Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου από το μέτωπο της πανδημίας, η Ελλάδα ξεκλειδώνει τις αγορές τουρισμού, προτεραιότητα έχουν οι: Βρετανία, Ρωσία, Ισραήλ και ΗΠΑ. Τα ξενοδοχεία σπεύδουν να προλάβουν τις εξελίξεις και να ανταποκριθούν στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας στρατηγικές για να «αναστήσουν» τον κλάδο τουρισμού ο οποίος πέρυσι υπέκυψε στην πανδημία του Covid-19. Οι θεματοφύλακες επί των οικονομικών δεν έπαυσαν στην περίοδο της καραντίνας να εργάζονται επανεξετάζοντας τα μοντέλα λειτουργίας τους από άκρη σε άκρη, από την εστίαση μέχρι την τεχνολογία, αλλά και τα μοντέλα των μηνιαίων συνδρομών με εξατομικευμένες τιμολογήσεις.

Στον διευρυμένο ρόλο του οικονομικού διευθυντής είναι μεταξύ άλλων και η επαναξιολόγηση των επενδυτικών πλάνων τα οποία κατά την πανδημία πάγωσαν. Το ξεπάγωμα ωστόσο ξεκίνησε αρχές Απριλίου με την σύναψη συμφωνίας μεταξύ Santikos Collection και η Airotel Group με σκοπό την δημιουργία της νέας εταιρείας διαχείρισης ξενοδοχείων Capital για τη διαχείριση 11 ξενοδοχείων. Oι παίκτες έχουν αρχίσει να τοποθετούνται στην αγορά μελετώντας κινήσεις συνασπισμού καθώς και εξαγορών για την απόκτηση υψηλής ποιότητας διαβάθμιση περιουσιακών στοιχείων.

Λίγες ημέρες πριν την συμφωνία Santikos Collection – Airotel Group, η Grecotel oλοκλήρωσε την εξαγορά πέντε ξενοδοχειακών μονάδων, ενώ αρχές του 2021 ολοκληρώθηκε η συμφωνία εξαγοράς των δανείων της Ελιντούρ από την Ιρλανδική Corner. Το περιοδικό FinancePro, κάνοντας ένα μίνι ρεπορτάζ για τον κλάδο της ξενοδοχείας συνομίλησε με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου Anatolia Hospitality, κον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον γενικό διευθυντή του Mediterranean Palace Hotel κον Παναγιώτη Ζελελίδη. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος , μεταξύ άλλων, οι ενέργειες των οικονομικών διευθυντών που στόχο έχουν να αντιμετωπίσουν απρόσμενα συμβάντα από οικονομικές κρίσεις, όπως για παράδειγμα αυτή που προκάλεσε ο Covid-19, αλλά και συμβάντα επιχειρησιακής συνέχειας.

Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, Διευθύνων Σύμβουλος Anatolia Hospitality
«Ο τουρισμός είναι από τους κλάδους που έχουν πληγεί περισσότερο, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19. Με μείωση τζίρου μεσοσταθμικά πάνω από 60-70% στον κλάδο μας στην Ελλάδα, το χτύπημα ήταν πολύ δυνατό. Καθώς ο τουρισμός σχετίζεται πολύ με το αίσθημα ασφάλειας, ο κόσμος ταξιδεύει μόνο όπου και όταν νιώθει σίγουρος για έναν προορισμό. Ως επιχείρηση που λαμβάνει πολύ σοβαρά την ασφάλεια των πελατών και υπαλλήλων της, ακολουθήσαμε αυστηρά από την αρχή τα πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας που θέσπισε η πολιτεία καθώς και αρκετά επιπλέον μέτρα. Θέτοντας κάποια από τα άτομα του προσωπικού σε αναστολή και στο πρόγραμμα συνεργασία καταφέραμε να μην απολυθεί κανένας υπάλληλος από το δυναμικό μας μέχρι σήμερα και αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Προσπαθήσαμε επίσης να επωφεληθούμε από τα διάφορα προγράμματα που προσφέρει το κράτος όπως επιστρεπτέες προκαταβολές, αναστολές πληρωμών και επιδότηση τόκων και εισφορών. Είναι μια δύσκολη εξίσωση καθώς όταν μια επιχείρηση αντιμετωπίζει τέτοια μείωση τζίρου είναι αρκετά δύσκολη η επιβίωσή της. Εμείς ωστόσο, καταφέραμε να λειτουργήσουμε όλα τα καταλύματα μας με επιτυχία καθώς και να ανοίξουμε το νέο μας ξενοδοχείο ΟΝΟΜΑ στη Θεσσαλονίκη» απαντά ο κος Χρυσοχοϊδης σε ερώτηση με τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία και με την επιχειρησιακή συνέχεια.

«Ο ρόλος των στελεχών και ειδικά των Διευθύνοντα Συμβούλου και Οικονομικού Διευθυντή είναι καίριας σημασίας, ειδικά κατά την περίοδο μιας κρίσης. Μια σωστή οικονομική διαχείριση μπορεί να σώσει μια εταιρία από τα βράχια και να εξασφαλίσει την επιβίωσή της όταν οι πόροι είναι περιορισμένοι. Μπορεί επίσης να εξασφαλίσει την ανάπτυξη και τη βελτίωση της κερδοφορίας και της απόδοσης προς τους μετόχους. Στα ξενοδοχεία υπάρχει ανάγκη ο Revenue Manager να είναι σε καλή συνεργασία με τον οικονομικό διευθυντή για να πραγματοποιηθεί μεγιστοποίηση των εσόδων. Επίσης ο οικονομικός πρέπει να παρακολουθεί συνεχώς τα κόστη της επιχείρησης προσπαθώντας να μειώσει δαπάνες όπως την ενέργεια, το νερό, τα αναλώσιμα όπως και την ισοστάθμιση του μισθοδοτικού κόστους» τονίζει μιλώντας για το ρόλο του οικονομικού διευθυντή και πώς με την συμβολή του μπορεί να δώσει προστιθέμενη αξία στην επιχείρηση.

Σταθμισμένο εν πολλοίς το θέμα της ρευστότητας την περίοδο της πανδημίας για τα ξενοδοχεία πόλεων: «Η πραγματικότητα είναι ότι τα ξενοδοχεία πόλεως συνήθως εισπράττουν ένα καλό ποσοστό των εσόδων τους σε μετρητά, πιστωτικές κάρτες ή με άμεσες τραπεζικές μεταφορές. Είναι ένας παράγοντας που βοηθάει αρκετά στην χρηματοοικονομική διαχείριση της εταιρίας. Λόγω της κρίσης αρκετές πιστώσεις σε ταξιδιωτικά γραφεία και οργανισμούς πήγαν αρκετά πίσω και δυστυχώς παραμένουν απλήρωτα μέχρι και σήμερα. Στην Anatolia Hospitality καταφέραμε να περιορίσουμε την έκθεση μας σε μεγάλες πιστώσεις και ευελπιστούμε πως με το άνοιγμα της αγοράς το καλοκαίρι θα επανέλθουν οι ισορροπίες στην αγορά», ενημερώνει ο κος Χρυσοχοϊδης.

Η σωστή διαχείριση αποτελεί πλεονέκτημα ακόμα και όταν επιχειρείς τολμηρά βήματα εν καιρώ κινδύνων όπως κατά την περίοδο της πανδημίας. «Η επένδυση που πραγματοποιήσαμε ανοίγοντας το νέο μας ξενοδοχείο ΟΝΟΜΑ ήταν πραγματικά ένας άθλος. Καθώς είχαμε αρχίσει προ COVID την επένδυση, με πολύ διαφορετικές συνθήκες, βρεθήκαμε ξαφνικά στην καρδιά της πανδημίας με διάφορα προβλήματα και καθυστερήσεις στην κατασκευή και στην προμήθεια υλικών. Αποφασίσαμε όμως να ολοκληρώσουμε την κατασκευή και αξίζουν πολλά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές του έργου όπως κατασκευαστές, μελετητές, προμηθευτές. Καταφέραμε με σωστή οικονομική διαχείριση να ολοκληρώσουμε το έργο στην ώρα του και να ανοίξουμε το ONOMA Hotel στις 25 Ιανουαρίου 2021».

Αποσαφηνίζοντας την ερώτηση αν η τεχνολογία λύνει τα προβλήματα του οικονομικού διευθυντή τονίζει. «Πιστεύω ότι είναι ένας συνδυασμός πολλών παραγόντων η σωστή οικονομική διαχείριση. Απαιτούνται εμπειρία και ευελιξία στη διαχείριση καταστάσεων, ειδικά στην Ελλάδα που αντιμετωπίζουμε ένα ασταθές περιβάλλον με συνεχής αλλαγές σε νομοθεσίες, συντελεστές και συνθήκες γενικότερα. Επίσης απαιτείται γνώση σίγουρα πάνω στο τουριστικό και ξενοδοχειακό κομμάτι καθώς παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες σε σχέση με άλλους κλάδους. Το κομμάτι της τεχνολογίας παρέχει διευκολύνσεις και δυνατότητες τις οποίες δεν διαθέταμε παλαιότερα. Εύκολη πρόσβαση όλων των τμημάτων ακόμη και με φορείς εκτός εταιρείας».

Ζελελίδης Παναγιώτης, Γενικός Διευθυντής Mediterranean Palace Hotel
«Η θέση του οικονομικού διευθυντή έχει καίρια σημασία για την ορθή και αποτελεσματική λειτουργία μιας επιχείρησης. Ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης και απρόβλεπτων συνθηκών, ο οικονομικός διευθυντής μαζί με τη διοίκηση της επιχείρησης είναι υπεύθυνοι για τις αποφάσεις που θα καθορίσουν την απρόσκοπτη δραστηριότητά της. Συγκεκριμένα, την περίοδο που διανύουμε και ιδιαίτερα στον κλάδο του Τουρισμού, απαραίτητη κρίνεται η προσοχή των μακροοικονομικών μεγεθών της εταιρείας, καθώς και η ορθολογικότερη χρήση των οικονομικών πόρων της. Ταυτόχρονα, η επαναξιολόγηση όλων των επενδυτικών πλάνων είναι κρίσιμη, αφού τέτοιες αποφάσεις καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης.

Η ενίσχυση του ομαδικού πνεύματος των εργαζομένων καθώς και τόνωση της ασφάλειας που νιώθουν, αποτελούν στοιχεία που τονώνουν την εμπιστοσύνη τους στην επιχείρηση» εξηγεί ο κος Ζελελίδης απαντώντας στην ερώτηση πώς θα πρέπει να ενεργήσει ένας οικονομικός διευθυντής για να προστατεύσει την επιχείρηση σε περιόδους απρόσμενων κινδύνων «Ο τρόπος που διαχειρίστηκε η κάθε επιχείρηση τις νέες συνθήκες ταξιδιού και φιλοξενίας, αποτελεί το κριτήριο της ικανότητας της να ξεπεράσει το σκόπελο που κληθήκαμε όλοι να αντιμετωπίσουμε. Για εμάς στο Mediterranean Palace, η άμεση αναγνώριση και αποδοχή της νέας κατάστασης, καθώς και ο εντοπισμός των νέων αναγκών των ταξιδιωτών σε σχέση με την εξασφάλιση της άψογης υγιεινής, αποτέλεσε πρωταρχικό μέλημα. Για αυτό, προχωρήσαμε έγκαιρα σε συνεργασία με εξειδικευμένη ιατρική ομάδα για τον καθορισμό νέων λειτουργικών προτύπων.

Ταυτόχρονα, η δημιουργία νέων εξατομικευμένων υπηρεσιών προσαρμοσμένων στις νέες συνθήκες και η αντίστοιχη εκπαίδευση του προσωπικού, δημιούργησε προστιθέμενη αξία στο Mediterranean Palace. Τέλος, προσφέροντας ενεργά στην τοπική κοινωνία με κάθε διαθέσιμο μέσο, μας έβγαλε από τη θέση του παρατηρητή, έχοντας ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας» είναι η απάντηση που μας δίνει στο πως το ξενοδοχείο κατάφερε εν καιρώ πανδημίας να δημιουργήσει αξία στην επιχείρηση. Συμπληρώνει δε, ότι «ο κλάδος του τουρισμού στην Ελλάδα, οφείλει να βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από τις εξελίξεις. Σχετικά με την ψηφιακή τροποποίηση, βρισκόμασταν ήδη σε αναπροσαρμογή πολλών υπηρεσιών μας και σίγουρα η υγειονομική κρίση επιτάχυνε την υλοποίησή της». Τα κρατικά εργαλεία και η διασφάλιση των εργασιακών σχέσεων αποτέλεσαν το κλειδί της επιχειρησιακής συνέχειας τονίζει ο κος Ζελελίδης, «χρησιμοποιήσαμε όλα τα κρατικά εργαλεία που δόθηκαν σε επίπεδο οικονομικό και ανθρωπίνων πόρων.

Πιο συγκεκριμένα, διασφαλίσαμε τις εργασιακές σχέσεις στην εσωτερική και εξωτερική σφαίρα του ξενοδοχείου, καθώς η φαρέτρα μας ενισχύθηκε με κρατικούς πόρους και με διευκολύνσεις στα εργασιακά προγράμματα. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιήθηκαν νέες ψηφιακές πλατφόρμες επικοινωνίας, εξασφαλίζοντας την ομαλή ροή λειτουργίας του ξενοδοχείου. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι η διεύρυνση και ο διαμοιρασμός του μίγματος των αγορών που απευθυνόμαστε όσον αφορά τον εισερχόμενο τουρισμό, θα μπορούσε να μειώσει το μέγεθος του κινδύνου». Μιλώντας για τις σχέσεις με τις ασφαλιστικές στην αντιμετώπιση των κινδύνων και την εύρυθμη λειτουργία του ξενοδοχείου υπογραμμίζει πως: «Η εργασιακή φύση και το αντικείμενο ενός ξενοδοχείου είναι πολύπλευρα.

Έτσι το πρόσωπο και η εταιρεία, που έχουν την ασφαλιστική ευθύνη, οφείλουν όχι μόνο να γνωρίζουν όλες τις τεχνικές ιδιομορφίες που υφίστανται αλλά κυρίως να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν οτιδήποτε προκύψει. Η αποτελεσματική συνεργασία με τις ασφαλιστικές εταιρείες, εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα της επιχείρησης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης». Παραλαβή-Μεταφορά-Παράδοση προϊόντων, τι σχέση μπορεί να έχουν αυτές οι τέσσερις λέξεις με τον τουρισμό και τα ξενοδοχεία; Και όμως πολύ μεγάλη μία και ο τουρισμός και η εύρυθμη λειτουργία των ξενοδοχείων βασίζονται στα πολύ καλά logistics, εξυπακούεται και στις καλές συνεργασίες μεταξύ οικονομικών διευθύνσεων και διευθύνσεων logistics.

Οι μεταφορές «κλειδί» στην επιχειρησιακή συνέχεια
Η Αντιπρόεδρος Διοικητικού της Ελληνικής Εταιρείας Logistics Ελένη Μπίτσιου απαντά σε τρεις βασικές ερωτήσεις στο περιοδικό FinancePro, όπως αυτές προκύπτουν από τις εξελίξεις τόσο στον κλάδο του τουρισμού όσων των μεταφορών και των logistics.

Ο τουρισμός έχει πληγεί ιδιαίτερα από την κρίση του κορονοϊού. Πόσο στενή πρέπει να είναι η συνεργασία μεταξύ των οικονομικών διευθύνσεων και των διευθύνσεων logistics των επιχειρήσεων, ώστε να λειτουργήσει ο τομέας του τουρισμού απρόσκοπτα όταν ανάψει το πράσινο φως για την επαναλειτουργία των επιχειρήσεων του κλάδου.

Μια τελευταία εκτίμηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO) σχετικά με το πιθανό αντίκτυπο του Covid19 στον διεθνή τουρισμό περιέγραφε ότι οι διεθνείς αφίξεις αναμένονταν να μειωθούν κατά 20% έως 30% το 2020 σε σύγκριση με το 2019. Αυτή και μόνο η εξέλιξη είναι -με διαφορά- η χειρότερη μείωση που έχει παρατηρηθεί ποτέ σε καιρό ειρήνης – συγκριτικά: το 2009, με την παγκόσμια οικονομική κρίση, οι διεθνείς αφίξεις τουριστών μειώθηκαν κατά -4%, ενώ η επιδημία SARS οδήγησε σε πτώση μόλις -0,4% το 2003. Το βέβαιο είναι ότι όσες εκ των επιχειρήσεων του τουρισμού αντέξουν το σημαντικότατο πλήγμα από την πανδημία, θα πρέπει άμεσα να σχεδιάσουν εκ νέου την αλυσίδα εφοδιασμού τους και τις συνεργασίες για αυτή. Τα νέα δεδομένα της αγοράς των logistics και των μεταφορών, παρέχουν την ευκαιρία διαμόρφωσης προσφορότερων οικονομικών συμφωνιών με ζητούμενο τη μείωση κόστους που μετακυλίεται στο προϊόν/υπηρεσία.

Πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει ένα σχέδιο Business Continuity στην απρόσκοπτη λειτουργία των μεταφορών ώστε σε περίπτωση κινδύνου να μην διαταραχτεί ο τομέας του τουρισμού;

Είναι αλήθεια ότι η πρωτόγνωρη συγκυρία που όλοι βιώνουμε, ανέδειξε τη σπουδαιότητα και τον ρόλο που διαδραματίζουν οι μεταφορές στην εύρυθμη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας με κυρίαρχο παράδειγμα εκτός των άλλων προϊόντων, την μεταφορά μέσων προστασίας από τη νόσο ή και τη διανομή του πολυπόθητου εμβολίου για τη ζητούμενη ανοσία του κοινωνικού συνόλου.

Με βάση τα ως άνω και γνωρίζοντας τις πρωτοβουλίες των συνδικαλιστικών φορέων που εκπροσωπούν τον κλάδο της μεταφοράς όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά, θα μπορούσαμε εύκολα να βάλουμε σε πρώτη προτεραιότητα την ανάγκη διαμόρφωσης ενός νομικού πλαισίου τέτοιου που θα διασφαλίζει τις απρόσκοπτες διασυνοριακές εμπορευματικές ροές υπό σαφείς όρους και πρακτικές ασφάλειας των εργαζομένων του κλάδου καθώς επίσης την υιοθέτηση ψηφιοποιημένων διαδικασιών που διέπουν όλη τη γραμμή παραλαβής-μεταφοράς-παράδοσης των προϊόντων.

Ποιες είναι οι επενδύσεις που θα πρέπει να θέσουν οι επιχειρήσεις σε προτεραιότητα για πιο ασφαλείς μεταφορές;

Έχοντας ήδη περάσει το διάστημα πλέον του ενός χρόνου από το αρχικό σοκ της αγοράς, όπου όλες οι επιχειρήσεις του κλάδου των Logistics και των μεταφορών, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν αντικειμενικές αντιξοότητες, αλλά και σε συνέχεια των ευρημάτων της πρόσφατης Πανελλήνιας έρευνας της EEL σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, οι άμεσες ενέργειες που προτείνονται δίνουν προτεραιότητα στον ψηφιακό μετασχηματισμό και την αυτοματοποίηση των διαδικασιών του μεταφορικού έργου, την υιοθέτηση πράσινων πρακτικών για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, την ενδυνάμωση των διατροπικών μεταφορών καθώς και την επιβεβλημένη εκπαίδευση των εργαζομένων του κλάδου στα νέα δεδομένα αλλά και την οδική ασφάλεια. Είναι βέβαιο ότι η επίτευξη ενός σύγχρονου και ποιοτικότερου μεταφορικού έργου θα επιφέρει μόνο θετικά αποτελέσματα σε όλους τους κλάδους της οικονομίας όπως και αυτόν του τουρισμού.