδα οι εταιρείες το ενσωματώνουν σταδιακά στο κόστος των προϊόντων, τα θέματα ESG αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη μακροημέρευση με βάση τα όσα ανέφερα προηγουμένως, και συνεπώς αποτελούν μονόδρομο για τους οργανισμούς, και με αυτόν τον προσανατολισμό και όσα ανέφερα προηγουμένως πρέπει να λειτουργεί και να προβληματίζεται ο CFO και να συμφιλιώνει τα δύο προς όφελος της εταιρείας.
Όπως εξελίσσεται ο ρόλος του CFO, έτσι πρέπει να εξελίσσεται και το προσωπικό της οικονομικής διεύθυνσης. Πώς εξασφαλίζει ο επικεφαλής του finance ότι η ομάδα του είναι πάντα «up-to-date»;
Ο ρόλος του CFO εξελίσσεται κατά την άποψή μου από ηγέτη αποτελεσμάτων και μείωσης κόστους σε ηγέτη ανθρώπων με στρατηγικό προσανατολισμό. Ταυτόχρονα, το προσωπικό της οικονομικής διεύθυνσης, η ομάδα με την ευρύτερη έννοια του CFO, πρέπει να λειτουργεί με την ίδια φιλοσοφία και επομένως πρέπει να έχει υψηλό επίπεδο αντίληψης, ψηφιακής τεχνογνωσίας, αναλυτικών δεξιοτήτων και υψηλών προσδοκιών για δημιουργία. Ο CFO φροντίζει, μέσω εγκεκριμένων πολιτικών που να καλύπτουν τα θέματα επιμόρφωσης και εκπαίδευσης, το προσωπικό του να έχει ατομικά αλλά και συλλογικά δεξιότητες όπως χρηματοοικονομική γνώση, καινοτόμο νοοτροπία και επαγγελματικά προσόντα σε διαφόρους τομείς που άπτονται του αντικειμένου της χρηματοοικονομικής διαχείρισης. Η εκπαίδευση και η επιμόρφωση πρέπει να περιλαμβάνουν οπωσδήποτε τομείς ανάπτυξης των ηγετικών ικανοτήτων, με ενισχυμένο το στοιχείο της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Όπως ο CFO εξελίσσεται σε απόλυτο σύμβουλο της διοίκησης, έτσι και η ομάδα του CFO πρέπει να εξελίσσεται ατομικά και συνδυαστικά σε σύμβουλο του εσωτερικού αλλά και εξωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού, έχοντας σύμμαχο το υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης και διαφάνειας που τους παρέχει ο ρόλος τους και με γνώμονα τη δημιουργία και την προσφορά όχι μόνο στον οργανισμό αλλά και στην κοινωνία.