Εντός των προσεχών ημερών αναμένεται να εκταμιευθούν οι πρώτοι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης για τις χώρες που κατέθεσαν πρώτες τα Εθνικά τους Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, η οποία ήταν η δεύτερη χρονικά που το κατέθεσε. Η αξιολόγηση των σχεδίων αυτών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ολοκληρώθηκε, ενώ το «πράσινο φως» έδωσαν ήδη το Eurogroup και το Ecofin.
Η χώρα μας έχει ζητήσει στήριξη ύψους 30,5 δισ. ευρώ από το RRF (Recovery and Resilience Facility), τον θεμέλιο λίθο Ταμείου Ανάκαμψης
– 17,8 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ σε δάνεια. Η πρώτη εκταμίευση θα αφορά προχρηματοδότηση 13% επί του συνολικού ποσού – 3,965 δισ. ευρώ.
Μοοdy’s: Ώθηση 1% στο ΑΕΠ ετησίως και σωρευτική μείωση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ κατά 14,5%, την επόμενη 5ετία
Την ίδια στιγμή, η Moody’s έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο, ότι το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τη χώρα μας να αλλάξει το παραγωγικό της μοντέλο, να εκσυγχρονίσει την οικονομία της και να διαμορφώσει ένα υγιές επενδυτικό περιβάλλον, όπου πέρα από τις επενδύσεις, θα εφαρμοστούν δεκάδες μεταρρυθμίσεις οι οποίες στην πλήρη τους εξέλιξη θα διαμορφώσουν ένα παραγωγικό μοντέλο που θα μπορεί να παράγει σταθερά πλούτο για επιχειρήσεις, εργαζόμενους και φυσικά φορολογικά έσοδα για το κράτος. Σύμφωνα λοιπόν με την Moody’s, η πλήρης απορρόφηση και αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται να δώσει ώθηση 1% στην ανάπτυξη του ΑΕΠ ετησίως και σωρευτική μείωση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ κατά 14,5%, μέσα στην επόμενη επταετία. Όπως αναφέρει ο οίκος, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία θα λάβουν σχεδόν το 50% των επιχορηγήσεων και δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης και οι πόροι αυτοί μαζί με τα κονδύλια από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. θα επιταχύνουν τις επενδύσεις, ενισχύοντας έτσι την ανάπτυξη, μειώνοντας το χρέος και βελτιώνοντας τις συνθήκες εξυπηρέτησής του. Πιο αναλυτικά, η Moody’s προβλέπει ότι η ετήσια αύξηση της χρηματοδότησης της Ε.Ε. σε αυτές τις χώρες θα κινηθεί στο 1,9% του ΑΕΠ κατά μέσον όρο το 2021-27, με την Ελλάδα να σημειώνει τη μεγαλύτερη αύξηση, κατά 2,5%. Αυτή η εξέλιξη, όπως επισημαίνει, θα διπλασιάσει τις δημόσιες επενδύσεις κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, έπειτα από μια δεκαετία χαμηλών επενδύσεων μετά την οικονομική κρίση και την κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Η πλήρης απορρόφηση των πόρων θα βελτιώσει σημαντικά και τα πιστωτικά προφίλ των κρατών αυτών. Η πλήρης χρήση της χρηματοδότησης της Ε.Ε. θα δώσει στην περιφέρεια περαιτέρω ώθηση του ΑΕΠ σε μέσο όρο το διάστημα 2021-2027 της τάξης του 0,7%, με την Ελλάδα να ξεχωρίζει καθώς το ελληνικό ΑΕΠ αναμένεται να ενισχυθεί κατά 1% ετησίως την επόμενη επταετία. Παράλληλα, η Moody’s υπογραμμίζει πως η υψηλότερη ανάπτυξη, η αύξηση των κρατικών εσόδων και η χαλάρωση των μέτρων δημοσιονομικής στήριξης θα οδηγήσουν, επίσης, σε μείωση των δεικτών δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ. Για το σύνολο των χωρών της περιφέρειας αυτή η μείωση τοποθετείται στο 8,2% κατά μέσον όρο έως το 2027, ενώ η Ελλάδα ξεχωρίζει και εδώ, καθώς εκτιμάται ότι η μείωση του χρέους/ΑΕΠ θα κινηθεί στο 14,5% στην επταετία. Τα φθηνότερα δάνεια που διατίθενται στο πλαίσιο των κεφαλαίων ανάκαμψης θα στηρίξουν τη βιωσιμότητα και τις συνθήκες εξυπηρέτησης του χρέους των χωρών αυτών, όπως τονίζει.
Συγκροτείται Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας
ΤΤη σημασία της επιτυχίας του όλου εγχειρήματος δείχνει να έχει αντιληφθεί η ελληνική κυβέρνηση, η οποία σε πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε την συγκρότηση Κυβερνητικής Επιτροπής Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, η οποία θα ασχολείται με συμβάσεις που αφορούν κυρίως έργα μέσω χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. Ιδιαίτερα σημαντικό δε είναι το γεγονός ότι στην εν λόγω επιτροπή επικεφαλής θα τεθεί ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με αναπληρωτή τον Υπουργό Υποδομών Κώστα Καραμανλή. Τα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής θα είναι οι Υπουργοί Οικονομικών, Ανάπτυξης & Επενδύσεων, Εσωτερικών, Δικαιοσύνης, Πολιτισμού & Αθλητισμού, Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Επικρατείας αρμόδιος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου, ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών και ο υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, αρμόδιος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου. Τέλος, στις συνεδριάσεις της Επιτροπής μπορεί να συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου οιοδήποτε μέλος της Κυβέρνησης για Σύμβαση που εμπίπτει στην αρμοδιότητά του. Για την υποβοήθηση του έργου της Κυβερνητικής Επιτροπής προτείνεται εξάλλου η συγκρότηση ολιγομελούς Επιτροπής κυβερνητικών στελεχών, που θα αποτελείται από τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης ως Συντονιστή, τον Γενικό Γραμματέα Υποδομών ως αναπληρωτή, τον Γενικό Γραμματέα Οικονομικής Πολιτικής, τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, καθώς και τον διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης.
Η Επιτροπή θα συντάσσει εισηγήσεις αξιολόγησης των προτάσεων που υποβάλλονται, θα παρακολουθεί την εξέλιξη του Προγράμματος, και θα μεριμνά για τη συλλογή όλων των στοιχείων και πληροφοριών που είναι αναγκαία για την αξιολόγηση και «προτεραιοποίηση» των συμβάσεων. Επίσης, μπορεί να απευθύνεται στις αρμόδιες υπηρεσίες των δικαιούχων, καθώς και στις αρμόδιες διαχειριστικές αρχές και φορείς, οι οποίοι οφείλουν να παρέχουν σε αυτήν όλα τα απαραίτητα στοιχεία, χωρίς καθυστέρηση. Παράλληλα, θα συντάσσει και θα υποβάλλει στην Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, σε εξαμηνιαία βάση, έκθεση προόδου των εργασιών της.
Ε.Ε.: Δημιουργεί Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για τον έλεγχο των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης
Αντίστοιχες κινήσεις θωράκισης της αποτελεσματικότητας του Ταμείου Ανάκαμψης σχεδιάζει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία πριν λίγες μέρες ανακοίνωσε την έναρξη της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), λίγο πριν ξεκινήσει η διάθεση κονδυλίων του Ταμείου. Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για έναν νεοσύστατο οργανισμό της Ε.Ε., πλήρως ανεξάρτητο, «που θα προχωρήσει στην ενίσχυση της προστασίας του προϋπολογισμού της Ε.Ε. και θα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή του NextGenerationEU για να διασφαλίσει ότι τα κεφάλαιά του, ύψους 750 δισ. ευρώ, θα φτάσουν στην οικονομία και στους πολίτες της ΕΕ», αναφέρει στην ανακοίνωσή της η επιτροπή και τονίζει ότι «από σήμερα, οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν απευθείας στο EPPO τυχόν ύποπτες περιπτώσεις απάτης που αφορούν κοινοτικά κονδύλια». Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα έχει έδρα το Λουξεμβούργο και τη συνθέτουν 22 εισαγγελείς, ένας από κάθε κράτος-μέλος. Ωστόσο, από τις 27 χώρες της Ε.Ε., η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ιρλανδία, η Σουηδία και η Δανία δεν συμμετέχουν, ενώ η Σουηδία ζήτησε να ενταχθεί το 2022.
Ε.Ε.: Ιστορική εξέλιξη η έκδοση κοινού χρέους
Η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και η τεράστια σημασία του για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας οδήγησαν σε μια ιστορική εξέλιξη την Ένωση, η οποία αφορά στην έκδοση κοινού χρέους με στόχο να χρηματοδοτηθεί το Ταμείο, ώστε να ξεπεραστεί ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα εκδώσει περίπου 80 δισεκατομμύρια ευρώ σε μακροπρόθεσμα ομόλογα, έκδοση που αναμένεται να συμπληρωθεί από δεκάδες δισεκατομμύρια βραχυπρόθεσμων αξιόγραφων της Ε.Ε. για την κάλυψη των υπόλοιπων χρηματοδοτικών απαιτήσεων. Το ακριβές ποσό τόσο των ευρωομολόγων (EU-Bonds), όσο και των χρεογράφων (EU-Bills) θα εξαρτηθεί από τις ακριβείς ανάγκες χρηματοδότησης και η Επιτροπή θα αναθεωρήσει την πρόσφατη αξιολόγηση το φθινόπωρο. Στόχος είναι η Επιτροπή να είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει το δεύτερο εξάμηνο του έτους όλες τις προγραμματισμένες επιχορηγήσεις και δάνεια προς τα κράτη-μέλη, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), καθώς και να καλύψει τις ανάγκες των πολιτικών της Ε.Ε. που λαμβάνουν χρηματοδότηση από το NextGenerationEU. Το πρώτο χρεόγραφο (EU-Bills) θα εκδοθεί τον Σεπτέμβριο όταν τεθεί σε λειτουργία η πλατφόρμα δημοπρασιών της Ε.Ε.
Όπως είπε ο Επίτροπος αρμόδιος για τον Προϋπολογισμό, Γιοχάνες Χαν, «κάνουμε ένα ακόμη βήμα μπροστά στις προετοιμασίες για την πρώτη πράξη δανεισμού για τη χρηματοδότηση της συλλογικής ανάκαμψης μέσω του NextGenerationEU. Εκδίδοντας περίπου 80 δισεκατομμύρια ευρώ μακροπρόθεσμων ομολόγων και χρησιμοποιώντας πρόσθετους βραχυπρόθεσμους λογαριασμούς φέτος, θα καταφέρουμε να καλύψουμε τις πιο επείγουσες ανάγκες των κρατών μελών και να τα θέσουμε στο δρόμο προς μια βιώσιμη ανάκαμψη και μια πράσινη, ψηφιακή και ανθεκτική Ευρώπη». Να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι για τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές έως 750 δισεκατομμύρια ευρώ σε τιμές 2018 ή έως περίπου 800 δισεκατομμύρια ευρώ σε τρέχουσες τιμές. Σε όγκο δανεισμού αυτό μεταφράζεται κατά μέσο όρο περίπου σε 150 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, μεταξύ του 2021 και του 2026, εξέλιξη που αναμένεται να καταστήσει την Ε.Ε. έναν από τους μεγαλύτερους εκδότες σε ευρώ.
«Στην λογική του “first-in-first-out”»
Με αυτόματες και ταχύτατες διαδικασίες μέσω κυρίως του τραπεζικού συστήματος (εθνικού και ευρωπαϊκού), θα αξιολογούνται τα επενδυτικά έργα που θα χρηματοδοτηθούν από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, υπογράμμισε ο Aναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, στο πρόσφατο “Fin Forum 2021, Shaping the future of banking & finance”. Ο Θ. Σκυλακάκης κάλεσε τους επενδυτές που έχουν προετοιμάσει επιχειρηματικά σχέδια, στους επιλέξιμους κλάδους, να ξεκινήσουν άμεσα τις διαδικασίες αξιολόγησης με τις τράπεζες, καθώς θα τηρηθεί ο κανόνας “first-in-first-out” (FIFO). Όπως διευκρίνισε, η σχετική νομοθεσία για την επιλεξιμότητα και τις προδιαγραφές θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο, επομένως, οι επενδυτές δεν έχουν καιρό για καθυστέρηση. Συνεπώς, “είναι ρεαλιστικός ο στόχος να δούμε τις πρώτες εκταμιεύσεις εντός του καλοκαιριού”, δήλωσε. Εξάλλου, τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης δεν πρόκειται να εισρεύσουν μαζικά, αλλά σταδιακά, για λόγους δημοσίου χρέους. Στόχος είναι να υπάρξει εμπροσθοβαρής χρηματοδότηση αν και το πρόγραμμα θα είναι ανοικτό για τρία με τέσσερα χρόνια. Αναφερόμενος στη διαδικασία αξιολόγησης και χρηματοδότησης, ο Θ. Σκυλακάκης διευκρίνισε ότι από τη στιγμή που έχουν καθοριστεί τα επιλέξιμα σχέδια και δεν θα γίνεται υπέρβαση των προβλεπόμενων για την επένδυση ποσοστών κρατικών ενισχύσεων, η τελική αξιολόγηση και δανειοδότηση θα γίνεται μέσω του τραπεζικού συστήματος. Ο μηχανισμός προβλέπει την ενίσχυση επενδυτικών έργων με επιλεξιμότητες την πράσινη ενέργεια, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την έρευνα και ανάπτυξη, αλλά και την αναβάθμιση επιχειρηματικών στρατηγικών μέσω εξαγορών, συγχωνεύσεων και συνεργασιών ώστε να αυξηθεί το μέγεθος και η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Σε ό,τι αφορά στα ποσοστά ενίσχυσης, το δάνειο μηδενικού επιτοκίου θα ανέρχεται σε 30-50%, η ίδια συμμετοχή σε τουλάχιστον 20% και το υπόλοιπο από ποσοστό θα καλύπτεται από τις τράπεζες.
«Ο πρώτος λόγος στις τράπεζες, για να μην έχουμε επενδύσεις-κουφάρια»
Για το Ταμείο Ανάκαμψης και το πως αυτό θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις στην Ελλάδα μίλησε στο ίδιο Forum και ο Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας του Ταμείου, Νίκος Μαντζούφας. Στην ερώτηση για το πώς θα λειτουργήσει το Ταμείο, ο Ν. Μαντζούφας τόνισε πως «φιλοδοξεί να είναι και θα είναι ένα διαφανές πρόγραμμα τόνωσης των επενδύσεων στην Ελλάδα». Συμπλήρωσε πως η χώρα μέσω του Ταμείου θα έχει να διαχειριστεί 31 δισ. ευρώ πρόσθετους πόρους που θα ελέγχονται, σηματοδοτώντας μία λογοδοσία απέναντι στη κοινωνία και στους θεσμούς. Πώς όμως το δημόσιο θα «τρέξει» ένα τόσο μεγάλο project όταν έχει αργήσει να ολοκληρώσει τον δικό του μετασχηματισμό; Η απάντηση του Ν. Μαντζούφα ήταν σαφής.: «Ξέρουμε ότι είναι ένα μεγάλο στοίχημα στο οποίο θα υπάρξουν και προβλήματα ωστόσο, παρατηρούμε τρομερή επιτάχυνση στη ψηφιοποίηση του κράτους π.χ. στις πολεοδομίες, στην ΑΑΔΕ, στο πρόγραμμα εμβολιασμού». Ο Διοικητής του Ταμείου μίλησε ακόμα για τη διαφάνεια που θα διέπει τα επενδυτικά προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης λέγοντας πως τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο θα έχουν οι τράπεζες, στις οποίες παραχωρήθηκαν τα 13 από τα 18 δισ. ευρώ του Ταμείου. Τα χρήματα αυτά θα διακινούνται από τις τράπεζες για επενδυτικά σχέδια, που οι ίδιες θα ελέγχουν. «Παραχωρούμε την πλήρη δικαιοδοσία στις τράπεζες που θα αξιολογούν την επένδυση γιατί στόχος είναι οι επενδύσεις να μην καταλήξουν κουφάρια» σημείωσε. Τέλος, ανακοίνωσε πως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα λάβουν σε μορφή επιδοτήσεων τουλάχιστον 1,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.