Οι CFOs καλούνται, όχι μόνο να ανταποκριθούν σε σαφώς πιο διευρυμένους ρόλους αναφορικά με το σχεδιασμό και την υλοποίηση της στρατηγικής τους αλλά και να απαντήσουν σε θέματα αναφορικά με το περιβάλλον την κοινωνία και την διακυβέρνηση (ESG).

Μπροστά από τις εξελίξεις το περιοδικό FinancePro συνεχίζει το ρεπορτάζ του πάνω σε θέματα αναφορικά με το περιβάλλον την κοινωνία και την διακυβέρνηση (ESG) που είχε ξεκινήσει να γράφει από το πρώτο τεύχος. Στο πλαίσιο αυτό συνομιλούμε με την Μαρία Αλεξίου ESG Senior Advisor; L.L.M. in Civil Liberties and Human Rights TITAN Cement International S.A., τον Νικόλαο Μυλωνά καθηγητή Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, και με στελέχη της ΕΧΑΕ.

Η μεγάλη αλλαγή που διαπιστώνουμε ιδιαίτερα μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση αλλά και μετά από μία δεύτερη και ακόμη πιο οδυνηρή κρίση από την επίδραση της πανδημίας- διαμορφώνει την ανάγκη για μεγαλύτερη επιτάχυνση. Σε αυτό συμβάλλει η υιοθέτηση νέων κανόνων ρύθμισης της εταιρικής υπευθυνότητας σε ένα αναβαθμισμένο και αυστηρότερο πλαίσιο χρηματοδότησης σύμφωνα με όρους βιωσιμότητας σε τρία επίπεδα, την διακυβέρνηση, την περιβαλλοντική επίδραση και την κοινωνική επίδραση.

Η απόδοση και η δυνατότητα ανάπτυξης μίας επιχείρησης αξιολογείται κατ’ επέκταση σύμφωνα με την ικανότητά της να δημιουργεί βιώσιμη αξία και μάλιστα σε βάθος χρόνου αποτιμώντας και την αρνητική επίδραση στο περιβάλλον και στην κοινωνία, απαντά η Μαρία Αλεξίου μιλώντας για τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα και την ενσωμάτωση των χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών δεικτών ESG στην επιχειρηματική στρατηγική των εταιρειών Στην ερώτηση, αν ελλοχεύει ο κίνδυνος της πολυπλοκότητας και της γραφειοκρατίας υπογραμμίζει πως πράγματι υπάρχει ένας σημαντικός κίνδυνος να δημιουργήσουμε επιπλέον και άχρηστη γραφειοκρατία, αυξάνοντας την έλλειψη ή την απόκρυψη ουσιωδών πληροφοριών και κυρίως εκείνων που είναι κατάλληλες για να αξιολογηθεί, όχι μόνο η αξία που παράγεται, αλλά κυρίως ο τρόπος που παράγεται αυτή η αξία και ο τρόπος που αναδιανέμεται στους συμμετέχοντες με συγκεκριμένες και στοχευμένες στρατηγικές.

Πρακτικά, όμως στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης όπως ο Στόχος 12 που αφορά την υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση προϊόντων αποσαφηνίζουν το τοπίο. Η εκπλήρωση του στόχου αυτού προϋποθέτει διαφάνεια, ενημέρωση και εκπαίδευση του καταναλωτή και συμμόρφωση με τις βέλτιστες παραγωγικές πρακτικές σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, είτε αυτοί απευθύνονται άμεσα στον καταναλωτή όπως για παράδειγμα το λιανεμπόριο και ο τουρισμός, είτε απευθύνονται έμμεσα στον καταναλωτή για παράδειγμα η μεταποίηση. Το Ταμείο Ανάκαμψης που υιοθέτησε η ΕΕ και είναι το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο για την ενίσχυση της διαδικασίας μετάβασης στην βιώσιμη και συμμετοχική ανάπτυξη που διατυπώνεται ως ο κεντρικός στόχος της Ένωσης για το 2030 αναμένεται να συμβάλλει καθοριστικά στην κατεύθυνση αυτή, ενισχύοντας ολοκληρωμένα σχέδια μετάβασης σε νέα μοντέλα βιώσιμης επιχειρηματικής λειτουργίας.

Αναφερόμενη στο κόστος προσαρμογής για μία επιχείρηση τονίζει ότι ο βαθμός ωριμότητας μίας επιχείρησης και φυσικά σε συνάρτηση με το μέγεθος και τη φύση της δραστηριότητας είναι οι παράγοντες που θα καθορίσουν και το κόστος μετάβασης κατά περίπτωση. Κάθε κλάδος έχει αναπόφευκτα διαφορετική επίδραση σε κρίσιμα περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα, όπως η ενέργεια για το θέμα του περιορισμού της κλιματικής αλλαγής και η αγροτική παραγωγή για το θέμα της καλύτερης διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Για τον λόγο αυτό και η ΕΕ προτείνει ένα Ευρωπαϊκό Πρότυπο Συγκριτικής Μέτρησης που θα συνδυάζει τα διεθνή πρότυπα με τα κλαδικά πρότυπα για την βιωσιμότητα ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων κατά κλάδο, περιοχή δραστηριότητας κλπ. Σημαντικό, τέλος παραμένει να αντιληφθούν και οι μικρές επιχειρήσεις ότι η βιωσιμότητα σε βάθος χρόνου είναι ευκαιρία για υγιή και αειφόρο ανάπτυξη και όχι πρόβλημα που θα ξεπεραστεί με ένα πρόστιμο για μη συμμόρφωση με τη νέα νομοθεσία!

Μαρία Αλεξίου, ESG Senior Advisor; L.L.M. in Civil Liberties and Human Rights TITAN Cement International S.A.
Η ΕΕ προτείνει ένα Ευρωπαϊκό Πρότυπο Συγκριτικής Μέτρησης που θα συνδυάζει τα διεθνή πρότυπα με τα κλαδικά πρότυπα για την βιωσιμότητα

Σε μια κρίσιμη περίοδο όπως η σημερινή της πανδημίας, η προστασία της ζωής και η ασφάλεια των ανθρώπων αποκτά πρωταρχικό σκοπό. Στην υλοποίηση του σκοπού αυτού προστρέχουν, εκτός από τους ιδιώτες, οι πάσης φύσεως κρατικοί οργανισμοί και φυσικά οι ίδιες επιχειρήσεις. Για τις επιχειρήσεις που ενστερνίζονται σε ένα ελάχιστο βαθμό τις αρχές του ESG, γίνεται ευκολότερο να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους όχι μόνο στους εργαζομένους τους αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία με πάσης φύσεως δράσεις και δωρεές στο σύστημα υγείας. Αυτό προκύπτει από τη φιλοσοφία που κρύβεται στις τρεις πτυχές του ESG, δηλαδή η αναγνώριση της ευθύνης που έχει ένας οργανισμός απέναντι στο περιβάλλον και την κοινωνία ώστε με τη δράση του να προστατεύει και να βελτιώνει την κατάσταση και των δύο εφαρμόζοντας καλές αρχές διακυβέρνησης και προάγοντας τα συμφέροντα όλων των συμμετεχόντων στην επιχείρηση.

Καθώς οι τρεις πτυχές είναι αλληλένδετες, η τόνωση της κοινωνικής πτυχής εξ’ αιτίας του COVID-19 ενίσχυσε και τις άλλες δύο πτυχές, διατυπώνει ο Νικόλαος Μυλωνάς απαντώντας στην ερώτηση αν η περίοδος του Covid-19 τόνισε και τις τρεις πτυχές των ESG Σχετικά με το πόσο είναι εύκολο οι εταιρείες του χρηματοοικονομικού τομέα να επαναξιολογήσουν με βάση τους ESG δείκτες την έκθεση τους στον κίνδυνο και την πιθανότητα να οδηγηθούμε σε ανισορροπίες διευκρινίζει ότι η μελέτη που έχει γίνει αναδεικνύει ότι στην Ελλάδα πολλές επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται την έννοια των κριτηρίων ESG, λίγες ωστόσο τα τηρούν. Περισσότερο από τους άλλους κλάδους οι συστημικές τράπεζες προπορεύονται στην τήρηση των κριτηρίων ESG. Όμως, στο παρελθόν ο δανεισμός των επιχειρήσεων δεν έχει γίνει με βάση το αποτύπωμα που αφήνουν οι δανειστές στο περιβάλλον και την κοινωνία. Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά στη θέσπιση οδηγιών που αυξάνει το κόστος των επιχειρήσεων που επιδρούν αρνητικά στο περιβάλλον, γεννιέται κίνδυνος αδυναμίας αυτών των επιχειρήσεων να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις.

Ο κίνδυνος αυτός είναι υπαρκτός και οι τράπεζες τον λαμβάνουν υπόψη όταν αξιολογούν προτάσεις για νέα δάνεια. Τα παλαιότερα δάνεια που η διάρκειά τους δεν ξεπερνά τα δέκα χρόνια, σταδιακά θα αποπληρωθούν πριν αρχίζει να κοστίζει υπερβολικά στις επιχειρήσεις. Επίσης, δεν αναμένονται ανισορροπίες στην αγορά καθώς ήδη γνωρίζει την έκθεση των τραπεζών σε δάνεια που ενέχουν περιβαλλοντολογικό κίνδυνο και τον έχει αποτυπώσει στις αποτιμήσεις της. Σε ό,τι αφορά τον τρόπο ενημέρωσης των οικονομικών διευθύνσεων ενημερώνει πως οι επιχειρήσεις θα πρέπει να γνωρίζουν τα οφέλη από την τήρηση των κριτηρίων ESG.

Εν ολίγοις, επιτυγχάνουν τη μείωση του κόστους κεφαλαίου και την αποδοχή τους από την τυπική κοινωνία που διασφαλίζει τα συμφέροντα των συμμετεχόντων και την βιωσιμότητά τους. Το Χρηματιστήριο Αθηνών έχει αναλάβει ενεργό ρόλο στη μελέτη τήρησης των κριτηρίων ESG στις εισηγμένες εταιρείες για την ενημέρωση όλων των επιχειρήσεων, εισηγμένων ή μη. Το Εργαστήριο Επενδυτικών Εφαρμογών του ΕΚΠΑ (http://epefa.ba.uoa.gr/) που εκπόνησε τη σχετική μελέτη για τα κριτήρια ESG και σε τι βαθμό τηρούνται στις Ελληνικές επιχειρήσεις, αναλαμβάνει την ενημέρωση ΔΣ και οικονομικών διευθύνσεων για τα κριτήρια ESG αλλά και τις μετρήσεις ESG που θα πρέπει να πραγματοποιούν οι επιχειρήσεις σε διάφορους κλάδους.

Οι δράσεις του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών σε σχέση με την ενημέρωση αλλά και ευαισθητοποίηση των εισηγμένων εταιρειών όσον αφορά στις ESG πρακτικές, παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσε το Χρηματιστήριο με θέμα «ΕSG: Winning in the long run». Το σχέδιο δράσης του Χρηματιστηρίου σε σχέση με τα ESG θέματα, για το 2021, κινείται στους εξής άξονες: n Την προβολή και ενίσχυση της αναγνωσιμότητας των εισηγμένων εταιρειών. n Τη χρηματοδότηση βιώσιμων επενδύσεων μέσω του Χρηματιστηρίου. n Την επιμόρφωση του οικοσυστήματος για θέματα ESG. n Την ανάπτυξη πλατφόρμας για την καταχώρηση ESG πληροφοριών και δεδομένων. n Τη δημιουργία δείκτη ESG.

Το Χρηματιστήριο διέκρινε εγκαίρως την σημασία που η επενδυτική φιλοσοφία ESG θα έχει για τις εταιρείες και την «αξιολόγησή» τους από την επενδυτική κοινότητα και για τον λόγο αυτό το 2019 προχώρησε στην έκδοση του Οδηγού Δημοσιοποίησης Πληροφοριών ESG, ενός πολύτιμου εργαλείου τόσο για εισηγμένες όσο και για μη εισηγμένες εταιρείες, καθώς με την χρήση του οι επιχειρήσεις μπορούν να προσδιορίσουν τα ουσιαστικά θέματα ESG που πρέπει να δημοσιοποιούν και να διαχειρίζονται ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν επιτυχώς στην παγκόσμια αυτή τάση. Όπως επισημαίνουν στελέχη της ΕΧΑΕ: «Η μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση τις περισσότερες φορές υπάρχει εσωτερικά σε έναν οργανισμό. Αυτό που απαιτείται είναι η συγκέντρωσή της, η σύνθεσή της και κατ’ επέκταση διαχείρισή της κεντρικά προκειμένου να δημοσιοποιείται με τρόπο χρήσιμο για τους ενδιαφερόμενους, σε συνάρτηση με τη στρατηγική μιας εταιρείας».