Του Δρ. Κωνσταντίνοy Κυρίτση, Ιδρυτή της StudySmart
Όλες οι σημαντικές έρευνες σχετικά με τις δεξιότητες των στελεχών επιχειρήσεων συνηγορούν στο ότι τα περισσότερα στοιχεία που μας «λείπουν» δεν είναι τεχνικά, αλλά αυτά που ονομάζονται “Behavioral” ή “Soft Skills” (Deloitte Deakin Report 2017, PwC CEO Report 2018).
Αυτά σχετίζονται με την επικοινωνία, τις αποτελεσματικές διαπραγματεύσεις, τις αποτελεσματικές παρουσιάσεις, την ενσυναίσθηση, το να εργαζόμαστε αποτελεσματικά ως ομάδα, να «ακούμε» και άλλα παρεμφερή. Αυτά τα μαθαίνουμε – αρχικά και ως ένα σημείο – στο σπίτι μας έχοντας για «εκπαιδευτές» τους γονείς μας και όχι τόσο στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο.
Τα περισσότερα σχολεία διεθνώς δυστυχώς δεν μας έμαθαν πως να σκεφτόμαστε, αλλά πόσα να ξέρουμε (ιδίως για όσους από εμάς πήγαμε σχολείο στα 80’s). Μετά το σχολείο έρχεται συνήθως το πανεπιστήμιο το οποίο επίσης – στις περισσότερες περιπτώσεις – ΔΕΝ ασχολείται με τα soft skills, αλλά τα hard skills (τεχνικές δεξιότητες), ιδίως στους τομείς της Λογιστικής, Χρηματοοικονομικών και Ελεγκτικής που αφορά τη στήλη. Αλήθεια, είναι πιο σημαντικό το να μάθεις κάποιο διεθνές λογιστικό πρότυπο (IFRS) από το να μπορείς να το παρουσιάσεις και να το αναλύσεις κριτικά;
Είναι πιο σημαντικό στον εσωτερικό έλεγχο να μάθεις τη διαδικασία ελέγχου από το να μπορείς να συνεργάζεσαι αποτελεσματικά με τους συναδέλφους σου και να είσαι ικανός στην ανατροφοδότηση; Κατά την προσωπική μου άποψη, πιο δύσκολο είναι να μάθει κανείς να φέρεται από το να μάθει τι λέει το IFRS 9. Γι’ αυτό και υπάρχει μία φράση που λέμε “we hire for attitude and we train for skill”.
Πολλές επιχειρήσεις επικοινωνούν μαζί μας για σεμινάρια επικοινωνίας, ενσυναίσθησης, ενεργητικής ακρόασης, feedback, ηθικής και λογοδοσίας κ.ά. αφού πραγματικά ‘λείπουν’ από ένα σημαντικό ποσοστό στελεχών. Οι έρευνες της McKinsey (2014), της Pew Research (2016), του Ryan Craig (2019) και πολλές ακόμη για την απόσταση πανεπιστημίων και αγοράς εργασίας στηρίζουν αυτό το πόρισμα.
Τα πτυχία και οι τίτλοι ανοίγουν την πόρτα, αλλά οι κοινωνικές μας δεξιότητες, η επικοινωνία και η συμπεριφορά μας διατηρούν “employable”. Δεν γνωρίζω κάποια αξιολόγηση που να δίνει μεγάλη βαρύτητα στο πτυχίο ή ένα μεταπτυχιακό μετά από κάποια χρόνια εργασίας. Εννοείται ότι απαιτείται ανανέωση και upskilling αλλά όχι απαραίτητα ένα νέο πτυχίο και όχι απαραίτητα σε hard skills.
Όσο πιο ψηλά ανεβαίνουμε στην ιεραρχία ενός οργανισμού, οι δεξιότητες αλλά και οι ικανότητες που χρειαζόμαστε και που πρέπει να αναπτύσσουμε διαφέρουν αισθητά με αυτές που έπρεπε στην πρώτη δεκαετία της καριέρας μας. Σχετίζονται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους με τα soft skills. Έρευνες του WEF (2020-2021) αναφέρουν τις παρακάτω 5 σημαντικές δεξιότητες για την επόμενη πενταετία (2021 – 2025): Καινοτομία, Λήψη αποφάσεων, Κριτική σκέψη, Ενεργητική Μάθηση & Στρατηγικές Μάθησης, Επίλυση Προβλημάτων.
Τα εκπαιδευτικά συστήματα διεθνώς – εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων – χρειάζονται αναδόμηση. Ίσως χρειάζεται ένα Πανεπιστήμιο δεξιοτήτων ή ένα μάθημα στο να μαθαίνουμε ‘πως’ να μαθαίνουμε. Το σίγουρο είναι ότι εκτός από το “competency crisis” ζούμε και μία κρίση που σχετίζεται με την εκπαίδευση.
Για το λόγο αυτό, τα κορυφαία επαγγελματικά σώματα στον τομέα της Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών όπως τα ACCA, CIMA, ICAEW κ.ά (ιδίως μετά το 2015) ενσωμάτωσαν στην ύλη τους ‘soft’ δεξιότητες στις εξετάσεις τους έτσι ώστε να καλύψουν το κενό. Που δίνουν έμφαση; Στην Επικοινωνία, στο Σκεπτικισμό, στην Κριτική Ανάλυση, την Αξιολόγηση και εκτίμηση δεδομένων, την Επιχειρηματική διορατικότητα (εκτός της τεχνικής γνώσης).
Αλήθεια, πόσο καλοί είμαστε σε αυτές τις δεξιότητες;