Η ραγδαία αύξηση των τιμών στα ενεργειακά αγαθά, ιδίως από τις αρχές του 2022 λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, άσκησε έντονες πληθωριστικές πιέσεις και στις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων, τόσο στο επίπεδο της παραγωγής όσο και την κατανάλωσης.
Κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου του 2022 ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) σημείωσε ετήσια άνοδο 9,4%, καταγράφοντας υψηλό 25-ετίας, κυρίως από την αυξητική επίδραση στις τιμές των ενεργειακών αγαθών. Ιδιαίτερης σημασίας είναι κατά πόσο η ισχυρή άνοδος στις τιμές καταναλωτή προέρχεται από τις πληθωριστικές πιέσεις στις τιμές παραγωγού και εισαγωγών στη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης.
Το α΄ δεκάμηνο του 2022 οι τιμές εισαγόμενων βιομηχανικών προϊόντων (Δείκτης Τιμών Εισαγωγών) και οι τιμές των εγχωρίως παραγόμενων βιομηχανικών προϊόντων (Δείκτης Τιμών Παραγωγού) ενισχύθηκαν κατά 30,8% και 38,6% αντίστοιχα. Σωρευτικά την περίοδο Ιαν.2021-Οκτ.2022, ο ΕνΔΤΚ αυξήθηκε 14,8%, ηπιότερα, ωστόσο από τον ΔΤΕ (47,7%) και τον ΔΤΠ (61%). Σε βασικές κατηγορίες αγαθών, και ειδικότερα για την κατηγορία Τροφίμων-ποτών-καπνού, το χρονικό διάστημα Ιαν.2021-Οκτ.2022, ο ρυθμός μεταβολής του ΔΤΕ διαμορφώθηκε στο 11,4% από σταθερότητα ένα έτος πριν.
Ηπιότερες ήταν οι μεταβολές για τον ΔΤΠ στην ίδια κατηγορία προϊόντων (7,8% από 1,3% ένα έτος νωρίτερα) και τον αντίστοιχο ΕνΔΤΚ (9,1% από 0,8% ένα έτος πριν). Εξετάζοντας τις τάσεις σωρευτικά από τον Ιανουάριο του 2021, ο ΔΤΕ και o ΔΤΠ στα τρόφιμα – ποτά-καπνός ενισχύθηκαν 19,1% και 14,1%, αντίστοιχα, στο εξεταζόμενο χρονικό διάστημα, με τον ΕνΔΤΚ να καταγράφει άνοδο 15,6%.
Η άνοδος των τιμών εισαγωγών στις τιμές καταναλωτή μετριάζεται από την ηπιότερη αύξηση των τιμών εγχώριας παραγωγής. Ως προς τις τάσεις στα ενεργειακά αγαθά το α΄ δεκάμηνο του 2022, ο ΔΤΕ κατέγραψε άνοδο 66%, έναντι 59,1% ένα έτος πριν, όταν ο ΔΤΠ ενισχυόταν 68,1% από 21,1% πρόπερσι. Ηπιότερη ήταν η αύξηση του ΕνΔΤΚ στην κατηγορία των ενεργειακών αγαθών, κατά 49% στην εξεταζόμενη περίοδο από 8% ένα έτος νωρίτερα.
Σωρευτικά, από τον Ιανουάριο του 2021, ο ΔΤΕ και ο ΔΤΠ ενισχύθηκαν, 113,4% και 112,5%, αντίστοιχα, εξέλιξη η οποία αποτυπώνει θετική συσχέτιση μεταξύ τιμών εισαγωγών και παραγωγού. Ασθενέστερη ήταν η ετήσια άνοδος για τον ΕνΔΤΚ στην κατηγορία ενεργειακών αγαθών, 46,6% από τον Ιανουάριο του 2021, καθώς οι εγχώριες πολιτικές αντιμετώπισης του ενεργειακού κόστους επιβραδύνουν την ισχυρή άνοδο των τιμών για τον καταναλωτή.
Στην κατηγορία των λοιπών καταναλωτικών αγαθών την περίοδο Ιαν.2021-Οκτ.2022, ο ΔΤΕ σημείωσε άνοδο 0,7% από υποχώρηση 1,1% ένα έτος πριν.
Εντονότερη ήταν η άνοδος για τον ΔΤΠ και τον ΕνΔΤΚ, 1,2% και 4,4% από εξασθένιση 0,1% και υποχώρηση 1,2% αντίστοιχα το α΄ δεκάμηνο του 2021. Σωρευτικά από τον Ιανουάριο του 2021, ο ΔΤΕ και ο ΔΤΠ αυξήθηκαν 3,4% και 2,2%, αντίστοιχα, με τον ΕνΔΤΚ, ωστόσο να διαγράφει έντονες διακυμάνσεις με περιοδικότητα 6 μηνών.
Υπολογίζοντας τον 6μηνιαίο κινητό μέσο του ΕνΔΤΚ, προκύπτει ανοδική τάση, με τη σωρευτική μεταβολή του να ανέρχεται σε 5,8%. Συνεπώς, το κόστος ενέργειας επιδρά έμμεσα στο κόστος παραγωγής, ασκώντας πληθωριστικές πιέσεις στις τιμές καταναλωτή.
Συνοψίζοντας, η ηπιότερη άνοδος του ΕνΔΤΚ σε σύγκριση με τον ΔΤΕ και τον ΔΤΠ σωρευτικά κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης τη διετία 2021-2022 προκύπτει κυρίως από τρεις παράγοντες: (α) την εντονότερη πληθωριστική πίεση στις τιμές εισαγωγών έναντι των τιμών καταναλωτή στην κατηγορία τροφίμων οι οποίες ακολουθούν μερικώς και με υστέρηση, (β) την εντονότερη πληθωριστική πίεση στις τιμές παραγωγού και εισαγωγών έναντι των τιμών καταναλωτή στις κατηγορίες ενεργειακών αγαθών και (γ) τη μερική αντιστάθμιση από τη μεγαλύτερη πληθωριστική πίεση στις τιμές καταναλωτή έναντι των τιμών παραγωγού και εισαγωγών στα λοιπά καταναλωτικά αγαθά.